Otomobil piyasasında gerileme bekleyen ABD’li spekülatörler Ford tekeline kadrolu personeli azaltması ve kâr marjını yükseltmesi için baskı yapıyorlar. WSJ’de yayınlanan bir habere göre Ford tekeli dünya genelinde 20 bin emekçiyi kapı dışarı edecek.
Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) ikinci büyük otomobil tekeli Ford, dünya genelinde 201 bin olan çalışanlarının 20 binini işten çıkartacak. Wall Street Journal (WSJ) gazetesinde yayınlanan bir habere göre Ford tekelinin büyük hissedarları ve tekelin hisseleriyle dünyanın değişik borsalarında oynayan bir dizi spekülatör (resmi olarak bunlara yatırımcı deniliyor!) şirket yöneticilerini “beceriksizlikleri” nedeniyle çok sert eleştirdiler.
WSJ haberinde, “Hissedarlar ve yatırımcılar ileriye dönük gerçekçi planlar bekliyor. Ford hisselerinin yönelimini tatmin edici bulmayan hissedarlar ve yatırımcılar, hisselerin ciddi bir potansiyele sahip olduğunu düşünüyorlar” denildi.
YEDİ YIL ARALIKSIZ KÂR
WSJ haberinde “ciddi potansiyel” olarak görülen daha fazla emekçinin işten çıkartılması, yerine düşük ücretlilerin işe alınması ve bu yoldan üretim maliyetinin düşürülmesi.
2008/09 krizi döneminde ABD devletinden yardım almadan ayakta kalan ve son yedi yıldır aralıksız kâr yapan Ford tekeli 2017 yılının ilk üç ayını 1,6 milyar Dolar kâr ile kapadı. Bunun yeterli olmadığını ileri süren spekülatörler, yatırımcıların Ford hisselerini ilk fırsatta elden çıkarmaları gerektiği konusunda açıklamalar yaparak hisselerin %40 değer kaybetmesini sağladılar.
Hisselerin değer kaybetmesi spekülatörler için farklı açılardan fayda getiriyor. Aynı zamanda banka hisselerine de sahip olan bu yatırım kuruluşları, hisseleri değer kaybettiği için kredi notu düşürülen tekelin daha fazla faiz ödemek zorunda kalmasından faydalandıkları gibi değeri düşen hisseleri geçici bir süre için olsa bile çok düşük bir fiyatla piyasadan toplamaya başladılar. Bu tür durumlarda tekelin ana hissedarları, kredi notunun daha fazla düşmemesi için piyasadan hisse toplamaya başlıyorlar. Bu ise spekülatörlere ikinci bir kazanç olanağı sağlıyor.
“PİYASALARDA GERİLEME BEKLENİYOR”
WSJ haberinde “kısa vadeli piyasa hamleleri” diye adlandırılan spekülatif yönelimlerin dışında asıl olarak otomobil piyasasında durgunluk beklenildiğine dikkat çekiliyor. 2008/09 krizi döneminde başta ABD olmak üzere dünya otomobil piyasasının çöktüğü bildirilirken, “Son yedi yıldır otomobil piyasası sürekli büyüdü. Petrol fiyatlarının düşük olması da otomobil satışlarını olumlu etkiledi. Yaşanan ekonomik ve siyasi belirsizliklerini yanı sıra otomobil piyasasının doygunluğu ciddi riskleri barındırıyor” denildi.
2004 yılında “yeniden yapılandırma” planını hayata geçirmeye başlayan Ford tekeli özellikle 2008/09 krizi döneminde on binlerce işçi işten çıkarmıştı. 2004-2010 arası bantlarda çalışan işçi sayısı 88 binden 40 bine düşürülmüştü. Son yedi yıl içinde ise aralarında işten çıkartılan işçilerin bir kısmı da olmak üzere toplam 15 bin işçi bantlarda çalıştırılmak üzere yeniden işe alınmıştı. Bu işçilerin ortalama saat ücretleri 15 Dolar düzeyindeydi.
