Türkiye ile Almanya arasındaki gerilim, Türkiye’den gönderilen öğretmenlerin verdiği “konsolosluk dersleri”ni masaya yatırdı. Toplam 8 eyalette halen onbinlerce öğrenci Türkiye’den gelen öğretmenlerin verdiği ve Türkçe ile ilgisi olmayan dersler okutuluyor. Haftada 90 dakikalık derslerde daha çok dini ve ‚milli‘ değerler aşılanıyor. Bir çok eyalet, derslerin kamu okullarında okutulmasını gündemine aldı.
Ankara ile Berlin arasında yaşanan gerilim, Almanya’da Türk konsoloslukları tarafından organize edilen ve Türk Hükümetlerinin gönderdiği öğretmenler tarafından verilen Türkçe derslerinin de mercek altına alınmasına neden oldu.
Eyalet eğitim bakanları, 12 Ekim’de Berlin’de yaptıkları toplantıda Türkiye konsoloslukları tarafından düzenlenen Türkçe derslerini görüştü. Kültür Bakanları Konferansı Başkanı Susanne Eisenmann konuyu derinlemesine ele aldıklarını ifade ederek, “Eyaletler bu konuya eleştirel bir şekilde bakmayı sürdürecek” dedi. Baden Württemberg Eyalet Eğitim Bakanı da olan Eisenmann, Türkçe dersleri konusunda atılacak yeni adımlar konusunda federal düzeyde görüşmeler yapılmasının mümkün olduğunu belirtti.
Türkiye’den gönderilen öğretmenlerin verdikleri derslerin içeriğinin Alman müfredatına uymadığı, dini ve milli değerlerin öne çıkarılarak çocuklara ders verildiği gündeme getirilmişti.
TÜRKÇE DERSİNİ EYALETLER VERSİN
Almanya’da eğitim, eyalet hükümetlerinin yetki alanında bulunuyor. Bu nedenle de, Alman okullarında ders saati dışında verilen Türkçe dersleri eyaletlerdeki eğitim bakanlıklarının yetki alanına giriyor.
Bremen Eyaleti Eğitim Bakanlığı’ndan verilen bilgiye göre, eyalette Türkçe dersleri yoğun bir şekilde incelemeye alındı. Bremen, Türkiye hükümetinin derslerin içeriğini sorun yaratabilecek bir şekilde etkilemesi durumunda, olası bir müdahaleye işaret ediyor.
Saarland Eyaleti’nde ise konsolosluk dersleri yerine Eyalet Eğitim Bakanlığı tarafından sunulacak başka seçenekler üzerinde çalışılıyor. Eyalette Anadil derslerine ilişkin yeni bir yönetmeliğin hazırlanmasının planlandığı belirtildi. Hamburg Eyaleti Eğitim Bakanı Rabe de, devlet okullarında Türkçe derslerinin verilmesi önerisinde bulundu.
DERSLERİN İÇERİĞİ SORGULANIYOR
İlk yıllarda amacı Almanya’ya göç eden Türkiyeli işçilerin çocuklarına Türkçe öğretmek olan Türkiye’den öğretmen getirme, daha sonra amacını aşarak, devletin öğrenciler ve veliler üzerine etkisini artırmaya dönüştü. Derslerin içeriği zamanla Türkçe öğretmekten ziyade din dersine dönüştürüldü. Bu nedenle pek çok eyalette öğrenciler, veliler, sendikalar ve siyasetçiler derslerin içeriğine itiraz etti. Özellikle laik ailelerin çoğu çocuklarını bu derslere göndermemeye başladı. Buna rağmen, konsolosluk derslerinin içeriğinde bir değişiklik olmadı tam aksine, derslerin içeriği yıldan yıla daha da dinci-milliyetçi içerik kazandı.
Örneğin, bu yıl Berlin’de okutulan Türkçe derslerin içeriği konusunda Büyükelçilik tarafından yeni bir düzenleme yapıldı. Berlin Senatosu’nda gönderilen ders kitabında şu başlıklar bulunuyor: “Atatürk’e saygı”, “Bayrağımız ve İstiklal Marşı’na saygı”, “İslam’ın önemi”. Ayrıca dini ve milli bayramların önemini anlatan bölümler bulunuyor. Aynı kitabın diğer eyaletlerdeki “Konsolosluk Dersleri”nde de okutulacağı tahmin ediliyor.
Bu içeriğe itiraz eden SPD Berlin Senatosu Eğitim Politikası Sözcüsü Maja Lasic, anlaşmaya göre derslerin dinsel ve milliyetçi içerikte olmaması gerektiğini belirtilerek, yapılan önerilerin anlaşmaya aykırı olduğuna işaret etti. Berlin Eğitim Sanatosu, derslerin içeriğinin değiştirilmesi, dini ve milli bölümlerin çıkarılmasını talep etti.
8 EYALETTE TÜRKÇE DERSLERİ VERİLİYOR
Konsoloslukların sağladığı Türkçe öğretmen desteğinin zeminini Kültür Bakanları Konferansı’nın 1971 yılında aldığı ilke kararı ile göçmen işçilerin çocuklarının anadillerini öğrenebilmesine ilişkin Avrupa Konseyi sözleşmesi çerçevesinde okutulmaya başlanmıştı. Normal ders saatinin bitiminden sonra verilen Türkçe ve Türk kültürü dersleri, Türkiye hükümetleri tarafından Almanya’ya gönderilen öğretmenler tarafından verilmeye başlandı. Bu derslerin ilk başladığı yıllarda, Türkiye’ye geri döneceği düşünülen Türklerin çocuklarının Türkçe öğrenmesi hedefleniyordu. Okulların bağlı bulunduğu Türk konsoloslukları tarafından düzenlenen bu dersler, „Konsolosluk Dersi” olarak adlandırılıyor.
