YÜCEL ÖZDEMİR / Berlin
Geçen haftadan bu yana üzerine bir çok tartışmanın sürdürüldüğü Erdoğan’ın Berlin ziyareti bugün gerçekleşti. Akşam saatlerinde Başbakanlık Konutu’na geçen Erdoğan’ı Başbakan Olaf Scholz, kapıda karşıladı. Ardından düzenlenen ortak basın toplantısında ilk sözü alan Scholz, Erdoğan ile Rusya’nın Ukrayna’daki saldırılarını durdurması konusunda görüş birliği içinde olduğunu ifade ederken, İsveç’i en kısa zamanda NATO üyesi olarak görmek istediklerini dile getirdi. İsveç’in NATO üyeliğine daha önce veto koyan Erdoğan, geçtiğimiz temmuzda bu vetoyu kaldırmıştı.,
Ziyaret öncesinde en fazla Erdoğan’ın Almanya’da Hamas ve İsrail konusunda neler diyeceği merak ediliyordu. Scholz ortak basın toplantısında Hamas’ın 7 Ekim’de düzenlediği saldırıyı kınayarak, İsrail’İn kendini savunma hakkına sahip olduğunu ve Hamas’ı terör örgütü olarak gördüklerini ifade etti. İsrail’in binlerce sivili katletmesini doğrudan kınamayan Scholz sadece “Sivil kayıpların sayısının düşürülmesi gerektiğinden” söz etti.
Erdoğan ile arasında Hamas ve İsrail konusunda görüş farklılığının olduğunun sır olmadığını da ifade eden Scholz, iki devletli çözümden yana olduğunu dile getirdi. Scholz, Türkiye ile AB arasında imzalanan mülteciler anlaşmasına değer verdiklerini ve bunu sürdürmekten yana olduğunu da açık olarak ifade ederken, her iki ülke arasındaki yüksek ekonomi potansiyelinin kullanılmasından yana olduğunu vurguladı.
ERDOĞAN: İSRAİL’E BORCUMUZ YOK
Ardından sözü alan Erdoğan, Hamas ve İsrail konusunda Türkiye’de daha önce telaffuz ettiği kavramları aynı şekilde kullanmasa da İsrail’i yaşanan ölümler konusunda eleştirirken Hamas’ı savundu. Antisemitizme karşı çıkan ilk lider olduğunu söyleyen Erdoğan, “Biz holokost cenderesinden geçmedik. Antisemitizm konusunda ilk defa tavır koymuş bir liderim. İsrail’e borcumuz yok, bu nedenle rahat konuşuyorum“ dedi.
İsrail’in elindeki rehinelerin sayısının Hamas’ın elindeki rehinelerin sayısından kat be kat fazla olduğunu söyleyen Erdoğan, “İnsani ateşkes için Türkiye ne kadar, Almanya ne kadar bir şeyler yapabilir. Bunu konuşmamız gerekiyor. Steinmeier İsrail’e gidiyor. İnsani ateşkesi birlikte sağlayalım. Ancak böyle bölgeyi ateşkes çemberinden kurtarabiliriz“ dedi.
Erdoğan, basın toplantısında Avrupa’dan Eurofighter almak istediklerini ise gizlemedi. NATO üyesi Almanya ile savunma sanayisi temelinde işbirliğini derinleştirmek istediğini söyleyen Erdoğan, konuyla ilgili bir gazetecinin sorduğu “Almanya, Türkiye’ye Eurofighter savaş uçaklarını verecek mi?” sorusuna sinirlenerek yanıt veren Erdoğan, “Savaş uçaklarını Almanya verir ya da vermez. Dünyada savaş uçaklarını üreten sadece Almanya mı? Bir basın mensubu olarak bizi bununla tehdit etmeyin. Bize öyle sorular sorun ki, bu sorular vicdani olsun, insani olsun. Cevaplarını da biz size o şekilde verelim” şeklinde yanıt verdi.
Ortak basın toplantısından sonra heyetler arası görüşmelere geçildi. Erdoğan gündemdeki konu başlıklarının Türk toplumunun ihtiyaçlarının karşılanması için ortak din adamlarının yetiştirilme, AB-Türkiye Mülteci Anlaşması. Türkiye’nin AB’ye üyelik süreci, Gümrük Birliğinin güncellenmesi ve vize serbestisi olduğunu ifade etti.
TUTUMLARINI DEĞİŞTİRMEDİLER, İÇ KAMUOYUNAKİ BEKLENTİLERE GÖRE KONUŞTULAR
Erdoğan-Scholz ortak basın toplantısında söylenenlere baktığımızda her iki lider de İsrail ve Hamas konusundaki tutumundan geri adım atmadı. Her iki taraf da iç kamuoylarının beklentileri doğrultusunda mesajlar verdi. Scholz, Almanya topraklarına antisemitizme ve terör destekçilerine yer olmadığını söylerken, Erdoğan antisemitizme mücadeleyi başlatan ilk lider olduğunu ifade ederken, Hamas’a destek mesajını vermeye devam etti. İsrail’e “terör devleti” demedi ancak İsrail’in elindeki Filistinlilerin de rehine olduğunu söyledi.
İsrail ve Filistin konusunda farklı görüşte olduğunu bilen her iki lider, bununla birlikte ülkelerinin ekonomik ve siyasi çıkarlarını İsrail ve Hamas üzerinden bozmayı göze alamadı. Bu nedenle askeri ve ekonomik temelde işbirliğinin derinleştirmesinden söz ettiler. Ziyaret öncesinde Türkiye’nin 40 adet Eurofighter savaş uçağı almak istediğini basına sızdırması da Almanya’nın iştahını kabartmışa benziyor. Her biri 130 milyon dolar olduğu ifade edilen Eurofighter savaş uçakları Almanya, İspanya, İtalya ve İngiltere tarafından ortak üretiliyor. Satış için bütün ülkelerin onay vermesi gerekiyor. ABD’nin Türkiye’ye F-16’lar projesinden çıkarması, Erdoğan’ı Eurofighter’e yönetmiş görünüyor.
CUMHURBAŞKANI STEINMEIER İLE GÖRÜŞME
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, öğleden sonra Berlin Havaalanı’nda indikten sonra önce Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier tarafından Bellevue Sarayı karşılandı. Baş başa yapılan görüşmelerin ardından Erdoğan ziyaretin anısına şeref defterini imzaladı. Steinmeier ile Erdoğan arasında ortak bir basın toplantısı yapılmadı. Erdoğan’ın Türkiye’den planlandığından bir saat sonra yola çıktığı, Steinmeier ile görüşmeye 20 dakika gecikmeli geldiği ifade edildi.
