YÜCEL ÖZDEMİR / Köln
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 17 Kasım cuma günü Almanya’ya yapacağı ziyaret değişik tartışmalara neden oldu. Hükümet partilerinin temsilcileri, medya ve muhalefet, kısa bir süre önce Hamas terör örgütü olarak görmediğini ifade eden İsrail’in varlığını sorgulayan Erdoğan’ın ziyaretinin ispat edilmesi çağrısında bulundu. Buna rağmen hüküet Erdoğan’ın ziyaretini gündemine almadı. Cuma günü Berlin’e gelecek Erdoğan önce Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier tarafından ağırlanacak. Akşam yemeğinde ise Başbakan Olaf Scholz ile bir araya gelecek.
Hem Steinmeier hem de Scholz, 7 Ekim’den sonra yaptıkları açıklamalarda Hamas’ı terör örgütü olarak tanımlayarak, buna mesafe koymayanların cezalandırılması çağrısında bulunmuştu. Bu çağrıların ardından Federal İçişleri Bakanı Nancy Faeser, Hamas’ın faaliyetlerini ve tutsaklara yardım derneğini yasaklamıştı.
Hamas’ı öven ve İsrail’in varlığını sorgulamanın yasak olduğu Almanya’da, Erdoğan’ın nasıl mesajlar vereceği ise şimdiden tartışılmaya başlandı. Basında çıkan pek çok haber ve yorumda Erdoğan’ın ziyaretinin iptal edilmesi için hükümete çağrılar yapıldı. Ancak, hükümet bu koşullarda ziyareti iptal etmenin ikili ilişkilere zarar vereceği düşüncesiyle bu çağrılara kulak tıkadı. Türkiye’nin Ukrayna ve Ortadoğu’daki savaşların son bulması için yardımcı olabileceği beklentisi Almanya’da hakim. Keza Hamas’ın elindeki esirlerin serbest bırakılması için de Erdoğan’ın rol oynayabileceği ifade ediliyor.
En büyük beklenti ise Türkiye’den AB’ye gelen mültecilerin sayısının azaltılması yönünde. Bu konuda daha önce imzalanan anlaşmanın da ele alınması bekleniyor.
Hükümet sözcüleri, Erdoğan-Scholz görüşmesinde kapsamlı şekilde değişik konuların ele alındığını ifade etti.
Görüşme öncesinde bir açıklama yapan SPD üyesi Federal Parlamento Dışişleri Komisyonu Başkanı Michael Roth RND haber ağına yaptığı açıklamada Erdoğan’ın kullandığı popülist dille Türkiye’yi Avrupa ve Ortadoğu arasında bir köprü olmayı zorlaştırdığı için ülkesine zarar verdiğini ifade ederken “Son olarak, İsrail’e yönelik çirkin, kötü şöhretli tiratları ve Hamas terörizmini savunması, son derece tehlikeli bir çatışmanın ateşini fitilledi” dedi. Roth buna rağmen Erdoğan’ın Berlin’i ziyaret etmesi gerektiğini savunarak, ziyaret sırasında “Az süslü, çok sade bir dil kullanılmadı” dedi.
Federal Parlamento Milletvekili Sevim Dağdelen de yaptığı açıklamada, “Hamas’ı terör örgütü olarak görmeyen, İsrail’in varlığını sorgulayan Erdoğan’ın ayaklarının altına kırmızı halı serilmemeli” diyerek hükümete çağrıda bulundu.
TÜRKİYE’DEKİ DEMOKRATİK HAKLAR UNUTULDU
Erdoğan’ın ziyaretine karşı çıkan ya da eleştiriler yöneltenlerin çoğu, Hamas ve İsrail konusunda yaptığı açıklamaları öne çıkarıyor. Türkiye’de tutuklu Alman vatandaşlar, gazeteciler, yazarlar, Kürt siyasetçiler ise pek gündeme getirilmiyor. Keza daha önce yüksek sesle ifade edilen Erdoğan’ın AHİM kararlarına uymaması, Selahattin Demirtaş ve Osman Kavala’nın serbest bırakılması talepleri de Hamas ve İsrail’in gölgesinde kalmış görünüyor. Yine en son Yargıtay 3. Dairesi’nin verdiği kararın ardından Erdoğan’ın da Anayasa Mahkemesi’nin kararını eleştirmesi de Alman siyasetçilerin ve basının gündeminde değil. Bu nedenle genel olarak daha önce ifade edilen otoriterleşmeye yönelik eleştiriler de ifade edilmemeye başlandı.
Ziyaret sırasında her iki ülke arasındaki ticari ilişkilerin geliştirilmesi asıl gündem olacak. Kısa bir süre önce Ankara’yı ziyaret eden Federal Ekonomi Bakanı Robert Habeck, bu yıl sonuna kadar iki ülke arasındaki ticaret hacmini 50 milyar euroya çıkarmayı hedeflediklerini söylemişti. Ziyarette değişik ticari anlaşmalar da imzalanmıştı. Türkiye’de 8 bine yakın Alman firması faaliyet sürdürüyor.
Almanya Başbakanı Scholz, mayıs ayında yapılan seçimlerden sonra Erdoğan’ı davet etmişti. Erdoğan’ın 18 Kasım’da Berlin’de oynanacak Almanya-Türkiye milli maçını izleyip izlemeyeceği ise belirsiz. Alman Futbol Federasyonu, böyle bir talebin gelmediğini açıkladı.
