Dünya otomobil piyasasında daralma eğilimleri artıyor. En büyük otomobil tekellerinin ciroları üçüncü çeyrekte yüzde iki, kârları ise yüzde 24 oranında azaldı. Alman otomobil tekellerinde ciro ve kârda ortalamanın üzerinde düşüş yaşandı. Bu arada Ford’dan sonra Opel’de kısa çalışmaya giriyor. Önümüzdeki yılların otomobil ana ve yan sanayisi için zor yıllar olacağı söyleniyor.
UMUT YAŞAR
Dünya otomobil piyasasında rekabet giderek sertleşiyor. Özellikle dünyanın en büyük otomobil piyasası Çin’de (yıllık 30 milyon araç) rekabet çok çetin geçiyor. Piyasa uzmanları Dünya genelinde yüzde 30-40 arası bir fazla üretim kapasitesi olunduğundan hareket ediliyor.
VW, BMW, MERCEDES… ALMANYA’DA KRİZE DOĞRU İLERLİYOR
Alman Volkswagen tekeline (bütün markalarıyla) bakıldığında bu verilerin doğru olduğu görülüyor. Dünya genelinde tekele ait 114 fabrikanın 70’inde otomobil üretiliyor. Yıllık otomobil üretim kapasitesi 15 milyona yakın olan (günlük 40 bin adet) VW tekelinin satış rakamlarına bakıldığında -9,2 milyon adet- fazla üretim kapasitesinin devasa olduğu ortada.
VW VE AUDİ
VW (VW, Porsche ve Audi), Mercedes, BMW, Ford ve Opel’in Almanya’daki yıllık üretim kapasiteleri 6,2 milyon dolayında ama üretilen araç sayısı ise 4,1 milyon. Almanya’daki fazla üretim kapasitesi oranı ortalama yüzde 30. Bazı fabrikalarda bu oran yüzde 50, 60, hatta yüzde 70!
VW patronları, “Avrupa’da 500 bin araç daha az satıyoruz – Bu iki fabrikanın üretimine tekabül ediyor. Piyasa artık yok, bir şeyler yapmak zorundayız” diyerek tekelde 30 yıllık bir aradan sonra yeniden kitlesel işten atmaları gündeme getiriyor. Tekele ait Brüksel’deki fabrikanın kapatılması kesinleşti. VW markası yönetimi ve GBR arasında görüşmeler 9 Aralık günü devam edecek.
VW tekeline bağlı Audi’de de işten atmalar gündemde. Kasım ortasında basına yansıya haberlere göre şirket yönetimi önümüzdeki yıl Almanya’da 4 bin 500 çalışanını işten çıkarabilir. Manager Magazin’de (MM) yayınlanan habere göre bu planlardan özellikle yeniden yapılanma içinde olan AR-GE bölümü etkilenecek. MM’nin elde ettiği bilgilere göre Audi yönetimi ve Genel İşyeri Temsilciliği (GBR) arasında “gizli ve göz hizasında görüşmeler” devam ediyor. Şirket yönetimi ve GBR arasında imzalanan “Audi.Gelecek” (“Audi.Zukunft”) başlıklı bir anlaşamaya göre 2029 yılına kadar işyerleri güvencede… Muhtemelen Audi’deki “sosyal partnerler”, adım atmak için bağlı oldukları VW tekelindeki “sosyal partnerlerin” görüşmelerini sonuçlandırmalarını bekliyorlar.
FORD VE STELLANTİS
Saarlouis’teki fabrikasını 2025 sonunda kapatmayı kesinleştiren Ford, Avrupa genelinde 2 bin 900’ü Köln’de olmak üzere 4000 işçiyi daha işten çıkaracağını ilan ettiği gibi Nisan sonuna kadar dönüşümlü kısa çalışmaya çıkacağını açıkladı.
İtalyan/Fransız Stellantis tekeli Bielsko-Biała (Polonya) ve Turin’deki (İtalya) fabrikalarını kapatırken Rüsselsheim’deki Opel’de 9 Aralık 24 – 31 Ocak 25 arası kısa çalışmaya gideceğini açıkladı.
MERCEDES: “YÜZDE 20 YETMEZ”
Birkaç hafta önce Mercedes’in Mali İşlerden Sorumlu CEO’su Harald Wilhelm, “maliyetleri düşürmek ve daha verimli hale gelmek için şirketteki her taşın altına bakılacağını” açıklamıştı. Şimdi CEO Ola Källenius ve yönetim ekibi, tasarruf edilebilecek alanları ortaya çıkarmak için alt kademedeki yöneticileri üzerindeki baskıyı arttırıyor. Stuttgarter Zeitung’da yayınlanan habere göre 2020’de hedeflenen yüzde 20’lik tasarruf artık yeterli değil. Somut önlemler henüz kesinleşmemiş olsa da önümüzdeki haftalarda “maliyetleri düşürme” adına bir dizi adımının atılması bekleniyor.
BMW: “KAYITSIZ KALAMAYIZ”
Almanya’nın üçüncü büyük otomobil tekeli BMW’de 2024 yılında satış, ciro ve kâr hedeflerine ulaşamayacaklarını açıkladı. “Bu gidişata kayıtsız kalamayız” diyen tekel yönetimi “ilk önlem” olarak işçilerin Noel paralarını yüzde 15 keseceklerini, “kârdan pay” ödemesini yüzde 10 düşüreceklerini ve gelecekte bunu kâr marjına endeksleyeceklerini bildirdiler. Aynı açıklamada uzun yıllar şirkette çalışanlara ödenen “jübile ikramiyesi” 2027’den itibaren tamamen iptal edileceği de yer aldı. Tekel yönetimi, 2030 yılına kadar yürürlükte olan “işyeri güvencesi” sözleşmesine ise şimdilik dokunmayı düşünmediğini de açıkladı.
