AYHAN ZEYTİN / DELMENHORST
Metal ve elektro dalında milyonlarca işçiyi kapsayan toplu sözleşme görüşmeleri devam ederken, enerji krizini öne süren metal patronları yüksek enflasyon ve hayat pahalılığına rağmen işçi ücretlerini baskılama çabalarına devam ediyorlar.
Metal ve Elektro İşverenleri (Gesamtmetall) sözcüsü Stefan Wolf bu yılki TİS’ler konusunda basına verdiği demeçte, yüksek enflasyona rağmen bu yıl ücret artışı için bir alan olmadığını söyledi. Wolf, „sonbaharda gaz sıkıntısı yaşarsak, bu bizim tam da toplu pazarlık sözleşme (TİS) dönemine girer“, „o zaman metal ve elektro sektöründeki şirketlere ücret artışlarıyla daha fazla yük bindirmek mümkün olmayacak“ dedi.
Mayıs ayının sonlarından itibaren IG Metall sendikası tarafından yaklaşık 2500 işletmede yapılan TİS anketlerine göre ise, şirketlerin ekonomik durumu Ukrayna savaşından kaynaklanan risklere, enerji fiyatlarındaki artışa ve yarı iletken çiplerdeki teslimat sorunlarına rağmen çoğunlukla iyi olarak tespit edildi.
Sendikanın işyeri temsilciliklerinden aldığı bilgiye göre işletmelerin büyük bölümü, istikrarlı bir sipariş durumu, iyi kapasite kullanımı ve yüksek kazanç bildirdi.
Metal ve elektro işkolunda sipariş birikimi tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Yapılan ankete göre, yaklaşık yüzde 84’ü sipariş durumlarını „iyi“ veya „oldukça iyi“ olarak değerlendirirken, yalnızca yüzde 2,6’sı „kötü“ olarak değerlendirdi. Yüzde 69’u sipariş durumunun önümüzdeki altı ay boyunca aynı kalmasını, yüzde 18’i ise daha da iyileşmesini bekliyor.
Tedarik zincirlerindeki, örneğin yarı iletkenlerdeki (çiplerin) darboğazlar halâ bir engel olmakla birlikte, şirketler iyi iş ve üretim kapasitesine sahip: Şu anda üçte ikisi normal veya yüksek üretim kapasitesine sahip. Yüne, 2022’deki kazanç beklentisine bakıldığında da, şirketlerin yüzde 70’i iyimser.
İŞÇİLER NE BEKLİYOR
IG Metall sendikasının yaklaşık 166 bin işçiyi kapsayan TİS anketinde ise işçiler bir yandan artan enflasyon ve hayat pahalılığı bir yandan en son zammın 2018 yılında alınmış olması ve işverenlerin pandemi döneminde büyük karlar elde etmiş olması nedeniyle bu yıl ücretlere en az enflsyon oranında zam talep ediyorlar. Örneğin Baden-Württemberg ve Bavyera eyaletlerindeki işletmelerden LINDE’de yüzde 6,6 ve BMW’de yüzde 7-8,5 (ve sendika üyeleri için 80 euro ikramiye) zam talep ederken, diğer birçok işletmede işçiler 12 ay için yüzde 8 ila 15 arasında ücret artışı talebini ortaya koydular.
Bölgelerdeki TİS komisyonlarının TİS taleplerini belirlemek için biraraya gelecekleri 30 Haziran tarih olarak belli olduğu halde, IG Metall Yönetim Kurulu ve IG Metall Başkanı Jörg Hoffmann’ın 20 Haziran’da – metal ve elektro işkolunda yapılacak TİS dönemi için TİS Komisyonlarına 12 ay için yüzde 7-8 zam talebi öne sürmelerini tavsiye etmesi dikkat çekmişti.
30 Haziranda biraraya gelen bölge TİS komisyonlarının oturumundaki tartışmalar geniş bir yelpazeyi göstermişti: Bazı işyeri temsilcileri şirketlerinde müşterilerine yansıtamadıkları fiyat artışları ve örneğin yarı iletken çiplerle devam eden teslimat sorunları nedeniyle işletmelerinde zorluk yaşandığını belirtirken, çoğu temsilci ise şirketlerinde milyarlarca kâr ve rekor getiri bildirerek, TİS talebi olarak yüzde 8’den daha yüksek beklentiler olduğunu belirttiler. Buna rağmen bölge TİS komisyonları taleplerini IG Metall Başkanı Jörg Hofmann’ın tavsiyesine dayanarak, 30 Haziran’da 12 ay süre için ücretlere ve çırakların ödeneklerine yüzde 8 oranında zam talebini karara bağlamış, 11 Temmuz’da da IG Metall, metal ve elektro endüstrisindeki 3,8 milyondan fazla çalışanı için nihai toplu sözleşme talebini onaylamıştı.
İŞVERENLER METAL İŞÇİLERİYLE DALGA GEÇİYOR!
Metal ve elektro işverenleri sözcüsü Stefan Wolf bu yılki TİS için sıfır zam önererek metal işçileri ile adeta dalga geçiyor. Metal ve elektro sektöründeki ücret seviyesinin zaten haddinden fazla yüksek olduğunu öne süren Wolf, „ücretler büyümeye devam edemez, özellikle bu durumda. Çalışanlar, ücret zammı olmadan artan fiyatlarla başa çıkmak zorundadır” görüşünü savundu. Metal ve elektro sektöründe toplu pazarlık Eylül ortasında başlayacak. Barış dönemi (Friedenspflicht) 28 Ekim’de sona eriyor. Bu tarihten sonra, sendika uyarı grevlerini gündeme getirebilecek.
