ABD Başkanı Trump, 5 Mart günü Kongre’de yaptığı konuşmada, “Lesotho nerede biliyor musunuz? Lesotho’yu kimse duymamıştır” diye seslenmişti. Konu gümrük cezaları değil ABD kalkınma yardımlarıydı. Trump’ın, “Amerika Birleşik Devletleri Uluslararası Kalkınma Ajansı” (USAID) tasfiye etme kararını açıklarken örnek olarak Afrika’nın en küçük ülkelerinden biri olan Lesotho’yu seçmesi belki de bir tesadüftü.
Trump’a göre bu ülke de “ABD’li vergi mükelleflerinin ödediği vergileri yutan bir kara deliklerden” biriydi. Trump konuşmasında, “Biz, kalkınma yardımı adına Güney Afrika ülkesi Lesotho’daki LGBTQI+’yı teşvik etmek için yılda sekiz milyon ABD dolar ödüyoruz. Buna artık son vereceğiz” dedi.
Lesotho Dışişleri Bakaın Lejone Mpotjoane, AP haber ajansına verdiği bir röportajda, “Trump, kendi adına konuşmalı ve genelleme yapmamalı. Lesotho’nun nerede olduğunu bilmiyorsa bu onun sorunudur. Ülkemizde ABD temsilciliğinin yanı sıra çok sayıda şirkette burada aktifler” dedi.
YOKSULLUK VE HASTALIK…
Güney Afrika Cumhuriyeti sınırları içinde bulunan ve denizden bin metre yükseklikte bulunan bu küçük ülkenin nüfusu 2,3 milyon dolayında ve GSYH’sı ise 2,2 milyar dolar. Son derece yoksul olan ülke aynı zamanda HIV (Aids) virüsünün en yaygın ve intihar oranının en yüksek olduğu ülkelerin başında geliyor. Ve bu nedenle de Dünya Sağlık Örgütünden yardım alıyor.
ABD’nin yardım programına son vermesi ve ödemeleri durdurması nedeniyle Lesotho’da da 200 bin HIV hastasının bakımında çalışan sağlıkçılardan bin 500’ünün işine son verildiği de gelen haberler arasında…
“BİZE KÖTÜ DAVRANAN ÜLKELER”
Bu olaydan bir ay sonra bu kez Trump, Beyaz Saray’ın Gül Bahçesi’nde, ABD’ye “çok kötü davranan” hatta, “ABD’yi aldatan” ülkeleri gümrük vergileriyle cezalandırmak üzere hazırladığı listeyi kamuoyuna sunuyordu. En yüksek ceza vergisi uygulanan ülke Lesotho’ydu! Belki bu da bir tesadüftü!
Daha önce, Clinton’un başkanlığı döneminden bu yana, ABD’ye gümrüksüz ihracat etme hakkı tanınan Lesotho’ya, ABD’ye ticaret alanında çok kötü davrandığı için yüzde 50 gümrük ceza vergisi uygulanacaktı! Başka hiçbir ülke bu kadar sert bir şekilde cezalandırılmadı ne Çin ne de Avrupa Birliği.
Tabi şimdi akıllara şu soru geliyor: Lesotho, kendisinden 340 kat büyük ABD’ye ne satıyor ki diğer tüm ülkelerden daha yüksek gümrük vergisine maruz bırakılıyor? Lesotho’daki en büyük özel sektör, çoğu kadın olmak üzere 30 binden fazla işçi çalıştıran tekstil fabrikalarıdır. Amerika deyince akla gelen ilk ürünlerden birini üretiyorlar: Levi’s ve Wrangler gibi tanınmış markalar için kot pantolonlar.
Lesotho 2024 yılında ABD’ye 237 milyon dolar değerinde mal ihraç etti ki bu rakam GSYH’sinin onda birinden fazladır. ABD’ye yapılan ihracatın dörtte üçünü tekstil ürünleri oluşturuyordu. İhracatın diğer önemli bölümünde ise asıl olarak elmas var. Karşılığında ise Lesotho, ABD’den 2,8 milyon dolarlık mal satın almış.
“…DOLAYISIYLA TÜM ÜLKEYİ ÖLDÜRÜCEK”
Ve burada Trump’un elamanlarının, ceza vergi düzeylerini ABD’nin söz konusu ülkelere verdiği “ticaret açığını gözeten bir formül” devreye giriyor. Formül şöyle: ABD’nin verdiği ticaret açığı, bu ülkeden ithal edilen toplam hacmin yüzdesi hesaplanıyor ve bu ikiye bölünüyor. 237 – 2,8 = 234,2 : 2,37 = 98,8 : 2 = 49,40. Düz hesap yüzde 50 gümrük vergisi!
Görüldüğü gibi formül en çok ABD’ye karşı büyük ticaret fazlası olan yoksul ülkeleri cezalandırıyor. Bunların arasında yüzde 47 Madagaskar, yüzde 40 Mauritius ve yüzde 37 Botsvana bulunuyor. Bu ülkelerde yaşayanların büyük çoğunluğu yoksul oldukları için ne iPhone ne Tesla ne de Boeing jetleri alamıyorlar!
Giyim üreticisi Afri-Expo Textiles’in kurucusu Teboho Kobeli BBC’ye yaptığı açıklamada “Bu bizim için yıkıcı bir gün. Ülke, fabrikaların kapanması ve binlerce işçinin işten çıkarılması tehdidiyle karşı karşıya. Lesotholu ekonomist Thabo Qhesi ise Reuters haber ajansına verdiği demeçte “Yüzde 50 gümrük vergisi tekstil sektörünü ve dolayısıyla tüm ülkeyi öldürecek” dedi.
GÜMRÜK VERGİSİNİN ELON MUSK BAĞLANTISI OLABİLİR Mİ?
Yazımıza bir başka “tesadüfle” devam edelim: Trump’ın en önemli danışmanı Elon Musk, geçtiğimiz Eylül ayında New York’ta düzenlenen BM Genel Kurulu sırasında Lesotho Başbakanı Sam Matekane ile bir araya geldi. Görüşmenin arka planında Musk’ın uydu ağı Starlink’in Lesotho için bir işletme lisansı alma çabaları yatıyor. Bu ülke, havacılık ve uzay şirketi SpaceX’in yan kuruluşunun ilgili sözleşmeler yapmak istediği birkaç Afrika ülkesinden biri. Fakat Lesotho, SpaceX’in sunduğu sözleşmedeki dayatmaları kabul etmemiş, müzakerelere ara verilmiş.
En son gelen haberlere göre Lesotho Ticaret Bakanı Mokhethi Shelile, Amerikan hükümeti ile diyalog kurmak üzere Washington’a bir heyet göndereceğini açıkladı.