Eğitim Bakanları Konferansı’ndan verilen bilgilere göre Türkçe ve Türk kültürü dersleri Baden-Württemberg, Bavyera, Berlin, Bremen, Hamburg, Hessen, Saarland ve Schleswig-Holstein olmak üzere sekiz eyalette veriliyor. Bavyera ve Baden-Württemberg eyaletleri derslerin içeriğini tamamen Türkiye’ye ve gelen öğretmenlerin inisiyatifine bırakmış durumda.
Rheinland-Pfalz ve Almanya’nın doğusundaki eyaletlerde ise Türkçe dersi verilmiyor. Kuzey Ren Vestfalya ve Aşağı Saksonya eyaletlerinde devlete bağlı okulların müfredatında Türkçe dersi bulunması nedeniyle, Türk konsoloslukları tarafından ayrıca Türkçe dersi verilmiyor. Öğretmenler Türkiye yerine Almanya’da üniversiteyi bitirenler arasından atanıyor.
EYALETLERE GÖRE DERSLERE KATILAN ÖĞRENCİ SAYISI
Der Spiegel dergisi tarafından derlenen rakamlara göre, 8 eyalette 40 bine yakın Türkiye kökenli öğrenci, “konsolosluk dersleri”nde Türkçe öğreniyor. Buna göre Baden-Württemberg’de 24 bin 500, Hessen’de 3 bin, Berlin’de 2 bin 300, Hamburg’da 900, Bremen ve Saarland’da ise 600’er öğrenciye ders verilmiştir. Bavyera Eyaleti’nde de yaklaşık 8 bin öğrenci “konsolosluk dersleri”ne gidiyor. Dersler bazı eyaletlerde hükümetler tarafından maddi olarak da destekleniyor. Örneğin, Hamburg Eyaleti her yıl 50 bin Euro bütçe ayırıyor.
Yapılan tartışmalarla birlikte başta Berlin, Saarland, Schleswig-Holstein ve Hamburg eyaletleri, Türkçe derslerini Kuzey Ren Vestfalya’da olduğu gibi kamu okullarında vermeyi planlıyor. Ancak bunun için Almanya’da Türkçe öğretmenlerinin yetişmesi gerekiyor. En çok öğrencinin gittiği Baden-Württemberg’de ise bu derslerin kamu okullarında okutulması için 60 milyon Euro ek bütçeye ihtiyaç duyulduğu belirtildi. Bu nedenle kısa zamanda konsolosluk derslerinin kaldırılması beklenmiyor. Dersler için Türkiye ile sıkı ilişkide olan Hessen Eyaleti ise şu anda Türkçe derslerini kaldırmayı düşünmüyor.
Çeşitli verilere göre, Türkiye’den Almanya’ya gönderilen 3 bin öğretmen var. Bu sayı 2002’de yaklaşık 1500 idi. Sayının AKP Hükümeti döneminde iki katına çıkması aynı zamanda bu derslere siyasi açıdan önemli bir misyonun biçildiği anlamına geliyor. Türkçe’den ziyade milli değerlerin aşılandığı, öğretmenlerin de Türkiyeli muhalifleri izlediği daha önce basına yansımıştı. 5 yıllık görevle Almanya’ya gönderilen öğretmenler, süreleri dolduktan sonra Türkiye’ye geri dönüyorlar. (YH)
Berlin’de Türkçe dersleri okutulmayacak
Berlin Eğitim Bakanlığı’nın Türkçe dersler için okul binalarının kullanımı nedeniyle kira talep etmesi, Türk ve Alman makamları arasında bir krize daha neden oldu. Berlin Mitte İlçesi’nin Türkiye Konsolosluğu’ndan kira talep etmesinin ardından, Friedrichshain-Kreuzberg İlçe Belediyesi de dersliklerin ücretsiz kullanımına gelecek yıl son verileceğini duyurdu.
Alman yetkililer resmi açıklamalarında, kira talebini belediyelerin yaşadığı mali zorluklara bağlasa da kulislerde “Ankara’nın öğretmenler üzerinden Almanya’daki Türkiye toplumuna nüfuz etmeye çalıştığı” konuşulduğu ve kararın bununla ilişkili olduğu bildirildi. Almanya ile Türkiye arasındaki gerilimin artmasının da son gelişmelere kaynaklık ettiği belirtiliyor.
Berlin’deki 17 okulda 571 öğrenciye Türkçe dersi verilememesi üzerine, Türkiye’nin Berlin Büyükelçisi Ali Kemal Aydın, Berlin Eyaleti Başbakanı Michael Müller’e bir mektup göndererek Berlin’deki 140 okulda ücretsiz konsolosluk dersi verilmeye devam edilebilmesi için destek istedi.
Basında çıkan haberlerde, Berlin Eğitim Senatörlüğü’nün Türk tarafına, Türkçe derslerinde yer alan dini ve siyasi içeriklerin çıkarılması talebini ilettiği kaydedilmişti. (YH)
