Koalisyon hükümeti, “vatandaşın yükünü hafifletmek için kapsamlı tedbirler” aldığını ileri sürüyor. Aylardır yükselen enerji ve gıda fiyatlarına bakıldığında “yardım paketinden” söz etmek bile mümkün değil. “Paket” planlanırken milyonlarca emekçinin sorunları dikkate alınmamasına karşın hükümet “sosyal adaletten” bahsediyor.
Koalisyon partilerinin başkan ve eş başkanları Lars Klingbeil (SPD), Christian Lindner (FDP) ve Ricarda Lang (Yeşiller), 24 Mart günü yeni bir “yardım paketi”ni kamuoyuna tanıttılar. Enerji ve akaryakıt fiyatlarının hızla artması nedeniyle ikinci bir “yardım paketini” kararlaştırdıklarını söyleyen parti başkanları, “Toplumun ortasını hızla, bürokratik olmayan bir tarzda, sosyal adaletli bir şekilde rahatlatmayı ve ülkenin enerji politikasında bağımsızlığını güçlendirmeyi hedefliyoruz” dediler.
GÖSTERİŞLİ AMA BOŞ BİR PAKET
Koalisyon ortaklarının yardım paketini hazırlayabilmek için gece yarısına kadar 11 saat boyunca çok çetin müzakereler yaptığını söyleyen FDP Başkanı ve Federal Maliye Bakanı Lindner, “yeni borçlanmayı gerektirmeyecek, vatandaşın yükünü direk hafifletecek kapsamlı tedbirler almayı başardık” dedi.
Hazırlanan pakete bakıldığında (kutuya bkz.) koalisyon ortaklarının 11 saat boyunca, “paketi nasıl gösterişli ama boş hazırlayabiliriz” üzerine kafa patlattıkları görülüyor. “Gelir vergisine tabi olan bütün çalışanlara (vergi mükelleflerine), maaşlarına ek olarak bir defaya mahsus 300 euroluk enerji yardımı ödenecek” diye paketin en çok konuşulan maddesini tanıtan Lindner, “Tabi ki bu ek gelir de vergiye tabi tutulacak” dedi. İkinci paketin hacminin 10 milyar euroyu geçeceği tahmin ediliyor.
ORTADA BIRAKILANLAR!
“Yardıma” vergi uygulamasını eleştiren Vergi Mükellefleri Derneği paketin bu maddesini, “300 euro yardım deniyorsa o zaman vatandaşın cebine 300 euro girmelidir. Ama hükümet bir cebe para koyarken diğer cepten parayı tekrar alıyor” diye yorumladı. Derneğin hesaplarına göre yardım olarak net ortalama 210 euro ödenecek. Ayrıca hükümetin bu yardımı sadece gelir vergisi ödeyenlere vermesini de eleştiren dernek, “21 milyon emekli bu yardımdan hiç faydalanamayacak” dedi.
Görüldüğü gibi federal hükümetin “sosyal adaleti” sadece gelir vergisi ödeyenleri kapsıyor. Gelir vergisi ödemedikleri için “toplumun ortasında” sayılmayan 21 milyon emekli ve 4,15 milyon sadece mini işlerde çalışan emekçi böylece “es geçilip” ortada bırakıldılar!
Aynısı ücret almadan meslek eğitimi (sağlık alanında eğitim gören öğrenci ve kursiyerler maaş almıyor, hatta çoğu zaman eğitim yaptıkları için ödeme yapıyorlar) yapanlar ve üniversite öğrencileri için de geçerli – bunlar da bu yardımdan faydalanamıyorlar. İşsizlik parası (ALG I) alan 811 bin emekçinin de yardım alıp alamayacağı da henüz belli değil. Gazetecilerin bu yöndeki sorularını politikacılar, “ayrıntılar henüz belli değil” diye savsakladılar.
ENERJİ TEKELLERİNE DOKUNMUYORLAR!
Bir kereliğe mahsus enerji yardımının yanı sıra akaryakıt fiyatlarını da üç aylığına litre başına 14-30 Cent arası indirme kararı alan hükümet, bunun için akaryakıt vergisini düşürmeyi planlıyor. Vatandaşın “bütçesini korumak için akaryakıt fiyatlarına indirim” uygulanacağı da aslında bir yalan. Öncelikle petrol piyasalarındaki dalgalanmanın bu kadar hızlı benzin istasyonlarına yansımasının gerçeği yansıtmadığı, aksine spekülasyon olduğu değişik kurumlar tarafından savaştan önce de defalarca dile getirilmişti.
Diğer yandan ise hükümet gerçekten vatandaşın bütçesini korumak istese, akaryakıtta vergi düzeyini indirmek yerine akaryakıtta tavan fiyatını belirleyerek sorunu çözebilirdi. Böyle bir yöntem enerji tekellerinin spekülasyon üzerinden ek kâr yapmasını engelleyeceği için hükümet bunu gündemine bile almadı. Akaryakıt vergisinin düşürülmesi sadece devlet kasasına girecek gelirlerin düşmesi anlamına geliyor, tekellerin kârları ise aynı kalacak!
