Son Merkel hükümeti, görevi devretmeye dokuz gün kala rekor düzeyde silah satışına izin verdi. Bir yıl içinde toplam 4 milyar euroluk silah satış izini veren CDU/CSU-SPD hükümeti, görevi bırakmaya hazırlandığı günlerde 5 milyar euroluk daha izin verdi. Böylece bir yıl içinde verilen toplam silah satış izni rekor düzeye ulaştı. Silah satış izinleri içinde Mısır’a yapılan satışlar dükkat çekiyor.
YÜCEL ÖZDEMİR
Almanya’da 8 Aralık’ta yeni SPD-Yeşiller-FDP koalisyon hükümeti daha iş başı yapmadan önceki CDU/CSU-SPD hükümetinin son dakikada rekor düzeyde silah satışına onay verdiği ortaya çıktı. Sol Parti federal milletvekili Sevim Dağdelen’in soru önergesinde silah satışının onaylanmasından sorumlu federal ekonomi bakanlığı tarafından verilen yanıtta, devir teslim töreninden dokuz gün önce, Angela Merkel hükümeti tarafından yaklaşık 5 milyar euro değerinde silah satışına onay verildiği belirtildi. 2021’de bu tarihe kadar onay verilen silah satışı 4 milyar euro iken, son dokuz gün içinde yaklaşık 5 milyar euroluk satışa onay verilmesi, eski hükümetin ve silah tekellerinin satışı garanti altına almak istediğini gösteriyor. Böylece, Almanya’nın 2021’de onay verdiği toplam silah satışı da rekor düzeye çıkarak 9 milyar euroya ulaşmış oldu. Bu miktar 2019’da önceki yılları aşarak, bir rekor olan 8 milyar euroya ulaşmıştı.
BÜYÜK SATIŞ MISIR’A GİTTİ
Jet hızıyla onay verilen 5 milyar euroluk silah satışı asıl olarak Mısır için verildi. Soru önergesine verilen yanıtta, satışına onay verilen silahların başında üç savaş gemisi ve 16 hava savunma sistemi geliyor. Darbeci general Sisi’nin başında olduğu Mısır’da insan haklarının ihlal edildiği biliniyor. Ayrıca Müslüman Kardeşler’e karşı düzenlenen askeri darbenin ardından çok sayıda yönetici idam edilmişti. Mısır ayrıca Yemen ve Libya’daki savaş ve çatışmalarda da açık olarak taraf. Satın aldığı silahların önemli bir kısını buralarda kullanılıyor. Alman hükümetinin son anda satılmasına onay verdiği silahların tam olarak nerede ve kime karşı kullanılacağı da belirsiz. Söz konusu satışı yapacak olan silah tekelleri ise Thyssenkrupp Marine Systems und Diehl Defence.
Basında yer alan haberlere göre, satış konusunda ilk olarak Olaf Scholz’un başbakan olarak seçildiği 8 Aralık’tan bir gün önce dönemin ekonomi bakanı Peter Altmeier tarafından meclise bilgi verildi. Meblağ ise 4,91 milyar euro olarak bildirtildi. Satıştan, dönemin başbakan yardımcısı olarak Olaf Scholz’un de elbette haberi vardı.
29 Kasım tarihi itibariyle Mısır’a verilen silah satış izninde miktar 180 milyon euro olarak görünürken, daha sonra 4 milyar 340 milyon euro olarak değiştirildi.
“GEÇİCİ HÜKÜMET”İN TEKEL SEVİCİLİĞİ
Almaya’da siyasi geleneklere göre seçimi kaybeden bir hükümetin bir sonraki hükümeti bağlayacak önemli kararlar almaması, silah satışının da aralarında olduğu bir çok kararı ötelemesi gerekiyor. Ancak son Merkel hükümeti bu “siyasi geleneği” bir yana bırakarak, silah tekellerinin işine gelecek şekilde rekor düzeyde silah satışına onay verdi. Bunda, yeni SPD-Yeşiller-FDP koalisyon hükümetinin satış izni konusunu ağırdan alabileceğine dair şüpheler olmasının etkili olduğu tahmin ediliyor. Dışişleri ve ekonomi bakanlıklarını alan ve silah satışında rolü büyük olan bu iki bakanlığın Yeşiller’de kalmasının jet hızıyla onayda rol oynamış olabileceği ifade ediliyor. Nitekim, satış izninin verildiği ortaya çıkınca Yeşil politikacılar, AB ve NATO dışındaki ülkelere silah satışının yeniden değerlendirilmesi gerektiğini ifade ettiler.
Bunun ne kadarının hayat bulacağını ise zaman gösterecek. Zira Yeşiller, kesin olarak yurtdışına silah satılmasına karşı değil. Sadece satılırken bazı kurallara dikkat edilmesi gerektiğini savunuyorlar.
