Hitler faşizmi döneminde “Pogrom Gecesi” olarak bilinen 9 Kasım 1938’de Yahudilerin ev, işyerleri ve sinagoglarının ateşe verilmesi 82. yılında da unutulmadı. Almanya’nın birçok kentinde 9 Kasım akşamı, pandemiye rağmen etkinlikler düzenlendi.
Berlin’in Schöneberg ilçesinde düzenlenen anma etkinliğine katılan Federal Adalet Bakanlığı Müsteşarı Daniela Brückner, eski sinagogun olduğu alana bir çelenk bıraktı. Moabit ilçesinde ise Nazi Takibatına Uğrayanlar Birliği (VVN-BdA) tarafından bir etkinlik gerçekleştirildi. Bu etkinliğe o günleri yaşayan tanıklar katılarak bir daha aynı zihniyetin işbaşına gelmemesi için mücadele çağrısında bulundu. Potsdam ve Cottbus’ta da anma eylemleri yapıldı.
Ruhr bölgesinde bulunan Essen’de ise ilk etkinlik 7 Kasım Cumartesi günü Steele semtinde, Nazilerin 1938’de yaktığı Sinagog ve Yahudi okulunun yerinde yapıldı. Steele semtinde 350 Yahudi Naziler tarafından toplatılarak toplama kamplarında katledilmişti. Steele’deki anma gökyüzüne beyaz balonların uçurulması ile son buldu.
İkinci etkinlik, 9 Kasım Pazartesi günü Edmund-Körner-Platz’da bulunan Sinagog’un önünde yapıldı. Antifaşist blok ESSQ, VVN-BdA, Anti-Rassismus-Telefon gibi örgütlerin çağrısıyla yapılan eyleme, Essen Barış Forumu, DKP, Essen-DIDF katıldı. Çeşitli konuşmaların yapıldığı eyleme yaklaşık 180 kişi katıldı.
Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier ve Başbakan Angela Merkel de 9 Kasım 1938’deki Pogrom Gecesi dolayısıyla mesajlar yayınlayarak özellikle antisemitizm konusunda uyarılarda bulundular.
Hitler faşizmi tarafından 7-13 Kasım 1938 tarihleri arasında Almanya ve Avusturya’daki Yahudi işyerlerine ve sinagoglara karşı başlatılan saldırılar kapsamında pek çoğu ateşe verilmişti. Saldırıların zirveye ulaştığı 9 Kasım 1938 bu nedenle “Kristal Gece” olarak adlandırılmıştı.
Yüzlerce Yahudi saldırılar sırasında hayatını kaybederken 1400 sinagog ve ibadet yeri ile binlerce işyeri ve ev ateşe verilmişti. 10 Kasım 1938’den itibaren en az 30 bin Yahudi toplama kamplarına gönderildi ve bunların büyük bölümü daha sonra hayatını kaybetti. (Köln/YH)
