Milyarlarca kâr eden Volkswagen (VW) tekeli ve IG Metall arasında devam eden TİS görüşmelerinde bir sonuç alınamadı. 30 bin işçiyi çıkarma ve değişik fabrikaları kapatma tehdidiyle TİS görüşmelerine oturan VW tekeli ikinci tur görüşmelerde ücretlerden yüzde 10 feragat edilmesini ve iki yıl dondurulmasını, özel ödemelerin iptal edilmesini talep ediyor. Tekel yönetimi daha önce feshettiği dört sözleşmeyi de ancak bu şartlar yerine getirildiğinde tartışmak istiyor. VW’nin bu şantajlarına karşı IG Metall henüz bir strateji ortaya koymadı.
SERDAR DERVENTLİ
Almanya’nın en büyük tekeli Volkswagen (VW), haftalardır işçilere şantaj yapıyor. Eylül başında, “VW’de 30 bin işçi fazla” haberleriyle başlayan şantaj süreci bugünlerde “üç fabrika kapatma”, “işletmenin durumundan bağımsız işten çıkarma”, ücretleri önce düşürme ve ardından dondurma gibi tehditlerle devam ediyor. VW tekeli sadece tehdit etmekle kalmıyor. Ekim ayı içinde yürürlükte olan dört sözleşmeyi feshederek somut adımlarda atıyor.
3 FABRİKA, 30 BİN İŞÇİ…
Hatırlanacağı gibi VW tekelinin şefi Oliver Bulume, 4 Eylül günü düzenlenen işyeri toplantılarında işçilere hitaben yaptığı konuşmada, iki yıl önce yürürlüğe konulan tasarruf planı kapsamında personel ve idari giderleri yüzde 20 dolayında düşürmeyi, tekelin değişik markaları için ortak alışveriş dahil olmak üzere birtakım önlemlerle birlikte 2026 sonuna kadar 10 milyar euro tasarruf etmeyi hedeflediklerin söylemişti. “Ama gelinen yerde bu hedefe ulaşmamız durumunda bile bunun yeterli olmadığını görüyoruz” diye konuşan Blume, “Almanya’daki işçi ve enerji maliyetlerinin yüksek olduğundan” yakınmış ve bunların üstesinden gelmek için VW markasının yıllık araç satışlarını 500 bin adet artırması gerektiğini sözlerine eklemişti. Blume, “Bu da Volkswagen’in Almanya’daki iki fabrikasının üretimine tekabül ediyor” diyerek iki fabrikanın kapatılmasını gündeme getirmişti. (Bkz.: www.yenihayat.de/doenuesuemuen-faturasi-isciye/) Önce “iki fabrikanın kapatılma olasılığıyla” başlayan şantaj gelinen yerde üç fabrikanın kapatılmasına kadar geldi. Bunun yanı sıra VW tekeli işçilerin ücretlerini yüzde 10 kesmek ve iki yıllığına dondurmak istiyorlar! Bu yetmezmiş gibi 25 ve 35 yıldır işletmede çalışanlara ödenen “bağlılık ikramiyeleri” de gasp edilmek isteniyor. Yürürlükte olan sözleşmelere göre VW 25 yılı dolduranlara aylık maaşların 1,45 katı, 35 yılı dolduranlara aylık maaşların 2,90 katı tutarında “bağlılık ikramiyesi” ödeniyordu.
PIECH VE PORSCHE HANEDANLARI DOYMUYOR
VW tekeli bilmeyenler, “anlaşılan şirketin durumu çok kötü ki bu kadar sert önlemlere başvurmak zorunda kalıyorlar” diye düşünebilir, ama bu gerçek değil. VW tekeli yıllardır son derece yüksek düzeyde kâr (kutuya bkz.) yapıyor. Her yıl milyarlarca euro hissedarlara dağıtıldığı gibi (2022’den bu yana elde edilen kârlardan hissedarlar 22 milyar euro ödendi) milyarlarcası da “dağıtılmayan kârlar” (“Gewinnrücklage”) kalemi altında tekelin kasasına aktarılıyor. İlk altı aylık rapora göre bu kalem altında tekelin kasasında 147 milyar euro net kâr birikmiş bulunuyor! Fakat Piech ve Porsche hanedanlarının ne gözleri ne de karınları doymuyor ve daha fazlasını istiyorlar! Bilanço raporunda 2023 yılında “temettü payı” (kârdan pay) olarak “imtiyazlı hisse” (“Vorzugsaktie”) başına 9,06 euro ödediklerini açıklayan tekel yönetimi bunun yüzde 10,82 düzeyinde olduğunu belirtirken, “Önümüzdeki yıllarda temettü payı düzeyini yüzde 30’a (üçe katlanması!) çıkarmayı hedefliyoruz. Bununla birlikte hissedarlara yönelik ödemeleri uluslararası standartlara uyumlu hale getireceğiz” diyor.