SADECE HİLE YAPMAKLA KALMADILAR…
Son anda yaklaşık 5 milyar euroluk silah satışının yapıldığını kamuoyuna duyuran Sevim Dağdelen, yaptığı açıklamada özellikle başbakan Olaf Scholz’u sert biçimde eleştirdi. Dağdelen açıklamasında, “Sadece vekaleten görevde olan bir hükümet üyesi olarak hilekarlık yapmakla kalmadı, aynı zamanda partisinin diktatörlüklere ve otoriter rejimlere yönelik eleştirisinin sonuçsuz kaldığını da ortaya koymuş oldu” dedi. Dağdelen’e göre Scholz bu tutumuyla, yeni kurulan üç partili koalisyonu da „ağır bir ipotek altına almış“ oldu.
CİDDİ BİR DEĞİŞİKLİK OLMAYACAĞININ İLK MESAJI
Önceki hükümetin jet hızıyla verdiği silah satış izni, aynı zamanda önümüzdeki dönemde de silah satışının devam edeceğinin ilk ciddi mesajı. Zira, koalisyonun diğer ortakları SPD ve FDP, geçici hükümet tarafından verilen izni sorgulama ihtiyacı dahi duymadılar. Bu nedenle her iki parti önümüzdeki dört yıl boyunda silah tekellerinin önüne engel olmayacak şekilde satışların devam etmesinden yana olacak. Yeşiller’in elindeki ekonomi bakanlığına düşen ise bu satışı pratikte örgütlemek olacak. Sözde bazı eleştirileri ise bir işe yaramayacak gibi görünüyor.
Yeni hükümetten 3 bin 679 euroluk askeri satışa onay
8 Aralık’ta iş başı yapan yeni hükümet silah satışına küçük de olsa devam etti. Dağdelen’in soru önergesine yeni Ekonomi ve İklim Bakanı Bakan Robert Habeck adına verilen cevapta, „Önceki hükümetin bu icraatı ile araya mesafe konulduğu“ vurgulanırken, yeni hükümetin de ilk haftasında sadece 3 bin 679 euro değerinde satışa onay verdiği ve bunların yapıldığı ülkelerin de AB, NATO veya onunla eşdeğer sayılan Avustralya, Avusturya, İsveç ve Slovenya olduğu bildirildi.
Öte yandan Yeşiller üyesi Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, Angela Merkel hükümetinin son anda rekor düzeyde silah satışına onay vermesiyle dolayısıyla yaptığı açıklamada, „Geçen yıllardaki silah ihracat politikalarını incelemeye alacağımızı koalisyon olarak açıkça ilan ettik. Silah ihracatlarına hangi kriterlere göre izin verileceğini daha belirgin hale getiren bir silah ihracat denetim yasası üzerinde çalışıyoruz” dedi. (YH)
Silah satışına Güvenlik Konseyi karar veriyor
Almanya’da şu anda silah ihracatlarına hükümet, sadece siyasi yönergelere bağlı olarak izin veriyor.
Almanya’da silah ihracatlarına izin verme yetkisi federal ekonomi bakanlığına ait. Ancak konunun, Almanya’nın dış politik yönelimine yakından bağlı olması nedeniyle, dışişleri bakanlığının sorumlululuğunda olması gerektiği kamuoyunda sık sık dile getiriliyor. Silah satışına ise asıl olarak Federal Güvenlik Konseyi onay veriyor. Başbakanın başkanlık ettiği konsey Almanya’nın güvenlik ve savunma politikalarını belirliyor, silah satışlarını onaylıyor. Konseye başbakanın yanı sıra başbakanlık dairesi başkanı, dışişleri, maliye, ekonomi, adalet, içişleri ve savunma bakanları üye. Yeni kabine dağılımına göre Güvenlik Konseyi’nde 4 SPD’li, 2 Yeşil ve 2 FDP’li siyasetçi bulunuyor. (YH)
Almanya’dan en fazla silah satın alan ülkeler
Federal İstatistik Dairesi ve Stockholm Barış Enstitüsü’nün verilerine söre son 10 yıl içinde Almanya’dan en fazla silah satın alan ülkelerin başında Güney Kore geliyor. 2020 verilerine göre Güney Kore 10 yıl içinde Almanya’dan toplam 2 bin 287 parça silah ve donanım aldı. İkinci sırada ise ABD var. NATO üyesi ülke olarak ABD hem en fazla silah satan ülke hem de silah alan ülkelerin başında yer alıyor. 2010-20 yılları arasında Almanya’dan en fazla silah satın alan diğer ülkeler ise Yunanistan, İsrail, Mısır ve Türkiye. Türkiye özelikle 2018’de 242,8 milyon euro ile en fazla silah alan ülke oldu. Almanya, 2018’de toplam 771 milyon euroluk silah satışı gerçekleştirmişti. En fazla silah satışının yapıldığı yıl, aynı zamanda Almanya ile Türkiye arasında siyasi gerilimin en yüksek olduğu yıllardan birisi idi.
2020’de ise en fazla Alman silahı alan ülkeler sıralaması Güney Kore, Mısır ve Cezayir şeklinde oldu. Satış hacminin yarısını savaş gemileri ve denizaltılar oluşturdu. (YH)
