Kuzey Ren Vestfalya eyaletinde bir köy, enerji devlerine ve onların kuklası politikacılara karşı direniyor. David ve Goliath hikayesindeki gibi…
SEMRA ÇELİK
RWE enerji devine bağlı RWE Power AG, 2020’den beri Lützerath’taki omanları söküyor, evleri yıkıyor. O zamandan beri de bölgede köylerini, ormanlarını, evlerini, tüm yaşamı korumak, savunmak isteyenlerin eylemleri devam ediyor. Nöbetler tutuldu, köy yürüyüşleri ve gösteriler düzenlendi, tekrarlanan işgaller yaşandı. En son da 12 Kasım 2022’de 2 bin 200 kişinin katıldığı bir eylem yapıldı.
Evet: Lützerath direniyor! Lützerath artık Kuzey Ren Vestfalya eyaletinde bir yer olmaktan çıktı, Wackersdorf gibi, Hambi gibi, Kaz Dağları gibi bir sembol oldu. Lützerathlılar ve Lützerath’ı korumak için mücadele edenler öfkeli. Öfkeleri enerji tekellerine yönelik olduğu kadar kendilerini sattığını düşündükleri Birlik 90/Yeşiller Partisi’ne de…
Bir yandan eylemler devam ederken hukuki alanda da mücadele ediliyor.
Nisan 2021’de yerel çiftçi Eckhard Heukamp, mülkü üzerinde RWE’nin hak taleplerine itiraz edeceğini açıkladı. Aachen’deki idari mahkemeye “gayrimenkul devir kararına” itiraz etti. Heukamp’ın avukatı, itirazında diğer şeylerin yanısıra Federal Anayasa Mahkemesi’nin 2013 tarihli bir kararını da gerekçe gösterdi. Bu karar kömür çıkarma planını yasa dışı görüyor, ona göre 1990’ların linyit planlaması artık iklim koruma ve kömürün kullanımdan kaldırılmasıyla ilgili yeni yasaların gerekliliklerini karşılamıyor.
PARASI OLAN KÖYÜ ALIR!
RWE Power, bu davanın sonucunu beklemek istemedi ve 1 Kasım 2021’den itibaren madencilik yasasından sorumlu olan Arnsberg bölge hükümetine „erken devralma“ için başvurdu, ancak buna Federal Anayasa Mahkemesi’nin Garzweiler kararına bağlı olarak izin verilmedi. Buna rağmen, Arnsberg bölge idaresi RWE Power’a bu mülklerin erken mülkiyetini 1 Kasım 2021’den itibaren verdi. Aachen’deki idare mahkeme, Heukamp ve Lützerath’tan iki kiracının acil başvurularını reddetti. Sonuç olarak, etkilenenler Münster’deki Yüksek İdare Mahkemesi’ne şikayette bulundular. Mahkeme RWE Power şikayetçilerine o zamana kadar tahliye etmeyeceği sözü verdi ve 7 Ocak 2022 tarihine kadar kararını açıklayacağını bildirdi.
O zamana kadar RWE Power’ın davacıların mülkü üzerinde yıkım çalışması veya diğer hazırlık önlemleri almasını yasakladı. 28 Mart 2022’de OVG Münster, „linyit madenciliği ve elektrik üretimi lehine temel enerji politikası kararının anayasal iklim koruma gerekliliği ile uyumlu olduğu“ gerekçesiyle VG Aachen’in kararını onayladı. Lützerath’ta yaşayan aktivistler karardan hayal kırıklığına uğradılar ve yine de RWE Power tarafından Heukamp’ın mülkünün tahliyesine ve talep edilmesine karşı çıkacaklarını açıkladılar.
HER YOLLA DİRENİŞ
2020’de çiftçinin mülkünde, RWE’nin araziyi zamanından önce ele geçirmesini zorlaştırmayı amaçlayan bir protesto kampı kurulmuştu. Bu amaçla, Ende Gelände ve Bütün Köyler Kalacak’ın da içinde yer aldığı yerel ve Almanya çapında hareketlerden Lützerath Yaşıyor inisiyatifi oluşturuldu. 2021’in sonunda, RWE Power’ın mülkü haline gelen çiftliklerden biri çevre aktivistleri tarafından işgal edildi. Hareket, 2021 yılında Greta Thunberg, Luisa Neubauer ve Vanessa Nakate gibi iklim aktivistlerinin ziyaretleriyle destek aldı. 31 Ekim 2021’de, Glasgow’daki BM iklim konferansının başlamasıyla aynı zamanda, birkaç bin kişinin katıldığı bir gösteri yapıldı.23 Nisan 2022’de Lützerath’ta 2000’den fazla katılımcıyla bir gösteri düzenlendi. Bunun nedeni, Heukamp’ın daha önce kamulaştırmayı reddetme sürecini kaybettikten sonra arazisini RWE Power’a satmış olmasıydı.
