Alman Demiryolları (DB) ve makinistler sendikası GDL arasında sonbaharda başlayacak olan TİS görüşmelerinin talepleri belli oldu. GDL 2023 TİS dönemi için, 555 euro zam ve tam ücret karşılığı 35 saatlik çalışma haftası taleplerini ileri sürüyor. GDL, TİS Birliği yasası sayesinde DB’ye ait sadece 18 işletmede sözleşme imzalayabiliyor.
Alman Makinistler Sendikası GDL, 5 Haziran günü Berlin’de 650 üyesinin katılımıyla düzenlediği toplu sözleşme konferansında 2023 yılı TİS taleplerini karar altına aldı. “Beş için beş” (“Fünf für Fünf) başlığı altında beş ayrı bölümde çalışanlar için taleplerini belirledi. GDL’in verdiği bilgiye göre ileri sürülen talepler demiryolu ağı, demiryolu ağı bakımı, araç bakımı, tren personeli ve çırakları kapsıyor.
GDL’İN YETKİ ALANI SINIRLANDI
GDL’in açıklamasına bakıldığında ileri sürülen taleplerin bütün demiryolu işçilerini kapsadığı düşünülebilir. Ama gerçek öyle değil. Almanya’daki demiryolu şirketleri arasında tekel pozisyonunda olan Alman Demiryolları konsorsiyumu DB AG’ye ait 300 şirketin 282’sinde EVG’nin imzaladığı sözleşmeler geçerliyken GDL’in sözleşmeleri sadece geri kalan 18 şirkette geçerli. Buna göre EVG, DB AG bünyesinde 180 bin işçi için sözleşme imzalarken GDL ise 10 bin civarında işçi için sözleşme imzalıyor.
Bir süre öncesine kadar (2020’ye kadar) GDL üyeleri için (bunların neredeyse hepsi makinistti) özel bir sözleşme imzalayabiliyordu. 10 Temmuz 2015’te yürürlüğe giren TİS Birliği Yasası (“Tarifeinheitsgesetz”) sayesinde artık bir işletmede sadece bir sözleşme geçerli olacak. GDL, EVG ve DB AG arasında varılan özel bir anlaşmayla yasanın işletmede uygulanması 2020 yılına kadar askıya alınmıştı. Bu süre içinde EVG ve GDL sendikaları aralarında anlaşıp bir TİS Birliği kurabilecekler veya azınlıkta oldukları işletmelerde çoğunluğu elde etmek için çaba içine gireceklerdi.
İki sendika aralarında anlaşma yerine keskin bir rekabete girmeyi yeğlediler. GDL bir süre sonra DB AG’ye bağlı 70 işletmede çoğunluğun kendilerinde olduğu ileri sürmüş ve EVG’ye bu alanlara yönelik sözleşme imzalamaya “yeltenmemesi” çağrısı yapmıştı. İki sendika arasında devam eden tartışmada bir süre alttan alan EVG, ilerleyen dönemde noter aracılığıyla üye tespiti yapılmasını gündeme getirdi.
Noter tarafından yapılan üye tespitinde DB AG’ye ait 300 şirketin 282’sinde EVG’nin üye çoğunluğuna sahip olduğu GDL’in ise 18 işletmede üye çoğunluğuna sahip olduğu tespit edilmişti.
GDL’İN TALEPLERİ
GDL’in, sonbaharda imzalanması planlanan ve “maksimum on iki ay” geçerli olmasını hedeflediği sözleşmeye yönelik talepleri şöyle:
- Aylıklara 555 Euro zam. Bu artışa paralel olarak çıraklar için belirgin bir ücret artışı. Vardiyalı çalışma ödeneklerine (örneğin gece vardiyası ödeneği) yüzde 25’lik bir artış.
- Vardiyalı çalışanlar için, ücretlerde orantılı bir azalma olmaksızın haftalık çalışma süresinin haftada 38 saatten 35 saate indirilmesi.
- Ek olarak: yarı zamanlı ya da tam zamanlı çalışmadan bağımsız bütün çalışanlara 3 bin euro tutarında vergiden muaf enflasyon telafisi ikramiyesi.
- Şirket emeklilik sandığına yüzde beş işveren katkısı.
- Vardiyalı çalışan işçiler için beş vardiyalı hafta uygulamasının başlatılması.
TALEPLER YETERLİ Mİ?
Aylıklara 555 euro zam talebinin yeterli olup olmadığı konusu tartışmalı. Her ne kadar GDL, talep edilen ücret artışının reel ücretleri artıracağını ileri sürse de bu gerçeği yansıtmıyor. GDL’in son imzaladığı sözleşme iki kademede toplam yüzde 3,3 ücret zammını içeriyordu. Sözleşmenin süresi ise 33 aydı. Kısaca: GDL sözleşmesi kapsamında olan bütün emekçilerin reel ücretleri geride bıraktığımız yıllarda yüzde 15 civarında eridi.
Bu gazetenin sayfalarında EVG’nin ileri sürdüğü “yüzde 12 ama en azında 650 euro” talebinin yüksek görünse de son iki yılın enflasyonu göz önüne alındığında yetersiz kaldığı belirtilmişti. EVG ve GDL’in sabit ücretleri artırmak için ileri sürdükleri talepler karşılaştırıldığında GDL’in 555 eurosunun çok daha geride kaldığı görülmekte.
Diğer yandan vardiya ödeneklerinin (“Schichtzulage”) yüzde 25 yükseltilmesi talebi prensip olarak iyi olduğu söylenmeli. Aynısı 3 bin euro tutarındaki enflasyon telafi ikramiyesi için de geçerli. GDL her iki konuda iyi bir pozisyonda. EVG’nin enflasyon telafi ikramiyesini ek talep olarak ileri sürmemesi anlaşılmaz. Sonuçta müzakerelerde bu meblağ gündemde ve sabit ücretlere ne kadar zam verileceği buna da bağlı. Dolayısıyla ücret artışı + enflasyon telafi ikramiyesini talep etmek müzakereler açısından daha iyi olurdu.
Vardiyalı çalışanların beş gün çalışmadan sonra 48 saat kesintisiz dinlenmeleri işçilerin sağlığı ve sosyal yaşamları için çok önemli bir talep. Fakat GDL burada “en geç 120 saat çalışmadan sonra 48 saat aralıksız dinlenme mümkün olmalı” diyerek talebin altını oymuş oldu.
“Şirket emeklilik sandığına yüzde beş işveren katkısı” talebi aslında DB AG’deki sendikaların ayıbı olarak görülmeli. Bunun tümü DB AG tarafından karşılanmalı! (YH)
