Written by 18:30 AVRUPA

İklim değişikliğinin jeopolitiği

German Foreign Policy

Almanya ve diğer NATO ülkeleri Uzak Kuzey’de hava savaşı için tatbikat yapıyor. Batı ile Rusya arasındaki güç mücadelesi de giderek daha da buzsuzlaşan Kuzey Kutbu’nda yoğunlaşıyor. Norveç, İsveç ve Finlandiya’da çok sayıda NATO ve müttefik devlet, Rusya sınırının hemen yakınında 150 savaş uçağıyla ortak hava savaşı tatbik edecek. İklim değişikliği ve uluslararası güç kaymaları, uzun yıllardır uluslararası iş birliğiyle şekillenen Kuzey Kutbu’nu da, NATO ülkeleri ile Rusya ve Çin arasındaki giderek militarize olan büyük güç rekabeti için başka bir arena haline gelen jeostratejik bir sıcak noktaya dönüştürdü. Yakın zamana kadar arktik buzulu tarafından korunan kaynaklar, iklim değişikliğinin bir sonucu olarak erişilebilir hale geliyor. Ve büyük stratejik öneme sahip yeni nakliye yolları da açılıyor; her şeyden önce de Rusya’nın kuzey kıyısı boyunca sözde Kuzeydoğu Geçidi… Buzullar muhtemelen kalıcı olarak erirken, başta ABD, Kanada, Rusya ve Çin olmak üzere Almanya da Kuzey Kutbu yarışına hazırlanıyor.

29 Mayıs Pazartesi gününden 9 Haziran tarihine kadar Alman Silahlı Kuvvetleri, diğer NATO ve NATO bağlantılı ülkelerin silahlı kuvvetleriyle birlikte Uzak Kuzey’de hava harp eğitimi verecek. Norveç ve Finlandiya silahlı kuvvetlerine göre, tatbikatlar, Norveç’te Ørland, İsveç’te Kallax ve Finlandiya’da Rovaniemi ve Pirkkala askeri üslerinden başlayarak ağırlıklı olarak üç ülkenin “kuzey bölgeleri” üzerinde gerçekleştirilecek. Ayrıca Fin Hava Kuvvetleri Sodankylä, Kajaani, Tampere, Oulu ve Vaasa’daki eğitim alanlarında ve Vaasa ile Pori arasındaki denizde askeri faaliyetler yapılacağını duyurdu. Bu nedenle tatbikat alanı, Rusya sınırından kuş uçuşu olarak kısmen 100 km’den fazla değil. Arctic Challenge olarak adlandırılan manevra, Finlandiya, Norveç ve İsveç tarafından iki yılda bir düzenleniyor ve bu yıl birincil sorumluluğu Finlandiya üstleniyor. En son Arctic Challenge tatbikatı 2021’de; Ukrayna savaşının başlamasından önce gerçekleşti. Resmi bilgilere göre, o sırada yaklaşık 70 uçak tatbikata karıştı. Bu yıl 150 yani iki kattan fazla olacak.

Arctic Challenge manevrası, Uzak Kuzey’in yıllardır artan militarizasyonunun bir parçası. Federal Dışişleri Bakanlığı, bu yüzyılın ortalarına kadar buzsuz bir Kuzey Kutbu bekliyor ve bölge için iklim değişikliğinin “önemli” dış politika sonuçlarından bahsediyor. Kuzey Kutbu buzunun artan ve muhtemelen kalıcı olarak erimesiyle, bölge, her türlü faaliyet için daha erişilebilir ve dolayısıyla ekonomik, politik ve askeri açıdan daha cazip hale geliyor. Yazın buzlanmayan alanlar şimdiden her zamankinden çok daha büyük; kışın ise buz oldukça ince. Bu arka plana bağlı olarak, “Çakışan ekonomik ve jeopolitik çıkarların” Kuzey Kutbu için bir savaşa yol açtığı söyleniyor; başta ABD, Rusya, Çin ve Kanada olmak üzere Almanya Federal Cumhuriyeti de jeostratejik açıdan önemli olan bölgede konumunu genişletmeye çalışıyor.

Bir yandan, Kuzey Kutbu, deniz yatağının altında yatan ve henüz hiç ya da neredeyse hiç kullanılmamış geniş kaynak stokları nedeniyle ilgi çekici. Buna ek olarak, iklim değişikliği, bölgedeki buzlar eridikçe ve altyapı sürekli olarak inşa edildikçe, Süveyş ve Panama Kanallarından geçen merkezi yolların önemini azaltma potansiyeline sahip yeni ticaret yolları açıyor. Rusya’nın kuzey kıyısındaki Kuzeydoğu Geçidi ve Kuzey Kanada çevresindeki Kuzeybatı Geçidi, Asya, Amerika ve Avrupa arasındaki nakliye rotalarını binlerce mil kısaltabilecek. Kanada ve Rusya, kendi etki alanları içindeki rotaların ulusal sular olduğunu iddia ediyor. Bu, uluslararası deniz hukuku uyarınca, stratejik deniz yollarına erişimi kontrol etmelerine izin veriyor. 2020’de Moskova’nın başka şeylerin yanı sıra bölgenin altyapı gelişimi için bir eylem planı benimsemesi tesadüf değildi.

Berlin Bilim ve Politika Vakfının (SWP) uyardığı gibi, Federal Cumhuriyet, “dış ticarete ve ham maddelere bağımlı” olsa da, “orta güç” olarak büyük güçlerin nüfuz mücadelesine gerçekten ayak uyduramıyor.  Amerika Birleşik Devletleri, Rusya ve Çin arasındaki rekabet de Almanya’nın uzak kuzeyindeki manevra alanını kısıtlıyor. Bu arka plana karşı Federal Hükümet, Kuzey Kutbu ile ilgili ilkelerde uluslararası iş birliğini, iklim ve çevre korumayı ve her şeyden önce Kuzey Kutbu’ndaki serbest deniz yollarını desteklemekte. SWP aynı zamanda, “Moskova’nın Uzak Kuzey ve Kuzey Kutbu’ndaki politikasının” “Avrupa’daki çıkarlarıyla doğrudan bağlantılı” olduğunu belirtiyor. Gerçekten de Rusya, Kuzey Kutbu üzerinden ABD askeri ikmal yollarını Avrupa’ya taşıyan Atlantik’e erişime sahip. En azından bu nedenle, Berlin “Kuzey Kutbu’nun güvenlik politikası sonuçlarıyla AB ve NATO arasında daha yoğun bir angajman” için çabalıyor.

Bu, Berlin’i bir ikileme sokuyor: Sınırsız ticaret istiyor ama aynı zamanda serbest ticareti tehlikeye atması muhtemel blok oluşumu için bastırıyor.

Close