Written by 10:49 AVRUPA

İngiltere: Çürüyen devlet

Terina HINE / Counterfire

Rishi Sunak’ın başbakan olurken hükümetinin ‘dürüstlük, profesyonellik ve hesap verebilirlik’ hükümeti olacağı sözünü vermesinin üzerinden üç ay geçti. Skandal kokusu hem partisine hem de hükümetine sinmiş durumda ve Sunak’ın otoritesi öyle ki, denese bile bu konuda yapabileceği çok az şey var.

Son rezaletler iki başkanla ilgili: Muhafazakar Partinin Teşkilatlardan Sorumlu Başkanı Nadhim Zahawi ve BBC Mütevelli Heyetinin yeni atanan Başkanı Richard Sharp. 1990’larda John Major hükümetinin düşmesine neden olan pespayelikler bunların yanında önemsiz kalıyor.

Daha önce başka bir skandala zaten adı karışmış olan Zahawi, atlarını beslediği ahırı ısıtmak için vergi mükelleflerinin parasından ‘yanlışlıkla’ 5 bin sterlin talep eden Zahawi, şimdi de kendisini milyonluk bir vergi kavgasının içinde buluyor. Daha da kötüsü, soruşturmayı yürüten Vergi Uzmanı Dan Needle’ı ve Independent gazetesini çok sayıda yasal tehditle soruşturmayı ve haberin yayımlanmasını engellemeye çalıştı.

Haberle ilgili detaylar bir haftadan fazladır gündeme getirilmeye devam ederken, olayları örtbas etmeyi başaramayan Sunak’ın liderlik, hesap verebilirlik ve dürüstlük göstermesi için bolca zamanı vardı. Ama bunu yapmadı ve şimdi Zahawi ile arasına mesafe koymaya başladı.

Ancak Sunak hiçbir zaman ideal sözleriyle hareket etmedi. Göreve geldikten birkaç gün sonra, gözden düşmüş Eski İçişleri Bakanı Suella Braverman’ı yeniden aynı göreve atadı. Gavin Williamson, daha önce iki kez görevden alınmasına rağmen Sunak’ın kendisini hükümete geri getirmesinin ardından zorbalık iddiaları nedeniyle istifa etmek zorunda kaldı. Yine zorbalıkla suçlanan Dominic Raab da hâlâ kabinede yer alıyor. Sunak’ın kendisi de iki kez trafik kurallarını ihlalden para cezasına çarptırılan ilk başbakan oldu.

Bu örnekler kesinlikle en tepedeki liderlik ve otorite eksikliğini ortaya koyuyor. Ancak hükümetin en üst düzeyindeki karmaşık ağ, sürekli akış halindeki lobiciler, gazeteciler, siyasi danışmanlar ve siyasi güç ve nüfuz sahibi kişiler, demokrasinin altını oyan ve çürüyen bir siyasi sistemi ortaya çıkaran derin bir yolsuzluğu gizliyor.

YOLSUZLUK KÜLTÜRÜ

Rishi Sunak, Boris Johnson, David Cameron, Nadhim Zahawi ve Richard Sharp ile diğerleri arasındaki ilişki gerçekten de karanlık. Sharp bir zamanlar Sunak’ın danışmanıydı ve Goldman Sachs’ta Sunak’ın patronuydu. Sharp aynı zamanda Zahawi’nin arkadaşı ve Johnson’ın Londra Belediye Başkanı olduğu dönemde de danışmanlığını yapmıştı. Johnson’ın pahalı yaşam tarzını finanse etmek için kredi vermekle kalmamış, aynı zamanda Muhafazakar Partiye 400 bin sterlin bağışta bulunmuştu. Kamu yayıncısı BBC’nin Mütevelli Heyeti Başkanı olmak için daha iyi kim olabilir?

Halihazırda ne Nadhim Zahawi ne de Richard Sharp görevinden ayrılıyor ve ayrılsalar bile, hiç şüphesiz bol kazançlı başka bir rol onları bekliyor olacak. Sahip oldukları ayrıcalık ve zenginlik, sıradan insanların karşılaşacağı rezilliği önlüyor. Sistem elitleri korumak üzere tasarlanmış. Vergi konusunda son derece pahalı ve tümüyle haksız, ama tamamen yasal olan sayısız boşluklar sunuluyor. Sunak’ın kendi eşi, İngiltere’de kaldığı halde sürekli ikameti başka bir ülkedeymiş gibi kayıtlı olması sayesinde 20 milyon sterline varan vergiden kaçınmıştı. Yoksullukla ilgili çalışma yürüten düşünce kuruluşu Resolution Foundation’a göre sadece 70 bin kişi tarafından kullanılan ve vergi mükelleflerine maliyeti yılda yaklaşık 4 milyar sterlin olan ‘Beş korkunç vergi indirimi’ var. Ancak yasal görülen bu vergiden kaçınma önlemleri bile Zahawi için yeterli değil.

Ve bir kez yasalara karşı gelindiğinde, eşit olmaktan çok uzağız. TaxWatch adlı kuruluş, vergi kaçakçılığının Hazineye yükünün, gerçekten hak kazanmadığı halde sosyal yardım alanların yol açtığı yükten dokuz kat daha fazla olduğunu hesaplıyor. Ama denetime gelince, sosyal yardımları düzenleyen kurum, vergileri toplayan kurumdakinden (HMRC) daha fazla sayıda denetleme amaçlı personel istihdam ediyor ve son 11 yılda 23 kat daha fazla cezai kovuşturma yürütmüş bulunuyor. Vergi suçları için açılan cezai kovuşturma sayısı 2015’ten bu yana yüzde 39 oranında azalmış durumda.

HMRC, çoğu dolandırıcılığı cezai kovuşturma yerine sivil soruşturma ve uzlaşma yoluyla ele alma yoluna gidiyor. Zahawi de bu politika sayesinde 3.8 milyon sterlinlik vergi kaçırmadan dolayı cezai kovuşturma yerine, bu miktara ek olarak 1 milyon sterlinden fazla para cezasına çarptırıldı. Bu durum, sosyal yardım kurumunun 5 bin sterlinin üzerindeki her dolandırıcılık vakasını savcılığa sevk eden katı uygulamasıyla keskin bir tezat oluşturuyor.

Daha Ocak ayının sonuna gelmedik ve bu yıl şu ana kadar müesses nizamın üç önemli ayağı-krallık, parlamento ve polis- yolsuzlukla sarsıldı. Parlamento ve polis teşkilatı taciz ve yolsuzluk iddialarıyla çalkalanırken, monarşi de kendi taciz vakalarıyla ülkenin en işlevsiz ailesi haline geldi. Britanya devleti özüne kadar çürümüş durumda.

(Çeviren: Dış Haberler Servisi)

Close