„Misafir işçi kuşağından“ gelen göçmen işçilerin yaşlılıklarında yoksulluk içinde yaşama ve daha düşük emekli maaşı alma olasılıkları çok daha yüksek. Bu durum, 1973 yılındaki „işe alım yasağının“ 50. yıldönümünde yapılan bir araştırma ile ortaya kondu.

50 yıl önce, 23 Kasım 1973’te Federal Almanya Cumhuriyeti yurtdışından „misafir işçi“ alımını durdurdu. Eski misafir işçiler bugün bile daha düşük emekli maaşı alıyor ve yoksulluk riski çok daha yüksek.

Deutsche Rentenversicherung’un 2022 yılı medya servisi için yaptığı özel bir analize göre, eski ‘misafir işçiler’ Almanlardan ortalama 280 euro daha az emekli maaşı alıyor: Aylık 1.111 euroya kıyasla 834 euro. Emekli maaşı alanların neredeyse üçte ikisini oluşturdukları için bu durumdan özellikle kadınlar etkileniyor. Emekli maaşları, Alman kadın emekli maaşı alanlardan yaklaşık üçte bir oranında daha düşük (899 euroya kıyasla 661 euro).

Bu arada çok sayıda ‘misafir işçi’ hayatını kaybetti. Alman vatandaşı olan 16,5 milyon emeklinin yanı sıra, eski üye devletlerden gelen yaklaşık 360.000 emekli var. Bunların büyük bir kısmının eski ‘misafir işçiler’ olması muhtemel. Ancak bunlar arasında daha sonra çalışmak üzere Almanya’ya gelenler de bulunmakta. Karşılaştırma için: İşe alım döneminde Almanya’daki yabancıların sayısı, çoğu kadın ve çocuk olmak üzere yaklaşık 3,2 milyon arttı. Doğu Almanya’daki eski „sözleşmeli işçiler“ genellikle sosyalist ülkelerden getiriliyordu.

Sosyal araştırmacı Eric Seils bir röportajında eski misafir işçilerin emekli maaşlarının düşük olmasının birkaç nedeni olduğunu söylüyor. Ortalama olarak Alman meslektaşlarından daha az kazanıyorlardı. Başlangıçta, düşük ücretleri fazla mesai ve ağır iş primleriyle telafi ettiler. Ancak daha sonra, 1970’lerdeki petrol krizi sırasında, fabrikalarda marjinalleştirilmiş işçiler olarak işlerini ilk kaybedenler onlar oldu. Seils, „Misafir işçilere herhangi bir dil kursu ya da entegrasyon programı verilmedi“ diyor. Bu nedenle devlet bugün onları temel yaşlılık yardımlarıyla desteklemek zorunda. „Bu kesinlikle sürdürülebilir bir entegrasyon politikası değil.“

ESKİ MİSAFİR İŞÇİLERİN DURUMU HAkKINDA

Göçmen işçiler genellikle yaşlılıkta yoksulluktan etkilenmekte. Mikrozesus 2021’e göre, misafir işçi ülkelerinden göç etmiş emekliler için yoksulluk riski oranı yüzde 36,6 iken, göç geçmişi olmayan emekliler için bu oran yüzde 15,4. 2014 yılında yapılan bir araştırma, Almanya’daki Türk emeklilerin Alman emeklilere kıyasla ortalama 370 euro daha az yaşlılık aylığı aldığını gösteriyor.

Bu nedenle birçoğu düşük emekli maaşı almakta ya da hiç emekli maaşı alamamakta. Bu nedenle bazı eski misafir işçiler yaşlılıklarında sosyal yardım almak zorunda kalmakta. Kadınlar yaşlılıkta yoksulluktan özellikle etkilenmekte.

Birçok eski misafir işçi, emeklilik maaşları için de geldikleri ülkeye geri dönmekte ya da geldikleri ülke ile Almanya arasında gidip gelmekte. Bunu yapmak için kaynaklara ve sağlıklı olmaya ihtiyaçları var. Ancak Frankfurt’taki Goethe Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırmaya göre, Türkiye’deki yaşam maliyetinin Almanya’dakinden önemli ölçüde daha düşük olması da işe gidip gelme kararında rol oynayabiliyor.

.NEDEN YAŞLILIKTA YOKSULLUKTAN DAHA FAZLA ETKİLENİYORLAR

Birçok „misafir işçi“ Alman meslektaşlarından daha az kazanıyordu. Bazılarının okul bitirme yeterlilikleri yoktu ve ileri eğitim veya Almanca dil becerilerini geliştirmek için çok az fırsat vardı. İş ararken ayrımcılığa maruz kalmaları da bir rol oynamış, bu da genellikle daha düşük ücretli işlerde istihdam edildikleri anlamına gelmiştir.

Ayrıca emeklilik hakları için daha az çalışma yılı biriktirebilmişlerdir. Bunun bir nedeni, bazılarının Almanya’daki ilk işlerine başladıklarında zaten önemli ölçüde yaşlı olmalarıdır. İkinci olarak, misafir işçiler 1970’ler ve 1980’lerdeki işten çıkarmalardan daha fazla etkilenmiş ve bu arada işsiz kalmışlardır. Birçoğu fiziksel olarak ağır işlerde çalışmış ve sonuç olarak erken emekli olmuştur. Tüm bunların bugünkü emeklilik seviyeleri üzerinde etkisi vardır.

Burada mülk sahipliği de bir rol oynamakta: Göçmen kökenli emeklilerin kendi evlerine sahip olma olasılığı önemli ölçüde daha düşük. Bu nedenle ortalama olarak kiraya daha fazla harcama yapmak zorundalar.

*Getirildikleri dönemde birkaç sene kalıp dönecekleri düşünüldüğünden misafir işçi dendikleri için bu kavram kullanılıyor.

Menşe ülkeye bağlı olarak daha az emekli maaşı

Eski üye devletlerden ve Almanlardan emekli olanlar için 2022 yılında aylık Euro cinsinden ortalama emekli maaşları

Almanlar

Erkekler 1392 EUR

Kadınlar 899 EUR

Toplam misafir işçiler

Erkek 1104 EUR

Kadın 661 EUR

Yunanistan

Erkek 1067 EUR

Kadın 808 EUR

İtalya

Erkek 1248 EUR

Kadın 732 EUR

Portekiz

Erkek 1232 EUR

Kadın 707 EUR

İspanya

Erkek 1391 EUR

Kadın 660 EUR

Türkiye

Erkek 994 EUR

Kadın 547 EUR

Fas

Erkek 1055 EUR

Kadın 414 EUR

Tunus

Erkek 1063 EUR

Kadın 562 EUR

Eski Yugoslavya

Erkek 1152 EUR

Kadın 778 EUR