Fransa’da emeklilik yaşının 62’den 64’e çıkarılmak istenmesine karşı yüzbinlerce işçi ve emekçi üretimi durdurarak alanlara çıktı. Bugünkü gelişmeler Kasım-Aralık 1995’deki direnişi hatırlattı.
YILDIZ EREN / Paris
1995’in Kasım ayının son günleri Paris’te hava buz gibi bazı yerlere kar estiriyor, önce SNCF devlet demir yolları işçileri çalışmayı durdurduklarını ilan ettiler, ardından metro otobüs çalışanları sınıf kardeşleriyle alanlara çıktılar. Gençlik, yanı başlarındaki sektörler birbirini izledi. EDF Gaz sektörü çalışanları millet meclisinin önünü kapattılar.
Dönemin Başbakanı Alain Juppe meclisten “Bu yasa mutlaka geçecek” diye talimat verdi sosyal sigorta sistemi ve emeklilik yasa tasarısı diyen tanımlanan yasa önergesi emeklilik yaşının yükseltilmesi sosyal güvenlik sisteminin parçalanması, yeniden hizaya konulması isteniyordu.
Aralık başındayız, Paris’te genel is konfederasyonu genel merkezinde CGT konfederasyonun genel kongresi var, kongre delegeleri kongreden genel eylem ve direniş kararının çıkması için kürsüden çağrı yapıyorlar…
Sokaklar, alanlar doldu. Paris’te her tarafta beyaz bir örtü ile kaplanmış karın dondurucu soğuğu binlerin on binleri yan yana, kol kola meydanları doldurdu. İçimizi ısıtan bir dalgalanma, “Haftaya bir milyonlarla alanlardayız” sözleri ile mitingden ayrılanlar kilometrelerce yürüyerek evlerine dönüyorlar. Ertesi gün yine buradayız sözlerini yerine getiriyorlar. Haftalarca süren genel direniş sonunda ürününü verdi: ,Juppe yasa tasarısını geri çekmek zorunda kaldı.
Fransız işçi sınıfının direniş dalgası Avrupa’yı sarıyor.
Her ülkeden “Fransızca konusalım” sloganları dalga dalga yayılıyor.
1995 genel eylem ve direnişi sektörlerarası bütünlük 2 milyonu aşan işçi ve halk haraketli karşısında Juppe reformu çöpe atıldı. Ancak her hükümet değişikliğinde tekrar denendi. En son 2019’da François Fillon hükümeti bir kez daha denedi. Sınıf haraketlinin zayıflıklarından ve sendikaların bölünmüşlüğü bazı noktalarda yasa değişikliği yapmayı zorlasa bile reform taslağı geri çekildi.
Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve ekibi geçen dönemde mecliste tartışmaya açmayı denedi, ama muhalefetten gelen tepkiler karşısında tasarı bir kez daha rafa kaldırıldı.
Şimdi bir kez daha deniyorlar. 10 Ocak’ta başbakan meclisten “Bu sefer geçmeli, yoksa sistem çöker” dedi. Bu saldırı dalgası daha büyük. Son 25 yıldır yapamadıklarını yine deneyecekler. Emeklilik yaşını 62’den 64’e çıkarmayı hedefliyorlar. Çeyrek yüzyıldan beri sağlanamayan sendikal birlik sağlandı, bütün sendika konfederasyonları hep birlikte genel eylem günü için bugün alanlara çıkıyorlar.
Ayrıca içinde bulunulan sosyal siyasal çıkmazlarda işçi ve emekçilerin satın alma gücü gittikçe düşüyor, maaşlarının yükseltilmesi için günlerce direnen petrol işçileri istemlerinin bir kismını elde ettiler. Cumhurbaşkanı Macron ve Başbakan Borne ikilisinin korkusu olan Sarı Yelekliler hareketi yeniden sokağı işgal edeceğini duyurdu. Sonuçta hava işçiden ve emekçilerden esiyor. O vakit cumhurbaşkanı olan Jacques Chirac 1995’te “Beni sondajlar etkilemez” diyordu, tepetaklak gitti.
Macron ekibi sondajlar karşısında “bakalım” diye tedirginliklerini göstermek istemeseler de etekleri tutuştu. “Ülkeyi bloke ettirmeyiz” deseler de işçi ve halk hareketi kararlı. Bir çok sektörden kasım-aralık 1995 direniş ruhuyla sokaklara sesleri yankı buluyor.
Bugün de hava soğuk, sisli ve kar esintileri var, ama alttan gelen dalga, tutuşmakta olan ateşin kıvılcımları, birlikteliğin sıcaklığı içimizi ısıtıyor.
Bugün ülkenin güney şehirleri Toulouse, Nice, Marsilya’da kortejler alanları doldurdu. Bir çok sektörde iş durdu. Montaj sanayi ve 5 bin Airbus işçisi mitinge katılacaklarını duyurdular. Paris’te birçok liseden miting alanlarına gitmek için öğrenciler boykot çağrısı yapıyor.
Devlet demiryolları, metro ve otobüs seferleri durdu. Eğitim sektöründe genel eylem gününe katılım yüzde 75 oranında. Eğitim emekçileri ve sağlık çalışanları kortejlerin en başında yer alıyorlar.
Macron 11 bakanıyla İspanya’ya gitti. “Orda kalsın, sokmayın ülkeye” yorumları yapılıyor. Sol muhalif parti ve kitle örgütleri “Tarihsel görevimizi yerine getirmek için 95’te olduğu gibi alanlara çıkmalıyız” çağrısı yaptılar.
Fotoraflar: Yaşar AY