Şubat başından Mart ortasına kadar benzin fiyatları yüzde 23 artarken aynı dönemde kâr marjı ise yüzde 108 arttı.
SOSYAL YARDIM VE ÇOCUK PARASI KALICI ARTIRILSIN!
Hatırlanacağı gibi ilk yardım paketinde ev yardımı alanlara bir defalığına mahsus 100 euro dolayında “ısınma yardımı” verilmesi kararlaştırılmıştı. Bunun yeterli olmadığı yönündeki eleştiriler karşısında ek bir 100 euro daha masaya koyan koalisyon partileri, 2023 başında Hartz IV yardımını yükseltme opsiyonunu da gündeme getirdiler.
Hükümet ayrıca, “ailelerin maddi özel zorluklarını hafifletmek için” çocuk başına 100 euro düzeyinde ikramiye ödeme kararı aldı. Her ne kadar hükümet bu konuda da “bonkörlük” yapıyor havasına bürünse de bu gerçeği yansıtmıyor. Nitekim bu 100 euro vergi beyannamesinde “çocuk başına vergi muafiyeti” (“Kinderfreibetrag”) miktarına (5460 euro) dahil edilecek.
Eğer hükümet gerçekten yoksul vatandaşların ısınma harcamalarını karşılamak ve ailelerin maddi özel zorluklarını hafifletmek istiyorsa bir defalığına mahsus ve yaraya merhem olmayan bir kerelik sözde yardım yerine aylık sosyal yardım ve çocuk parasını kalıcı olarak yükseltmelidir.
Diğer yandan arabası olmayanlar dolayısıyla “indirimli akaryakıttan” faydalanamayanları da düşünen(!) hükümet, ülke çapında 90 gün boyunca yerel toplu taşıma için ayda 9 euroluk bir bilet sunmayı planlıyor. Bu uygulama aslında merkezi düzenlemeyle ülke genelinde yerelde ve şehirlerarası toplu taşımanın çok rahatlıkla çözülebileceğini gösteriyor. Birçok şehirde vatandaş inisiyatiflerinin yerel toplu taşıma için “aylık “15 euro” veya “yıllık 365 euro” gibi talepleri ‚para yok‘ diye reddediliyor, bazı şehirlerdeki düşük tarifeli uygulamalar da geri alınmak isteniyor.
“YÜZDE 10 ENFLASYON”
Şubat ayında yüzde 5,1 olarak gerçekleşen enflasyonun önümüzdeki aylarda daha fazla yükselmesi bekleniyor. Değişik bankaların ve ekonomi enstitülerinin iktisatçıları, enflasyonun 2022 ortalamasının yüzde 6 ile 7 arasında olmasına kesin gözüyle bakıyorlar.
Alman Ekonomik Araştırma Enstitüsü (DIW) Başkanı Marcel Fratzscher ise savaş nedeniyle enflasyonun çok daha fazla yükselmesinin gündemde olduğunu söyledi. “Kölner Stadt-Anzeiger” gazetesi ve RND tarafından yayınlanan programda konuşan Fratzscher, “Rusya’ya yönelik bir petrol ve gaz ticareti ambargosu gündeme gelirse veya Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin gaz musluğunu kapatırsa, yüzde 10’a kadar varan enflasyon oranları muhtemeldir” dedi.
“Ambargoların gündeme gelmemesi durumunda bile yüzde 6 ila 7 civarında enflasyon oranları beklenebilir” diye konuşan Fratzscher, “Hükümet vatandaşa açık ve net olmalı” dedi.
Dünya piyasalarında sadece enerji darboğazının gündemde olmadığını da sözlerine ekleyen Fratzscher, tahıl ve gübre konusunda da darboğaz yaşandığını ve bunun daha tehlikeli olduğunu söyledi. Enerjinin yanı sıra gıda maddelerinde fahiş artışları olabileceğine dikkat çeken Fratzscher, “Bu durumun yaklaşık iki yıl daha sürme ihtimali yüksek” dedi.
PAKETTE NELER VAR?
1. 300 EURO EK YARDIM
Enerji yardımı: Gelir/ücret vergisine tabi bütün çalışanlara (1-5 vergi sınıflarına bağlı olanlar), maaş eki olarak bir defaya mahsus 300 euroluk enerji yardımı ödenecek. Ancak bu yardım vergilendirilecek. Gelir vergisinin ortalama yüzde 30 olduğundan hareket edildiğinde ödenecek yardımın ortalama 210 euro dolayında olacağı söylenebilir. Emekliler, mini işlerde (“Minijob”) çalışanlar, ücret almadan meslek eğitimi yapanlar ve üniversite öğrencileri bu yardımdan faydalanamayacaklar. Serbest meslek sahipleri, gelir vergisi ön ödemesinde bir defaya mahsus indirim için bir avans alacaklar.