Aralık 2021’den beri görevde olan Olaf Scholz yönetimindeki federal hükümet, Lützerath’ın kuzeyindeki tehdit altındaki köyleri korumayı amaçladıını söylemekteydi. Hükümet, Lützerath ile ilgili kararın yargıya bırakılmasından, böylece sorumluluktan kurtulmaktan yanaydı. Kuzey Ren Vestfalya’da Haziran 2022’den beri Başbakan Hendrik Wüst (Hristiyan Demokrat Birlik CDU) başkanlığında koalisyon da kuzeydeki köylerin korunmasından yana ama Lützerath’tan bahsetmiyor. Temmuz 2022’de Alman Federal Meclisi, köyün korunması lehinde oy kullandı. Ancak Ukayna savaşı nedeniyle Rusya’dan gelecek gazın sallantıda olması nedeniyle gazdan üretilen elektriği büyük ölçüde kömür de dahil olmak üzere diğer enerji kaynaklarıyla değiştirmeyi planlıyor.
4 Ekim 2022’de RWE, NRW Ekonomi Bakanı Mona Neubaur (Birlik 90/Yeşiller) ve aynı partiden Federal Ekonomi Bakanı Robert Habeck, Lützerath’ın RWE’ye devredileceğini açıkladı ve bu konuda anlaşmaya varıldı. Buna karşılık, henüz tahliye edilmemiş kalan köyler korunacak ve linyit yakıtlı elektrik üretiminin aşamalı olarak kaldırılması 2030’dan 2038’e ertelenebilecek. Bu Yeşiller’in ilk satışı değil. Parti eyalette hükümet ortağı olduğu önceki dönemde de Hambach’ın (Hambi) RWE tarafından yerle bir edilmesine izin vermiş, muhalefete geçince ise Hambach’ta yapılan eylemlere sahip çıkmaya kalkışmıştı.
Yıkıma karşı direniş
12 Kasım’da yaklaşık 2 bin 200 protestocu RWE’ye karşı Lützerath köyünün korunması için eylem yaptı. Enerji şirketi RWE ve Kuzey Ren-Vestfalya eyalet hükümetinin iradesine göre bu kış yerle bir edilecek iklim korumacılarının işgali altındaki köyde Cumartesi günü, iklim koruma hareketi köyün planlanan yıkımına ve Garzweiler II açık maden ocağının genişletilmesine karşı bir gösteri düzenledi.
Açılış mitinginin ardından göstericiler, üzerinde büyük bir sarı haç ve “Kömürü Durdurun!”, “Hepimiz Lützi için” yazılı pankartlarla köyün etrafında yürüdüler. Konuşmalarda kömürün köyün altında toprakta bırakılması ve açık ocak madenciliğinin sınırlandırılması çağrısında bulunuldu. Mısır’daki dünya iklim konferansı devam ederken Almanya’nın iklimi koruma sorumluluğu hatırlatıldı.
Perulu köylüden RWE’ye tazminat davası
Perulu köylü Saul Luciano Lliuya iklimdeki ısınmanın yaşadığı bölgeye verdiği zarardan dolayı Alman enerji şirketi RWE aleyhine tazminat davası açtı. İlk celsesi 2016’da görülen dava devam ediyor. Saul Luciano Lliuya Alman enerji şirketinden iklim değişikliğinin yol açtığını iddia ettiği evindeki hasarın tazminini talep ediyor. Davacı RWE’nin küresel karbondioksit emisyonundaki payına orantılı tazminat ödemesini istiyor. Perulu köylü iklimdeki ısınmanın erittiği buzullardan çıkan suyun taşkınlara yol açıp evinde hasar yaratabileceğini ve atmosferin ısınmasında RWE’nin santrallerinden çıkan karbon gazının da payı olduğunu iddia ediyor.
