YÜCEL ÖZDEMİR / Köln
Pazar günü Almanya’nın Bavyera ve Hessen eyaletlerinde yapılan parlamento seçimlerinde federal düzeyde “Trafik lambası koalisyonu” ortağı olan Sosyal Demokrat Parti (SPD), Yeşiller ve Hür Demokrat Parti (FDP) oy kaybına uğrarken, her iki eyalette de aşırı sağcı parti Almanya için Alternatif (AfD) partisi oylarını önemli oranda arttırdı. Son haftalarda mülteciler üzerinden sürdürülen tartışmaların en fazla bu partinin işine yaradığı görüldü. Her iki eyalette toplam 14 milyondan fazla seçmenin oy tercihleri aynı zamanda önümüzdeki yıllarda ülkenin siyasi gidişatı konusunda fikir veriyor.
Almanya’nın en güneyinde bulunan Bavyera eyaletindeki seçimlerde, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana iktidarı elinde tutan Hristiyan Sosyal Birlik Partisi (CSU) tarihinin en düşük oyunu aldı. Beş yıl öncesine göre yüzde 0,2 oy kaybeden CSU yüzde 37 oy aldı ve bir kez daha hükümeti kurma yetkisini aldı. Aşırı sağcı, muhafazakar koalisyon ortağı Hür Seçmenler (FW) ise yüzde 15,8 ile ikinci oldu. FW, son seçimlere göre oylarını yüzde 4,2 arttırdı. Partinin Başkanı Hubert Aiwaiger’in gençlik yıllarında faşist Hitler’i öven bir bildiri yazarak dağıttığı ortaya çıkmasına rağmen, FW’nin oy kaybetme yerine kazanması dikkat çekti. Son bir kaç yıldır daha çok Doğu Almanya’daki eyaletlerde aldığı yüksek oylarla dikkat çeken AfD ise beş yıl önce yapılan seçimlere göre oylarını yüzde 4,4 arttırarak yüzde 14,6’ya çıkardı ve üçüncü büyük parti oldu. Böylece muhafazakar özellikleriyle bilinen Bavyera’da ilk üç sıraya muhafazakar ve aşırı sağcı partiler yerleşmiş oldu.
Seçimlerde Yeşiller yüzde 14,4, SPD yüzde 8,4 oy alırken FDP yüzde 3 ile meclis dışında kaldı. Federal düzeyde koalisyon ortağı olan bu üç parti toplamda yüzde 5,6 oy kaybına uğradı. Sol Parti de yüzde 1,8 oy kaybederek ancak yüzde 1,5 oy alabildi.
Bavyera’da seçimlere katılım oranı yüzde 73,3 olarak gerçekleşti. Sandıktan çıkan sonuçlara göre eyalette bir kez daha CDU-FW koalisyon hükümeti kurulacak. FW, oylarını artırmanın karşılığında kabinede üç olan bakan sayısını dörde çıkarmayı hedefliyor.
HESSEN’DE HRİSTİYAN DEMOKRATLAR OY KAZANDI
Hessen eyaletinde aynı gün yapılan parlamento seçimlerinden ise koalisyon hükümetinin büyük ortağı Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) ve aşırı sağcı AfD karlı çıktı. CDU oylarını yüzde 7,6 artırarak yüzde 34,6’ya çıkarırken, aşırı sağcı parti ise oylarını yüzde 5,3 artırarak 18,4’e çıkardı ve ikinci sıraya yerleşti. Seçimlere katılım oranının yüzde 66 kaldığı eyalette AfD, kamuoyu anketlerinde gösterilen oranların üzerinde çıktı.
CDU’nun koalisyon ortağı olan Yeşiller yüzde 5 oy kaybıyla yüzde 14,8 oy alırken, Federal İçişleri Bakanı Nancy Faeser’i başbakan adayı gösteren SPD yüzde 4,7 oy kaybıyla ancak yüzde 15,1 oy alabildi. Bu sonuca rağmen Faeser bakanlık görevine devam edecek. Federal hükümetin bir diğer ortağı FDP ise yüzde 2,5 oy kaybıyla ancak yüzde 5 oy alabildi ve kıl payıyla barajı geçti. Hükümet partiler Hessen’de ise toplam yüzde 12,2 oy kaybına uğradı. Daha önce eyalette grubu bulunan Sol Parti ise yüzde 3,2 oy kaybıyla ancak yüzde 3 oy alabildi ve meclis dışında kaldı. Hür Seçmenler de yüzde 3,5 ile meclis dışında kalan bir diğer parti oldu.
Bu sonuçlara göre 1999’dan bu yana eyalette birinci parti olmayı sürdürmeyi başaran CDU’nın bir kez daha Yeşiller ile hükümet kurması bekleniyor.
SEÇİMLERİN GÖSTERDİKLERİ
Her iki eyalette sandıktan çıkan sonuçlar birkaç açıdan önem arz ediyor. Bunları şu şekilde sıralamak mümkün:
a- Federal düzeyde koalisyon ortağı olan SPD, Yeşiller ve FDP’nin birlikte oy kaybetmesi, halkın federal düzeyde izlenen politikalardan memnun olmadığını açık olarak gösteriyor. Hayat pahalılığı, enflasyon, çevre gibi alanlarda sorunlar artarak devam ediyor. Bu nedenle seçmenler federal hükümete tepkilerini net bir şekilde sandığa yansıttılar.
b- Hayat pahalılığını Ukrayna savaşı ve hükümetin Rusya politikasına ve mültecilere bağlayan aşırı sağcı parti AfD, her iki eyalette de oylarını artırmayı başardı. Özellikle seçimler öncesinde AB genelinde mültecilere karşı alınması gereken önlemler konusundaki tartışma bir kez daha AfD’nin işine yaradı. Keza, 2015-16’da olduğu gibi Almanya’ya gelen mülteci sayısının artması da bunda büyük bir rol oynadı. Bavyera’da Hubert Aiwanger’in faşist geçmişi üzerinden yapılan tartışma ve Eyalet Başbakanı Markus Söder’in kendisini korumaya alması da eyalette aşırı sağcıların işine yaramış oldu. AfD’nin Batı Almanya’daki iki eyalette aldığı yüksek oy, önümüzdeki yıl Doğu Almanya’da yapılacak eyalet seçimlerinde birinci parti olarak çıkmasının olasılığını daha da güçlendirdi.
c- Sorunlar artarken, hükümet partilerine tepki büyürken bundan faydalanması beklenen Sol Parti ise iç tartışmalar ve izlenen politikalar nedeniyle her iki eyalette de neredeyse oylarının yarısını kaybetti. Bu tablo mevcut Sol Parti’nin yeniden güç toplamasının zor olduğunu gösteriyor. Parti yöneticiler oy kaybını içerideki bölünmeye bağladılar. Sol Parti eski Meclis Grubu Eşbaşkanı Sahra Wagenknecht’in başını çektiği kesimlerin yeni bir partinin ilk adımı olarak bir dernek kurdukları hafta sonunda basına yansımıştı.
