24 Şubat 2022’de Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmasıyla savaşın başlamasının üzerinden üç gün geçtikten sonra, 27 Şubat Pazar günü Federal Parlamento’nun olağanüstü bir şekilde toplanarak askeri harcamalar için 100 milyar euroluk özel fon kurması, gerçekten de Almanya’nın yakın tarihi açısından bir “Zeitenwende” (Milat) oldu. Yaklaşık iki yıllık süre zarfında Alman dış politikası öncesine göre çok daha militaristleşirken, Alman silah tekelleri de silah pazarındaki paylarını ve kârlarını arttırdılar. Bu doğal olarak Almanya’nın silah satışında da yeni rekorların kırılmasına vesile oldu.
Silah satışından sorumlu Federal Ekonomi Bakanlığı tarafından yapılan resmi açıklamaya göre, 2023’te toplam 12,2 milyar euroluk silah satış onayı verildi. Böylece Federal Almanya tarihinde ilk kez bu denli rekor düzeyde silah satışına izin verilmiş oldu. Üstelik, işbaşındaki SPD-Yeşiller-FDP koalisyonu, 2021’deki genel seçimlerden sonra silah satışını kontrol altına alacağını vaat ettiği halde.
Resmi verilere göre Almanya 2022’de 8,3 milyar euro, 2021’de 9,3 milyar euro, 2020’de 5,8 milyar euro, 2019’da 8 milyar euro değerinde silah satışına onay verdi.
2023’te sağlanan 12,2 milyar euroluk satış onayının başlıca sebebi elbette Ukrayna’da devam eden savaş. 2022’de olduğu gibi 2023’te de Alman silah tekelleri adeta Ukrayna cephesine silah taşımak için üretim yaptı. Bakanlık tarafından, Federal Parlamento Milletvekili Sevim Dağdelen’in soru önergesine verilen yanıta göre, 2023’te Ukrayna’ya toplam 4,15 milyar euroluk silah satışına onay verildi. Bu da Almanya’nın satış onayı verdiği silahların üçte birinin Ukrayna’daki savaşa gideceğini gösteriyor. Sadece bu durum bile, savaştan asıl olarak kazananın silah tekelleri olduğunu göstermeye yetiyor. Savaşın başladığı 2022’de Almanya’nın Ukrayna için verdiği silah satış onayı 2,2 milyar euro idi.
Hükümetin açıklamasında silah satışının yüzde 90’nının AB, NATO ve NATO ile bağlantılı ülkelere yapıldığı ifade edilerek, “üçüncü ülkelere” sadece yüzde 10’luk bir satışın yapıldığına dikkat çekilerek, durum hafifletilmeye çalışılıyor.
EN FAZLA SİLAH SATIŞ ONAYI VERİLEN 10 ÜLKE
Bakanlığın soru önergesine verdiği yanıtta, 2023’de en fazla silah satış onayı verilen ülkeler de sıralanıyor. Toplam 4,15 milyar euro ile Ukrayna başı çekerken, onu 1,19 milyar euro ile Norveç takip ediyor. Rusya’ya karşı NATO’nun kuzey kanadını oluşturan ülkelerin başında gelen Norveç, gelecekte Finlandiya ve İsveç ile birlikte bölgede önemli bir askeri eksen olmaya aday görünüyor. Onu 1 milyar euro ile otoriter bir rejimin işbaşında olduğu Macaristan takip ediyor. Keza Polonya da 327,8 milyon euro ile en fazla silah satın alan ülkeler arasında.
Filistin halkına karşı katliamlar yapan ve savaşı bölgeye yaymanın hesaplarını yapan İsrail de Almanya’nın en önemli müşterileri arasında. 2023’te İsrail’e 327,2 milyon euroluk silah satılmasına onay verildi. Böylece Almanya’dan İsrail’e silah satışı bir yolda 10 katına çıkmış oldu. 2022’de 32 milyon euroluk satış yapılmıştı. Genel olarak İsrail’in ihtiyaç duydğu silahlarının yüzde 70’i ABD, yüzde 23’ü Almanya tarafından karşılanıyor.
Almanya’nın geçen yıl en fazla silah satış onayı verdiği 10 ülke arasında Güney Kore (256 milyon euro) ve Güney Kıbrıs (270 milyon euro) olması ayrıca dikkat çekici. Güney Kore, Asya-Pasifik bölgesinde Çin’e karşı NATO’ya yakın ülkelerin başında geliyor. Güney Kıbrıs da, Doğu Akdeniz’de çıkan doğal gaz kaynaklarının paylaşımı konusunda gelecekte bölgede önemli bir ülke olacak gibi duruyor.