2. AKARYAKIT FİYATI
Akaryakıtlar üzerindeki enerji vergisi, taşıt sahiplerini ve şirketleri rahatlatmak için üç aylık sınırlı bir süre için Avrupa’daki asgari düzeye indirilecek. Maliye Bakanı Christian Lindner’a (FDP) göre, fiyatlar benzin için litre başına 30 cent ve dizel için litre başına 14 cent düşürülecek. Tabi bunun için BP, ARAL gibi tekellerin enerji vergisi indirimini yüzde 100 tüketiciye yansıtmaları gerekiyor.
3. YEREL ULAŞIM
Koalisyon ayrıca ülke çapında 90 gün boyunca yerel toplu taşıma için aylık 9 euroluk bir bilet sunmayı planlıyor. Eyaletlere bunun için yeterli düzeyde fon sağlanacak.
4. ÇOCUK BAŞINA İKRAMİYE
Ailelerin maddi özel zorluklarını hafifletmek için, çocuk parasına ek olarak her çocuk için mümkün olan en kısa sürede aile kasası tarafından bir defaya mahsus 100 euroluk bir ikramiye ödenecek. İkramiye, vergi beyannamesinde “çocuk başına vergi muafiyeti” (“Kinderfreibetrag”) miktarına dahil edilecek.
5. YOKSULLARA 100 EURO
Halihazırda sosyal yardım alanlar için kararlaştırılan 100 euroluk bir kereye mahsus ödeme, kişi başına 100 euro daha artırılacak. Kararlaştırılan hükümet metninde, “Mevcut enerji fiyatlarına ve genel fiyat artışlarına bakıldığında 1 Ocak 2023’den itibaren “Regelbedarf”ın uygun düzeyde artırılacağı” da söyleniyor.
6. DOĞRUDAN ÖDEMELER
Federal hükümet, gelecekte vatandaşlara doğrudan ödemeler yapmak için, “basit ve bürokratik olmayan bir yol” sağlamak üzere, bu yıl içinde vergi numarası (“Steuer-ID”) üzerinden iklim parası konusunda bir ödeme yöntemi geliştirecek. Tabi bu “basit ve bürokratik olmayan yol” işçi ve emekçilerin daha yakından takibi anlamına da gelecek.
7. ENERJİ VERİMLİLİĞİ
Koalisyon hükümeti, enerji verimliliğini artırmak üzere daha fazla tedbir üzerinde de anlaştı. Bunun, aynı zamanda Rusya’nın Ukrayna’ya karşı yürüttüğü saldırı savaşı nedeniyle Rusya’ya gaz, petrol ve kömür bağımlılığını azaltmaya katkı sunması bekleniyor.
8. YENİ KALORİFERLER
2024’ten itibaren, yeni kurulan her ısıtma sistemi yüzde 65 yenilenebilir enerji ile çalışabilir olmalı. Koalisyon anlaşmasında bunun için daha önce 1 Ocak 2025 için öngörülüyordu. Emlak sahiplerinin 20 yıldan daha eski olan ısıtma sistemlerini değiştirebilmeleri için bir altyapı oluşturulacak. Ek olarak, büyük bir ısı pompası atılımı başlatılacak. Basın toplantısında Yeşiller Partisi Eş Başkanı Ricarda Lang, gazla ısıtmadan aşamalı olarak çıkılacağından da söz etti.
ENERJİ POLİTİKASI REVİZE EDİLİYOR
SPD/Yeşiller/FDP hükümeti, “enerji politikasında bağımsızlık” adına önceki hükümetin fosil enerji konusunda aldığı kararları ve koalisyon sözleşmesinde varılan bu konu üzerine varılan anlaşmaları revize ediyor. Nükleer ve kömür santrallerinin kapatılarak* yerini doğal gaz santrallerine bırakması kararı geri çekiliyor. Hükümet, kısa vadede elektrik üretiminde doğal gaz kullanımını azaltmak üzere kömür yakıtlı termik santrallere yönelmeyi planlıyor.
Bu karar çerçevesinde ayrıca “enerji verimliliğini artırma” hedefleniyor ve buna ilişkin tedbirler kararlaştırıldı. Bu tedbirlerden biri 2024’den itibaren, “gazla ısıtmadan aşamalı olarak çıkmak için” yeni ısıtma sistemlerinin üçte iki düzeyde yenilebilir enerji ile çalışabilir olması planlanıyor. “Enerji verimliliğini artırma” konusunda gündeme gelecek yeni tedbirlerle vatandaşın sırtına ek yükler geleceğine de kesin gözüyle bakılıyor.
*Alınan kararlara göre son üç nükleer santral 31 Aralık 2022’de ve kömür santrallerinin 2030’e kadar kapatılması gerekiyor.
