YÜCEL ÖZDEMİR
2018’i geride bırakmaya sayılı günler kala Trump’ın, “Fırat’ın doğusu”daki Rojava’dan ABD askerlerini çekeceğini açıklaması, bölgenin 2019’da yeni gelişmelere sahne olacağına haber veriyor. Çünkü açıklanan karar, bir taraftan 2011’den beri yerinde durmayan taşların yeniden oynamasına yol açarken, diğer taraftan oynayan taşların yeni bir yer bulacağını gösteriyor.
Dolayısıyla önümüzdeki yılın en önemli gelişmesi “eski Suriye” sınırları içerisinde kurulacak “yeni Suriye”nin nasıl şekilleneceği olacak. Suriye rejiminin hayali, son yedi yılı paranteze alıp, kaldığı yerden devam etmek. Ancak, ülke gerçeği hiç de buna uygun değil. Önemi olan yeni durumdan hareketle, savaştan sonuç çıkararak bütün Suriyelilerin barış içerisinde yaşayacağı bir çözümün bulunması. Bulunamadığı takdirde ülke üzerinde egemenlik sürdürmek isteyen dış güçler her an yeni bir kaosu, çatışmayı tetikleyebilirler.
Trump’un askerleri çekme kararı karşısında Avrupa Birliği’nin (AB) başını çeken Almanya ve Fransa’dan yapılan açıklamalara bakılınca belirsizlik bir süre daha devam edecek. Her şeyden önce Trump’ın geri çekilme kararını Almanya, Fransa, İngiltere gibi birlikte hareket ettiği “koalisyon güçleri”ne sormadan vermesi, bu ülkelere değer vermediğini bir kez daha gösterdi. ABD ile AB arasında değişik alanlarda süren çıkar çatışmasının Suriye boyutu da böylece görülmüş oldu. Daha önce “IŞİD ile mücadele” çerçevesinde ABD’nin kendilerine verdiği rolü kabul ederek bölgeye asker gönderen bu ülkeler, şimdi yarı yolda bırakılma belirsizliğini yaşıyorlar.
Açıklamalardaki tona bakıldığına geri çekilmeye en çok bozulanın Fransa ve Almanya olduğu anlaşılıyor. Zira Rojava’ya asker de gönderen Fransa’nın bölgede ne kadar kalacağı, ne yapacağı belirsiz. ABD’nin olmadığı bir Rojava’da, bölgenin eski sömürgesi Fransa’nın en yakın müttefiki Almanya ile birlikte kalmasına pek ihtimal verilmiyor. Böylesi bir hamlenin, her iki ülke ile Rusya, Türkiye ve ABD ilişkilerini gereceği bugünden görülüyor. Koşullar Almanya-Fransa ekseninin bu gerilimi kaldıramayacağını gösteriyor. Ancak, buna rağmen mümkün olduğu kadar bölgede kalmak için çaba sarf edecekler. Almanya’nın önce İncirlik’e sonra da Ürdün’e gönderdiği tornado uçaklarının geri çekileceğine dair bir işaret ortada yok.
Alman savaş uçakları bugüne kadar topladıkları bilgileri ABD’de operasyon için servis ediyordu. ABD operasyondan vazgeçtiğine göre Ürdün’e yerleştirilen Alman askeriler ne yapacak? Trump’ın kararı, AB ile ABD arasındaki güvensizliği derinleştirdi.
Bu konuda Die Welt gazetesi şunları yazıyor: “(Geri çekilmenin yaratacağı) Hasar Suriye sınırlarını da aşıyor. Uzun süredir müttefiki olan Kürtleri bir anda kurban eden ABD’ye kim güvenebilir? ABD hangi barışı güvence altına alabilir? Hangi saldırganı caydırabilir? İstek ve konsantrasyon zayıflığı yaşayan batının düşmanları bunu çekinmeden kullanacaklar. Sırada Putin’in sonraki provokasyonları var.”
Mesele elbette tek başına Patriot satışıyla sınırlı değil. Rojava üzerinden Türkiye’yle çatışmama ve Rusya’ya daha fazla yakınlaştırmama adına, Kürtlere sırt dönme en basit, kolay ve ucuz yol olduğundan hareket edildi.
Almanya ve Fransa’dan yükselen serzenişlere rağmen her iki ülkenin bölgede Kürtlerle ilişki konusunda bağımsız bir politika izleyeceğini kimse beklemiyor. Belki Fransa, son ana kadar kalmaya, itiraz etmeye devam edecek. Ama bu gelişmelerin yönünü değiştirebilecek düzeyde değil.
Hiç şüphe yok ki; gelişmelerin asıl seyrini sahada savaşan ve yaşayan halklar belirleyecek. Savaşın kazananı Kürtler, Rusya ve Suriye’ye düşen oluşan yeni durum karşısında gerçekçi politikalar üretmeleridir. Türkiye ise, Suriye’nin bir “iç meselesi” olan Rojava’ya sınırdışı ötesi operasyon düzenleme macerasından uzak durmalı.
Bugün, Kürtlerin IŞİD’e karşı verdiği mücadeleye öven Almanya, Fransa ve diğer dünya ülkeleri Türkiye’ye bu konunda açık, net bir tutum almalı. Türkiye; ABD, Rusya, Suriye, Almanya, Fransa, hatta İran’ı karşısında alarak tek başına bölgeye askeri operasyon düzenlemenin sonunun felaket olacağının farkında olmalı.
https://www.evrensel.net/yazi/82950/avrupa-suriyede-bir-sey-yapabilir-mi
