George EATON
NewStatesman
İngiltere tarihinin en zayıf ekonomik toparlanması aynı zamanda en uzun sürelisi oldu. 2008’den bu yana ekonomideki büyüme az olsa da en azından sürekliydi. Korona virüsü bunu değiştirecek gibi görünüyor.
Ekonomik krizden bu yana borsalardaki en büyük düşüşleri takiben büyüme tahminleri yine büyük oranda düşürüldü; İngiltere de dahil olmak üzere büyük ekonomiler resesyonun eşiğinde. FTSE 100 Şubat ortasından bu yana yüzde 20 değer kaybederken alım-satım en son Brexit oylaması sonrası seviyelerinde seyrediyor.
İngiltere ekonomisi korona virüsü ortaya çıkmadan önce de zayıftı. GSMH son çeyrekte hiç büyümezken yıllık büyüme yüzde 1,4 seviyesinde idi. Finansal sektöre yönelik düzenlemeler 2008’e oranla daha sıkı olsa da İngiltere birçok açıdan daha az hazırlıklı durumda.
Resesyon dönemlerinde kullanılan alışılagelmiş büyük faiz oranları düşüşü artık mümkün değil. 2008’de yüzde 5 olan İngiltere Merkez Bankası faiz oranı halihazırda sadece yüzde 0,25 ve parasal genişleme (devlet tahvilleri ve diğer iktisadi değerler almak amacıyla elektronik olarak yaratılan para) şimdiden 435 milyar sterline ulaşmış durumda. Aynı zamanda, 10 yıllık kesinti dönemi ve anemik maaş artışları- averaj gelirleri 2008 dönemi seviyelerine ulaşmış durumda- nedeniyle ailelin elinde kullanabilecek dayanak kalmamış durumda.
İngiltere resesyonu engellemek ve sınırlamak için klasik Keynesçi adımlar olan kamu harcamaları artışları ve vergi kesintilerine başvurmak zorunda. Bazı Avrupa ekonomilerinin aksine, tahvil faizlerinde büyük bir artışa sebep olmadan büyük oranda borçlanabilme şansı mevcut. Hala– borç verecek son merci olarak- bağımsız bir Merkez Bankası var ve ortalama 15 yıllık borç vadesi G7 ülkeleri arasındaki en uzun süre.
(İktidardaki) Muhafazakâr Parti, bütçe fazlası vaatlerini terk ederek ve kamu harcamalarında yüzde dörtlük bir artışa giderek, şimdiden koşullardan azami olarak yararlanma çabası içinde olacağı sinyalini verdi.
Kesintilerin orijinal yazarı George Osborne bile finansal kurallar “şimdi geçerli değil” derken serbest çalışanlara nakit sübvansiyon gibi önerilerde bulunuyor. Her şeye rağmen, ekonominin uzun dönemli büyüme kapasitesine kamu kesintilerinin verdiği zarar hala hissediliyor; ekonomicilerin “histerez” adını verdikleri bir fenomen. Muhafazakâr finansçılar ise, 2007’de GSMH’nın yüzde 35,2’si iken şimdi yüzde 79,6’sı olan, ulusal borcun manevra kabiliyetini sınırladığını iddia etmeye devam edecekler.
Son olarak, Aralık’ta gerçekleşmesi olasılıklı bir AB’den -Avrupa pazarı ve gümrük birliğinden– anlaşmasız bir çıkış yatırım eğilimini daha da azaltıyor. Hükmet geçiş döneminin uzatılması için başvuru yapmayacağı konusunda ısrarlı olsa bile korona virüsünü mazeret olarak kullanmaya teşvik edilecektir. Zaman, Birleşik Krallığın en büyük ticari ortağı ile ilişkilerini koparması için hiç uygun olamayacaktı fakat özellikle yeni bir epidemi dönemi çok daha zararlı bir olabilir.
(Çeviren: Haldun Sonkaynar)