OTOMOTİV = KİLİT SANAYİ
Otomotiv sanayi Almanya için en önemli kilit sanayilerin başında geliyor. Federal İstatistik Dairesi (DESATİS) verdiği bilgilere göre 2023 yılında Almanya’da üretilen 4,2 milyon aracın yüzde 76’sı (3,2 milyon) yurtdışına ihraç edildi. 2023 yılında 564 milyar 237 milyon euro ciro yapan Alman otomotiv sanayisi ülkenin ekonomisinin can damarı pozisyonunda.
Yine DESATIS’e göre 2023 yılında ülke ihracatının yüzde 17’si (265,54 milyar euro) otomotiv sanayisi tarafından gerçekleştirildi. 265,54 milyar euro değerinde araç ihraç edilirken Almanya’ya ithal edilen araçların ederi sadece 28,1 milyar euro tuttu. Bir başka deyişle otomotiv alanında Almanya’nın ticaret fazlalığı 237,44 milyar euro tutarında oldu! Ülkenin genel ticaret fazlasının 209 milyar euro olduğu gözetildiğinde otomotivin Alman emperyalizmi için nasıl bir anlam taşıdığı daha iyi anlaşılıyor.
Ülke genelinde 770 bin emekçi otomotiv ana ve yan sanayisinde çalışıyordu. Federal Ekonomi Bakanlığı 1,7 milyon iş sahasının da dolaylı olarak otomotive bağlı olduğunu bildiriyor.
KÂRDAN DÜŞME EĞİLİMİ
Otomotiv sanayisini takip eden okurlarımızın gözünden kaçmamıştır: Diğer sanayi dallarında olduğu gibi otomotiv sanayisinde de kârdan düşme eğilimi yaşanıyor. Bu yılın üçüncü çeyreğinde VW, Mercedes ve BMW ciro ve satış hedeflerine olduğu gibi kâr hedeflerine de ulaşamayacaklarını açıkladılar.
Denetim ve danışmanlık firması EY tarafından üç ayda bir 16 otomobil tekeli üzerinden hazırlanan rapora göre kârdan düşme eğilimi otomotiv sanayisinde dünya genelinde yaşanıyor. Buna göre mercek altına alınan tüm şirketlerin cirosu yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 1,9 oranında düşerek yaklaşık 485,9 milyar euroya geriledi. Faiz ve vergi öncesi kar (EBIT) 29 milyar euro olarak gerçekleşti ve bu da bir önceki yıla göre yüzde 23,7’lik bir düşüşe tekabül ediyor. Bu alanda sadece ABD’li otomobil üreticileri yüzde 23’lük kâr ve yüzde 8’lik ciro artışıyla bir karşı örnek oluşturmaktadır.
Alman otomobil üreticileri ciro açısından bir gerileme yaşadı: Üçüncü çeyrekte ciro yüzde 6 azalarak toplam 145,4 milyar euroya geriledi. Yılın ilk yarısında geçen yılın aynı dönemine kıyasla kârlar yüzde 18 düşerken, ciro da yüzde 0,4 azalmıştı. EY’nin verilerine göre Temmuz ve Eylül ayları arasında yaklaşık 7,1 milyar euro faaliyet kârı elde ettiler. Bu, 2023’ün üçüncü çeyreğine kıyasla neredeyse yarı yarıya bir azalma anlamına geliyor.
“ACIMASIZ YILLAR GELİYOR”
Raporu hazırlayan EY uzmanı Constantin Gall yaptığı basın açıklamasında, “Özellikle Alman otomobil üreticilerinin arkasında zifiri karanlık bir çeyrek yıl yatıyor. Korona sonrası yıllar, şimdi gün ışığına çıkan yapısal sorunları gizlemişti. Özellikle elektro mobilite alanında Alman üreticiler, Çin gibi yeni rakiplerin hızına yetişmekte zorlanıyor. Yüksek maliyetler ve durgun yapılar zorlukları daha da arttırıyor. Önümüzdeki birkaç yıl acımasız geçecek” öngörüsünde bulundu.
Sadece 2023 yılına bakıldığında bile Almanya’nın üç büyüğünün 50 milyar euro kâr ettiğini görülüyor. Üç tekelin bilançolarındaki “kenara koydukları kârlar” hanesinde bakıldığında toplam 250 milyar euronun biriktiğini görülüyor. EY uzmanı Constantin Gall’in korkmasına gerek yok. Almanya’nın üç büyüğü kötü günler için 250 milyar euro hazırda tutuyor!
EY raporunda Alman otomobil üreticilerinin üçüncü çeyrekte araştırma ve geliştirme (AR-GE) harcamalarını yüzde on iki artırarak 8,3 milyar euroya çıkardığı belirtiliyor. Kısaca VW, Mercedes ve BMW, savaşa hazırlanıyorlar.
“Acımasız yıllar” ise otomobil üreticileri için değil, bu işkolunda çalışan yüz binlerce işçi ve emekçi için geliyor. İşçi ve emekçileri bunu sineye çekerler mi onu da hep birlikte göreceğiz. 100 bine yakın VW işçisinin üretimi durdurması iyiye bir işaret olabilir.