ABD’de işten çıkartılacaklar arasında 3 bin civarında büro emekçisinin de olacağı WSJ haberinde yer aldı.
“BİZ GÜVENDEYİZ”
Ford Almanya, Birleşik İşyeri Temsilciliği (GBR) Başkanı Martin Hennig, “Automobilwoche” dergisine verdiği bir demeçte, “Ben 42 yıldır Ford çalışıyorum ve defalarca bu tür felaket haberlerinin gündeme sokulduğuna şahit oldum. Ama böyle bir şey hiçbir zaman gerçekleşmedi. Doğru olan şudur; İşletme yönetimi geleceğe yönelik stratejik yatırımlar yapmak zorunda ve aynı zamanda ABD’deki satışlar geriliyor. Buda genel olarak bir olumsuz durum. Ama biz burada güvendeyiz” dedi.
IG Metall tarafından aynı dergiye verilen bir demeçte ise, “sınırlı bir sayıda çalışana paralı çıkış teklifi yapıldı” denildi. IG Metall sözcüsü daha kapsamlı işten çıkarma planından haberdar olmadıklarını ileri sürdü.
Her ne kadar Hennig, “güvendeyiz” dese de Ford Avrupa’daki tesislerinde işçi kıyımı için görüşmeleri sürdürüyor. Büyük Britanya’daki Bridgend fabrikasında 2021 yılına kadar 1160 işçinin işten çıkartılması konusu üzerine Unite sendikasıyla görüşmelerin devam ettiği bir süre önce açıklandı. (Köln YH)
NASIL BİR GÜVEN?
Ford Almanya, GBR Başkanı Martin Hennig, “Automobilwoche” dergisine verdiği demeçte, tekel merkezinin bütün planlarına ve attığı adımlara rağmen “biz burada güvendeyiz” diyor. Belki Ford işçilerine ilk etapta rahat bir “oh be, burada sorun yokmuş” dedirtebilecek bu açıklama kulağa hoş geliyor ama tam gerçeği yansıtmıyor.
Öncelikle elde edilen bu “güvencenin” işçiler için faturasına bakmakta fayda var. Hatırlanacağı gibi eski model Fiesta’dan her vardiyada 600 adet üretiliyordu. Yeni modelden her vardiyada 700 adet üretilecek. Değişik yöntemlerle üretimi artıran Ford tekeli esneklik konusunda da boş durmadı. Buna göre siparişlere göre çalışma süreleri her gün yarım saat uzatılabilecek, gerektiğinde cumartesi günleri de çalışılacak. Böylece günlük üretim 1500’e kadar çıkartılabilecek. Cumartesi günü de eklendiğinde bu rakam haftalık 9 bine kadar çıkabilecek.
Hennig ayrıca, Köln’deki fabrikanın “Üretim merkezini koruma sözleşmesi” (“Standortsicherungsvertrag”) ile 2022 yılına kadar güvencede olduğunu her fırsatta dile getiriyor. Ama üretim merkezinin korunması demek işyerlerinin de korunacağı anlamına gelmiyor. Hatırlanacağı gibi Ford yönetimi işyeri güvencesinin yer aldığı bir sözleşme imzalamak yerine üretim merkezinin korunmasının esas olduğu bir sözleşme imzalamak için diretmiş ve sonunda kazanmıştı.
Gece vardiyasının kaldırılması işçilerin 300-700 Euro arası daha az ücret almalarına neden olduğu, daha hızlı ve esnek çalışmanın işçilerin sağlığını olumsuz etkileyeceğini ve bütün bunlara rağmen kâr marjı hedefine ulaşılmaması durumunda üretimin Romanya’ya kaydırılmasının tekrar gündeme gelecek olması sözü edilen “güvenin” o kadar da güvenilecek bir durum olmadığını gösteriyor.
