Written by 10:00 KÜLTÜR

Lafını sakınmayan Katharina

Köln’ün Ossendorf semtindeki Dreifaeltigkeit kilisesinin önünde bir elinde süpürge, diğer elinde kova olan bir kadın heykeli vardır. Temizlikçi kadın olduğu belli ama heykelinin neden dikildiğine ilişkin herhangi bir bilgi yok. Yanında bir de kuyu olan heykele Schnüsse Tring adı verilmiş.

Bu ad aynı zamanda semtteki karnaval derneğinin de adı. Schnüsse, lafını esirgemeyen, hakkını arayan demek. Tring ise Katharina’nın kısaltılmışı. Kısacası heykelin de karnaval derneğinin de adı ‚Lafını Esirgemeyen Katharina‘.

Bir temizlikçi kadının heykelinin dikilmesi, adının bir derneğe verilmesi ’normal‘ birşey değil. Öyleyse Katharina’nın onu diğer temizlikçi kadınlardan ayıran yanları var. Gerçekten de öyle: Katharina, 1832 yılında ailesinin ilk çocuğu olarak doğmuş. Daha sonra 9 kardeşi daha olmuş. Küçük yaştan itibaren kardeşlerinin bakımını üstlenmiş. Belli bir yaştan sonra ise annesi ona iyi bir ev kadını olmak için gerekenleri, ev işleri ve yemek yapmayı, öğretmiş. Mükemmel bir ev kadını olunca, çevredeki çiftliklerden beş erkek ailesinden onu istemişler. Ama hayır, kabul etmemiş ve şehirde aşçılık sanatını geliştirmek ve bu yolla para kazanmak istediğinden 21 yaşında ailesini terk etmiş. Aşçı olarak girdiği evlerde, kendi deyimiyle köle gibi kullanılmak istenmiş. Haftanın yedi günü aşçılık yanında temizlikçilik ve çocuk bakımını da yapması istenince kısa sürede 13 ev değiştirmiş. Bir gazete ilanı görerek Katharina van Hees’in yanında sadece aşçı olarak çalışmaya başlamış. İki Katharina iyi anlaşmışlar, aşçı Katharina yemek sanatını geliştirmiş, kendine güveni artmış ve değişik konularda görüşlerini belirterek, genç kadınların köle olarak kullanılmayacağını her fırsatta savunmuş. Öyle ünlenmiş ki Katharina van Hees’in kardeşi, dönemin şair ve bestecilerinden Joseph Roesberg bu lafını esirgemeyen kadın için Schnüsse Tring adında bir şiir yazmış ve bestelemiş.

Hak isteyen ilk temizlikçi kadın

Şiirde Schnüsse Tring, ev sahiplerine yönelik taleplerini dile getiriyor. Sadece yemek yapmaktan sorumlu olduğunu, temizlik ve çocuk bakımı yapmayacağını, ayrıca haftada bir gün izin istediğini belirtiyor. Talepler döneme göre o kadar akıl almaz ki Katharina, ev işçisi kadınların hak arama mücadelesindeki ilklerden ve sendikalardan çok önce patronuyla pazarlık yapanlardan olarak Köln tarihine geçiyor.

Katharina’nın lafını esirgememesi, haklarını araması semtin karnaval derneğinin de ilgisini çekmiş ve derneğe Schnüsse Tring adı verilmiş. Bu cesur temizlikçi kadının heykeli ise 1982 yılında Joseph-Roesberg-Platz’daki kilisenin önüne dikilmiş.

Close