Hartz IV alanlara yönelik yaptırımlar giderek hem sertleşiyor hem de daha fazla işsiz için uygulanıyor.
Federal Çalışma Dairesi’nin istatistiklerine göre 2015 Ekim ayı ile 2016 Eylül ayı arasında her ay ortalama 7300 insan Hartz IV alırken zorunlu oldukları kurallara uymadıkları gerekçesiyle cezalandırıldılar. Cezalandırılma gerekçelerinin başında dairenin sunduğu işi kabul etmemek veya yeterli iş başvurusunda bulunmamak geldi. Bu ‚suçu‘ işleyenlerin üç aylığına aylıkları kesintiye uğradı, kira ya da kalorifer giderleri ödenmedi. Yaptırıma maruz kalanlar nasıl geçindikleri, şimdi durumlarının nasıl olduğu ne hükümeti ne de Çalışma Dairesi’ni ilgilendirdi. Sol Parti milletvekili ve eşbaşkanı Katja Kipping’in bu içerikli soru önergesine hükümet adına verilen cevapta kısaca ‚bilmiyoruz‘ denildi
PARA YERİNE KUPON
Yardım kuruluşları, Jobcenterlerin yaptırım politikası ile evsiz sayısının artışı arasında bağ olduğunu, yaklaşık yarım milyon kişinin evsiz kalma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu belirtiyorlar. Tüm uyarılara rağmen hükümet yaptırım politikasını sürdürmekte ısrarlı. Cezalandırılanların jobcenterlerden gıda kuponu alabileceklerine dikkat çekilerek olayın dramatize edilmemesi isteniyor. Gıda kuponu alınabilmesi de o kadar kolay değil. İşsizlerin haklarını koruyan inisiyatifler, yemek kuponu alabilmek için yardımların en az yüzde 30 oranında kesintiye uğraması gerektiğine dikkat çekiyorlar. Bu oranda kesinti olması halinde işsizin eline geçen para 286 Euro oluyor ve yemek kuponu alma ‚hakkı‘ kazanıyor. Bunun için çalışma dairesinde sizin işlemlerinizi yapan kişiye dilekçe vermeniz zorunlu. Yaptırımı koyan kişiyle yemek kuponu verecek kişi aynı olunca da işsizin bir yerlerde parası olup olmadığı araştırılmaya başlıyor. Eğer dilekçe sahibi ‚servetinin‘ olmadığını kanıtlayamazsa kupon da alamıyor. Bunun dışında birçok süpermarket kuponları kabul etmiyor. Yaptırıma uğrayanlar doğal olarak temizlik malzemelerini, elektrik faturasını ve yol parasını da ödeyemiyor. Çoğu kişi ise yemek kuponuyla alışveriş yapmaktan utandığı için başvuruda bulunmuyor.
ANAYASA MAHKEMESİ’NİN KARARINA RAĞMEN
Federal Anayasa Mahkemesi’nin Hartz IV yardımlarını temel hak ilan etmesi de işe yaramıyor. Mahkeme, 2010 yılında sadece barınma hakkının değil dolaşım ve diğer temel ihtiyaçların da garanti edilmesi gerektiğine hükmetmişti. Yaptırımlar sonrası verilen kuponlarla birlikte kişinin eline geçen para Hartz IV’le alınan en az yardıma erişmiyor, yüzde 50’si düzeyinde kalıyor. Parası yüzde 60 oranında kesilen bir kişinin eline geçen para 163,60 euro, aldığı kupon ise 62 Euro değerinde oluyor. Yüzde 100’lük yaptırıma uğrayan bir kişiye ise sadece 205 Euro’luk kupon veriliyor.
YAPTIRIMLAR EVSİZLİĞE YOL AÇIYOR
Kaç kişinin kupon ya da eşya yardımı aldığı konusunda da bir açıklık yok. Katja Kipping’in soru önergesine cevap veren hükümet de bilmiyor. Federal Çalışma Dairesi’nin verilerine göre Ekim 2015- Eylül 2016 arasında yaklaşık 417 bin kişi, yine yaklaşık 950 bin yaptırımla karşı karşıya kaldı. Son yedi yıl içinde yaptırımlarla devlet kasasına dönen para ise 1,5 milyar Euro olarak belirlendi. Hartz IV alan ve çalışabilecek durumda olan 4,3 milyon kişinin onda birini teşkil eden bu insanlar cezalandırıldıkları süre içinde Hartz IV’ün yarısı kadar bir parayla yaşamak zorunda kaldılar. Geçen yıl 56.716 kişi yaptırımlara karşı açtıkları davalarda başarılı oldular. Mahkemeler, itiraz başvurularının yüzde 41,1’ini kısmen ya da tamamen haklı buldu.
Yardım örgütlerinin verdiği bilgiye göre kira, elektrik, kalorifer, vb. masraflarını ödeyemedikleri için evsiz kalanlar oldu. Paraları kesilenlerin asgari ihtiyaçlarını nasıl karşıladıklarının bilinip bilinmediği sorusuna yetkililerin verdiği cevap ise, ‚biraz sabredin, birkaç gün sonra bu işten sorumlu görevli gelecek, yeterli bilgiyi alabilirsiniz‘ şeklinde oldu.
SOSYAL MAHKEMEDE GÖRÜŞÜLECEK
Bu uygulama Gotha’daki Sosyal Mahkeme tarafından da Anayasa’ya aykırı bulundu. Sosyal devletin garanti ettiği insanca yaşam, vücut sağlığı ve mesleki özgürlüğün ihlal edildiği bildirildi. İşsizlerin haklarını savunan Tacheles derneği, yaptırımlarla ilgili örnekler sunmak için tanık olarak mahkemeye davet edildi. Hem mahkeme sözcüsü Jens Petermann hem de Tacheles yönetim kurulu üyesi Harald Thome, bu konunun kapsamlı bir şekilde görüşülecek olmasından sevinç duyduklarını belirttiler.
SOSYAL MAHKEMEDEN ÖRNEK KARAR
Aileleri Hartz IV’le yaşayan öğrencilerin, derse katılabilmek ya da ödevlerini yapabilmek için ihtiyaç duydukları bilgisayarın parasını Jobcenter ödemek zorunda.Aynı şekilde gözlük tamiri ve lise mezuniyeti balosuna katılma masrafları da karşılanmak zorunda. Sosyal mahkeme, kararını eğitimde şans eşitliği ilkesine bağlı olarak bilgisayarı olmayan bir çocuğun başarı şansının olmadığı, ödevlerini yapamadığı şeklinde gerekçelendirdi. Aynı şekilde öğrencinin dersleri açısından gözlüğün önemine vurgu yapıldı. Mezuniyet balosu masrafları ise liseden mezuniyetin gencin hayatında önemli bir olay olduğu ve arkadaşlarından ayrılmaması, dışlanmışlık duygusu taşımaması için üstlenilmek zorunda.