ALMAN SİLAH TEKELLERİ ÜRETİM KAPASİTESİNİ ARTTIRIYOR
Almanya’nın içeride silahlanmaya ayırdığı bütçeyi rekor düzeyde arttırması, yurt dışına silah satış onayını rekor düzeye çıkarması doğal olarak en fazla silah üretici tekellerin işine yaradı. Üretim kapasitelerini arttıran tekeller, kârlarına yeni kârlar katıyorlar. Arz-talep dengesinde tekeller üretimlerini talebe göre artırmaya başladı. Rheinmetall ve KMW tekelleri, yıllık Leopard tankı üretimini iki katına, yani 48’den 100 adeta çıkarmayı kararlaştırdı. Ancak bunun talebin çok altında olduğu vurgulanıyor. Tank üretiminin yıllık 650-800 arasında olmasının en “ideal” durum olduğundan söz ediliyor. Bu nedenle AB çapında tank üretim kapasitesinin arttırılması için 2030 yılına kadar „Main Ground Combat System“ (MGCS) adında bir firmanın kurulması planlanmış durumda. Piyasayı diğer ülkelere kaptırma niyetinde olmayan Rheinmetall ise “Panther KF51” adında yeni bir tank üretimini önerdi. Macaristan, ilk ülke olarak bu modelin üretilmesi için Rheinmetall’e başvuruda bulundu. Ayrıca Ukrayna da bu modelden satın almak istediğini ifade etti. Rheinmetall, savaşın ortasında Ukrayna’da bir fabrika kurmuştu.
Keza hava savunma sistemi Iris-T’yi üreten Diehl tekeli üretimini üç katına çıkarmayı hedefledi. Her bir Iris-T’nin fiyatı 140 milyon euro.
Yine Rheinmetall ve Diehl, yıllık top mermisi üretimini 100 binden 250 bine çıkarmayı istediklerini duyurdular. Bu hedefler bile talebi karşılamanın gerisinde. Handelsblatt gazetesinde yer alan bir habere göre, sadece Avrupa ülkeleri ve Ukrayna’nın toplam top mermisi talebi yıllık 5,5 milyona çıkmış durumda. Bu talebin karşılanması için 2024’te Almanya, Fransa ve Polonya’da yeni fabrikaların kurulması hedefleniyor. Keza savaş gemisi üreten Thyssen-Krupp Marine Systems (TKMS) de üretimini arttırmanın planlarını yapıyor. TKMS’nin en önemli müşterileri arasında İsrail, Türkiye, Norveç ve İtalya var. Bu yıldan itibaren Hollanda, Hindistan ve Endonezya’nın da denizaltılar için yeni müşteriler arasında katılması bekleniyor.
Keza Almanya’nın da üreticiler arasında yer aldığı Eurofighter savaş uçakları üretiminin de artması bekleniyor. Suudi Arabistan ve Türkiye, Eurofighter almak istediğini açıklamış, ancak Almanya buna şimdilik insan hakları ve bölgesel gelişmeler nedeniyle çekimser davranıyor.
SİLAH TEKELLERİ KARLARINA KAR KATIYOR
Bütün bunların doğal olarak silah tekellerine rekor kâr olarak geri dönüyor. Sadece Rheinmetall tekeli geçen yıl cirosunu rekor düzeyde arttırarak 7,6 milyar euroya çıkardı. Bu daha önce 4,55 milyar euro idi. 2026’ya kadar toplam cironu 13-14 milyar euroya çıkarılması hedefleniyor. Stockholm Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) 2022’de dört Alman silah şirketinin ortalama yüzde 1,1’lik bir artış kaydederek 9,1 milyar dolar gelir elde ettiğini açıklamıştı. Rheinmetall 2022’de 31. sıradan 28. sıraya yükselmişti. Almanya’nın askeri harcamalarını artırması da Alman silah tekellerinin daha fazla kazanmasına neden oluyor.
Gelişmeler, Almanya’nın hem içeride silahlandığını hem de otoriter ülkeler başta olmak üzere dışarıda savaş yanlısı ülkeleri silahlandırdığını gösteriyor. Bunun tersine çevrilmesi için güçlü bir savaş ve silahlanma karşıtı harekete ihtiyaç var. Bu olmadığı takdirde, sosyal alanlardan kesilip silah tekellerinin kasasını doldurma politikası devam edecek. (YH)
