Almanya koalisyon hükümetinin hazırladığı vatandaşlık yasasında reform öngören tasarı, federal parlamentoda 19 Ocak günü kabul edildi. 382 milletvekilinin lehte, 234 milletvekilin aleyhte, 23 milletvekilinin de çekimser oy kullandığı yasa, Alman vatandaşlığına geçiş süresini kısaltırken, çifte vatandaşlığı prensipte mümkün hale getiriyor. Kendi geçimini sağlayamayan ya da Almanya’nın özgürlükçü, demokratik temel değerlerini kabul etmeyenlerin vatandaş olması ise zorlaştırılıyor. Yasada yer alan yeni değişikler şu şekilde:
VATANDAŞLIĞA GEÇİŞ SÜRESİ
Almanya’da uzun süredir ikamet eden ve Alman vatandaşlığına başvuruda bulunmak isteyen yabancıların, bundan böyle bunun için 8 değil, 5 yıl Almanya’da yaşamış olmaları yeterli olacak. „Özel uyum başarısı“ ile öne çıkanlar için bu süre 3 yıla kadar düşebilecek. Uyum konusunda başarılı olarak değerlendirilebilmek için Almanca’ya iyi bir seviyede hakim olmak, toplum yararına gönüllü faaliyetlerde bulunmak ya da okul veya işyerinde üstün başarı göstermek gerekiyor.
ÇİFTE VATANDAŞLIK
Bugüne kadar bazı istisnalar dışında, Alman vatandaşlığı alan kişi, eski vatandaşlığından çıkmak zorundaydı. Yeni yasa ile birden fazla vatandaşlığa sahip olmak prensipte olası kılınıyor. Bu konuyla ilgili tasarıda yer alan bir dğerlendirmede, çok sayıda göçmenin, kendi ya da ailesinin geldiği ülke ile olan duygusal bağı sebebiyle, eski vatandaşlığından vazgeçemediğine vurgu yapılıyor. Bu çerçevede özellikle Türkiye’den gelen çok sayıda insanın Alman vatandaşı olması bekleniyor. Bazı tahminlerde halen Alman vatandaşı olmayan 1,5 milyon Türkiye kökenlinin en az 500 binin Alman vatandaşlığına geçebileceği ileri sürülüyor. Diğer taraftan yeni yasa aynı zamanda Alman vatandaşı olanlara da başka bir ülkenin vatandaşlığını almayı olanaklı hale getiriyor.
ÇOCUKLAR
Yabancıların Almanya’da doğan çocukları, anne ya da babadan en az birinin asgari 5 yıldır yasal bir biçimde Almanya’da yaşıyor olması halinde, bundan böyle herhangi başka bir şart aranmadan doğrudan Alman vatandaşı olacak. Yasanın önceki halinde, anne babadan en az birine asgari 8 yıldır Almanya’da yaşıyor olmak şartı bulunuyordu. Yasanın yeni hali, Almanya’da doğan ve vatandaşlık alan çocukların, prensipte anne babalarının vatandaşlığına da süresiz sahip olmasını sağlayacak.
ANAYASAYA BAĞLILIK
Önceden de, vatandaşlığa geçen kişiden talep edilen Alman Anayasası’na bağlılık prensibi, yasanın yeni halinde daha da netleştiriliyor. Bu bağlamda, „Yahudi düşmanı, ırkçı, cinsiyete ya da cinsel eğilime karşı tavırlar ve insanlığa aykırı davranışların“ Anayasa’nın insan onurunu güvence altına alan maddesi ile bağdaşmayacağı vurgulanıyor.
YAHUDİLERE SAYGI GÖSTERMEYENLERE VATANDAŞLIK YOK
Yeni yasanın metnine, Hamas’ın İsrail’e düzenlediği saldırının ardından Almanya’da İsrail ve Yahudi karşıtı gösterilerin yapılması ile birlikte bir madde daha eklendi. Bu madde ile Alman vatandaşlığını almak isteyenlere, „Hukuksuz nasyonal sosyalist iktidarı ve onun sonuçları sebebiyle, Almanya’nın, özellikle Yahudi yaşamının korunmasına yönelik özel tarihi sorumluluğuna bağlılık“ şart koşuluyor. Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırısı ile ilgili olarak da „Saldırı savaşı yürütme yasağına“ dikkat çekilerek, buna karşı olanların Alman vatandaşı olmasının engellenmesi öngörülüyor.
YETERLİ DERECEDE ALMANCA
Vatandaşlık alma sürecinde, on yıllardır Almanya’da yaşayan „misafir işçilere“ ve onların yakınlarına özel kolaylıklar da yasanın yenilenen halinde yer alıyor. Buna göre, Alman vatandaşlığı almak isteyen yaşı ilerlemiş göçmenlere Almanca testi yapılmayacak. Söz konusu kişiler vatandaşlık testinden de muaf tutulacak. Bu kolaylıklarla, yaşlı göçmenlerin hayat boyu Almanya için gösterdiği çabaların onurlandırılması amaçlanıyor.
YETERLİ GELİR
Vatandaşlık yasasının yeni hali, Alman vatandaşlığına geçmek isteyenlere prensipte kendi ve bakmakla yükümlü olduğu aile üyelerinin geçimini sağlama zorunluluğu getiriyor. 1974’ten önce, dönemin Batı Almanyası’na „misafir işçi“ sıfatı ile gelenler ve yine o dönemin Doğu Almanyası’na dış ülkelerden gelen sözleşmeli işçiler ise bu zorunluluktan muaf tutuluyor.
VERİLEN VATANDAŞLIĞIN GERİ ALINMASI
Vatandaşlık Yasası’nın önceki hali de, 35’inci madde uyarınca, hileli beyan ya da yanlış bilgi ile edinilen Alman vatandaşlığının 10 yıl içinde iptal edilebilmesini sağlıyordu. Yeni metinde buna ek olarak, özgürlükçü-demokratik temel düzene bağlılık konusunda verilen taahhütlerin tutulmaması halinde de vatandaşlığın iptali eklendi.
VATANDAŞLIK TÖRENİ
Alman vatandaşlığı almaya hak kazanan kişiye ilgili resmi belgenin, kamusal bir törenle verilmesi de yeni yasada yer alan maddelerden biri.
Federal İçişleri Bakanlığı, ülkede yaşayan yabancı sayısının yaklaşık 12 milyon civarında olduğunu bildirdi. Bunlardan yaklaşık 5,3 milyonluk bir kesimin en az on yıldır Almanya’da ikamet ettiği belirtiliyor. Yasanın yeni halinin Nisan ayında yürürlüğe girmesi bekleniyor. (YH)