Piech ve Porsche hanedanlarını kursaklarını doldurmak için ödemelerine “uluslararası standartlara uyumlu” hale getirilmesi için tekelin genel kâr marjının yükseltilmesi gerekiyor! Bugün tekelin ana markası olan Volkswagen’de yüzde 2,3 kâr marjını yüzde 6,5’e yükselmesi, Skoda ve Seat markalarında yüzde 8’e, Audi Grubu’nun yüzde 12’ye ve Porsche’nin 15-17’ye yükseltilmesi hedefleniyor. Yine tekele ait olan ağır vasıta grubu Traton SE’nin (MAN, Scania, Navistar, Volkswagen Truck & Bus vd.) kâr marjını 2029’a kadar yüzde 9-11 arası yükseltmesi hedefleniyor! Bunun içinde ilk etapta Volkswagen markasında on binlerce işçinin işten çıkarılması, fabrikaların kapatılması, ücretlerin gasp edilmesi gerekiyor! Brüksel’de 3 bin işçinin çalıştığı VW/Audi’ye ait olan fabrikanın kapatılması şimdiden kesinleşti. Tekele ait diğer grup ve markalarda..
IG METALL GBR’İN STRATEJİSİ NE?
VW tekelinin saldırı planları “en azından” iki buçuk aydır bilinmesine karşın IG Metall ve Birleşik İşyeri Temsilciliğinin (GBR) somut bir stratejisi görünüşte yok! Saldırılar “en azından” iki buçuk aydır biliniyor diyoruz çünkü bu tür fabrika kapatma, ücretleri yüzde 10 düşürme vb. planları uygulayabilmek için tekel yönetiminin VW Denetleme Kurulu’ndan “ok” alması gerekiyor. Denetleme Kurulu’nda ise 10 kişi işçiler adına bulunuyor. Dolayısıyla bu bey ve bayanların bu planlardan çoktan haberdar olmaları gerekiyor. Planları, dedikleri gibi ilk kez duydularsa o zaman, “orada ne yapıyorsunuz” demek gerekir! Acaba planları duyduktan sonra Denetleme Kurulu’nu olağanüstü toplantı için toplamışlar mı, bunun da yanıtı işçilere verilmeli! Denetleme Kurulu’nda medet umduğumuz için bu soruları sormuyoruz, iki oy hakkı olan başkanın tüm oylamaları tekel lehine dönüştürebileceğini biliyoruz. Bilmek istediğimiz, bu saldırı planlarından kaç zamandır haberdar olunduğu ve bu planlar hakkında işçiler neden hemen bilgilendirilmediğidir! Tabi bu soruların yanıtını VW tekelinde çalışan işçiler sorup almalılar! IG Metall ve VW Tekel GBR’inden “bu kadarını beklemiyorduk”, “böyle bir şey olamaz”la başlayıp, “buna izin vermeyeceğiz”, “çözüm için VW hemen masaya oturmalı”, “direneceğiz” gibi sözlerle devam eden açıklamaların dışında hiçbir somut adım atılmadı. En azından bütün VW fabrikalarından sendika temsilcileriyle bir toplantı yapıp, “ne yapmalıyız” sorusuna birlikte yanıt aranabilirdi. VW tekelinin dünya genelinde 14 milyon araçlık kapasitesi olmasına karşın 9 milyon civarında araç sattığı bilinmesine karşın yetkili sendikaların ve işyeri işçi temsilciliklerinin “bakalım ne olacak” diye beklemeleri anlaşılır değil. Teknolojik dönüşümün içinde olunduğu bir dönem saldırılar başlamadan önce örneğin haftalık çalışma sürelerini tam ücret karşılığı kısaltılması için adım atılabilirdi.
VW tekelinin bu saldırılarını ücret TİS dönemine denk getirmesinin tesadüf olmadığı ortada. VW bu hamlesiyle sadece tekel içindeki sömürü oranını artırmayı değil aynı zamanda otomotiv yan sanayisindeki ücretlerin de yükselmesini engellemeyi hedefliyor. Kısacası VW işçileri, tekelin bu saldırılarına karşı mücadeleyi sadece kendileri için değil başta otomotiv yan sanayisi olmak üzere bütün metal ve elektro işkolu için de verecekler. Bu da metal ve elektro işkolundaki işçilerin VW’deki sınıf kardeşleriyle dayanışma içinde ortak bir mücadele vermeleri gerektiği anlamına geliyor.
VW Grubu ciro ve kârları
Yıl Ciro Kâr
2020 222.884 11.667
2021 250.200 20.126
2022 279.050 22.509
2023 322.284 22.576
2024* 158.800 10.167
Kaynak: www.volkswagen-group.com/ yıllık raporlar (“Geschäftsbericht”). Söz konusu rakamlar tekelin bütün faaliyetlerini kapsıyor. *2024 yılının ilk altı ayı
