19 Ocak 1919 Almanya’da kadınların ilk kez seçimlere katıldığı tarih. Frankfurt Tarih Müzesi‘nde açılan sergide 100. yılında kadınlara seçim hakkı konu ediliyor.
Zahide Yentür
Kadınların seçim hakkını elde etmeleri kolay bir süreç olmadı. 18. Yüzyıl‘ın sonundan itibaren yaklaşık 200 yıl boyunca kadın hareketi, politik hakların bir parçası olan aktif ve pasif seçim hakkı için mücadele verdi. 1848 ve Kasım 1918 devrimlerinde olduğu gibi her başkaldırışta kadın nüfusu mücadelenin aktif bir parçası oluyordu. Tarihin hiç bir döneminde kadının evinde oturup, erkeklerin kendi başlarına örgütledikleri ve başarıya ulaştıkları bir devrim hareketi yoktu. Kanla bastırıldıktan sonra burjuva devriminin kazançlarıyla sonuçlanacak 1848 Devrimi’nde de kadınlar mücadelede aktif yer aldı. Burjuva devriminin kazanımları arasında kadına eşit politik haklar yoktu. Kadınlar erkeklerle birlikte mücadele etmelerine rağmen seçim hakkını elde edemedi.
Avrupa’yı saran burjuva demokratik devrimler dalgası ve ilk işçi iktidarı Paris Komünü’nün tüm Avrupa’ya yaydığı kardeşlik ve eşitlik düşüncesi kadınlara eşit politik hakların tanınmasında önemli bir rol oynadı. Eğitimli burjuva kadınlar, sahip oldukları sınıfsal ayrıcalıklarla kadın hareketinin önünde duruyor ve tüm kadın kitleleri için eşit politik haklar, eğitim hakkı, iş yaşamındaki ağır koşulların düzeltilmesi, kadının kendi bedeni üzerinde karar verme hakkı istiyordu. Toplumun en ileri ve en dinamik güçleri olarak sosyalistler kadına seçim hakkını demokrasi mücadelesinin önemli bir parçası olarak görüyor ve bunun için mücadele ediyorlardı.
Sergide bu konular, tarihsel aktörleriyle birlikte ele alınıyor ve sergileniyor. Bu aktörlerin en önemlilerinden Rosa Luxemburg, Anna Edinger, Minna Faßbaur, Käthe Kollwitz, Clara Zetkin sözleri ve eserleriyle sergide yer alıyor.
Seçim hakkı ne kazandırdı?
Serginin ele aldığı başka bir konu, kadınların seçim hakkını elde etmesinden sonra bu kazanımın kadın kitlelerinde yarattığı değişiklikler. Milliyetçi ve geleneksel burjuva partilerin, sosyal demokratların ve elbette sosyalistlerin, kadın kitleleri arasında gücünü ve etkisini yayma amaçlı yaptıkları propaganda ve çalışmalarının yoğunlaştığına dikkat çekiliyor.
Talepler hala güncel
100. Yılında Kadınlara Seçim Hakkı Sergisi’nde birinci ve ikinci dünya savaşlarında kadına verilen roller, savaş öncesi ve sonrası koşulların kadınların yaşamında ve bilincinde yarattığı değişiklikler, Nasyonal Sosyalizm‘in kadın hareketini yok etmek için gösterdiği çaba, sosyalist ve burjuva kadın hareketinin kadınların eşitlik mücadelesinde kesişen ve ayrışan noktaları da ele alınıyor. Serginin ziyaretçilerin interaktif katılımını teşvik eden bölümününde ise kadınlar günümüzdeki taleplerini ve kadın hareketinden neler beklediklerini pusulalarla duvara iliştiriyorlar. Pusulalarda öne çıkan bir istek, kadın hakları için mücadele eden dernek, örgüt ve partilerin kadın kitlelerinin temel ve acil haklarının savunulmasında kendi alanlarından çıkarak geniş ve güçlü bir mücadele hattında biraraya gelmesi. Zira, kadınlara seçim hakkının 100.yılında kadın hareketinin dört temel talebi halen güncelliğini koruyor: Eğitim hakkı, kendi bedeni üzerinde söz hakkı, çalışma koşullarının düzeltilmesi ve eşit politik haklar!
Sergiyi Frankfurt Historisches Museum’da ziyaret edebilirsiniz.
