SERDAR DERVENTLİ
IG Metall, yönetimi yeni TİS dönemi için, “istihdamı koruma, geleceği düzenleme, gelirleri güçlendirme” başlıklı bir sözleşme teklifi sundu. “Toplam hacimde yüzde 4 düzeyinde” bir talep ileri sürüleceği söylenmesi pratikte reel ücret kaybı anlamına geliyor. Metal patronları “ne bu ne de gelecek yıl ücret zammı olmaz” diyerek rest çektiler.
Almanya’nın en büyük işkolu metal ve elektronik sanayisinde TİS dönemi başladı. Hatırlanacağı gibi 4 milyon dolayında emekçinin çalıştığı işkolunda, 2020 TİS dönemine ekonomik kriz ve korona salgını nedeniyle “ara” (kutuya bkz.) verilmişti. IG Metall Yönetim Kurulu, kasım ayının başında yaptığı bir açıklamayla bu ileri sürülmesini önerdiği talepleri ilan etti.
“ANKETLER TARTIŞMAYI ENGELLEDİ”
Eylül sonunda işyerlerinde ve bölge TİS komisyonlarında başlayan tartışmalarda alt kademelerdeki sendikacılar, 2020 yılında ücretlerin dondurulduğu dolayısıyla reel ücretlerin düştüğüne vurgu yapıyorlardı. 2020 yılını “kayıp yıl” olarak değerlendiren sendikacılar, “reel ücretlerin artması ve işyerlerinin korunması için mücadeleye öncelik verilmeli” görüşündeler.
Almanya’nın değişik bölgelerinde yerel ve bölgesel TİS komisyonlarında yer alan sendikacılarla gazete olarak yaptığımız görüş alışverişlerinde, “genel merkez daha önce yaptığı gibi tartışmaların gerçek anlamda sürdürülmesini engelliyor” görüşünü sıkça ifade ettiler.
IG Metall Sendikası Yönetim Kurulu tarafından fabrikalara gönderilen anketleri de eleştiren bazı sendikacılar, “bu anketlerle tabanın gerçek anlamda tartışması, taleplerini belirlemesi de engellendi” görüşünü savunuyor. Genel merkezden gelen “Yönü belirleyelim” (“Kurs bestimmen”) başlıklı anketlerin genelde sanal ortamda yaygınlaştırıldığı bazı fabrikalarda ise basılı olarak dağıtıldığı bildirilirken, “Haftalarca bunların okunmasını ve doldurulmasını sağlamakla uğraştık. Fakat anketteki sorulara ve verilebilecek yanıtlara bakıldığında genel merkezin anket yoluyla nasıl bir propaganda yaptığı görülüyor” görüşündeler.
“ÖNERİLERİMİZE KAPSAMLI DESTEK”
IG Metall genel merkezinden 16 Kasım günü, “Yönetim kurulunun sözleşme önerilerine kapsamlı destek” başlığıyla yayınlanan açıklamaya bakıldığında, tabandaki sendikacıların bu eleştirilerinin doğru olduğu görülüyor.
Açıklamada, “Anket sonuçları, yönetim kurulumuzun önerilerinin çalışanların en can alıcı taleplerine tekabül ettiğini gösteriyor” denildi. 250 bin civarında emekçinin ankete katıldığı belirtilen açıklamada, “Belirgin bir çoğunluk istihdamı korumak üzere dört günlük çalışma haftasının iyi bir araç olduğu görüşünde” olduğu kaydedildi.
IG Metall Genel Başkanı Jörg Hofmann’ın aylardır sürdürdüğü, “üretim merkezini koruma” merkezli propagandaya bağlı olarak açıklamada, “Yatırım, ürün ve üretim merkezi içerikli vaatlerin, personel sayısı ve kalifikasyonu bağlantılı anlaşmalar geniş destek buluyor. Çok net bir çoğunluk ücretlerin artmasından yana olduğunu ifade etti” denildi.
Somut bir talep ileri sürülmüyor!
Ekim ayında Eyalet Büyük TİS Komisyonlarına gönderilen belgelere olduğu gibi 9 Kasım günü genel merkezden yayınlanan belgeye bakıldığında önümüzdeki TİS döneminde hiçbir somut talebin ileri sürülmediği görülüyor.
“İstihdamı koruma, geleceği düzenleme, gelirleri güçlendirme” başlığı altında yayınlanan “talepler kataloğunda” somut hiçbir şey yok. Örneğin “istihdamı koruma” başlığı altında çalışma sürelerinin “kısmi ücret denkleştirilmesiyle” kısaltılabileceği belirtilirken bu uygulamanın kolektif bir çözüm olarak değil “işyeri opsiyonu” olarak ele alınması gerektiği vurgulanıyor.
“Geleceği düzenleme” başlığı altında ise “yatırımlar, istihdam ve üretim merkezleri güvenceye alınmalı” deniyor. Ama bunun hangi yöntemlerle yapılacağı, istihdamın güvenceye alınmasının somut olarak ne anlama geldiği belirtilmiyor. MAN tekeli daha önce imzalanan ve istihdam güvencesinin verildiği sözleşmeyi bu yılın başında iptal etti, üç fabrikayı kapatarak 9 bin 500 işçiyi işten çıkaracağını açıkladı. Yani bu yönde imzalanan sözleşmelerin somut olarak hiçbir garantisi yok.
“Gelirleri güçlendirme” başlığı altında ise “Ücretler artırılsın – İç piyasa canlandırılsın” deniyor. Ama burada da ücretlerin artması için somut bir talep belirtilmiyor. IG Metall’in açıklamasının belki en önemli yanı 1994 yılında imzalanan bir sözleşmenin yeniden gündeme getirilmesi. Bu sözleşmeye göre haftalık çalışma süreleri Doğu Almanya eyaletlerinde 32-33 saate, Batı eyaletlerinin çoğunluğunda 30 saate, Bayern ve Aşağı Saksonya’da 29 saate kadar ücret karşılığı olmadan düşürülebiliyor. Tüm bunlar TİS döneminin metal emekçileri açısından zor geçeceğini gösteriyor.
“BİR SIFIR YETMEZ, BİR SIFIR DAHA”
IG Metall Sendikası’nın genel ekonomik durumu değerlendirmelerine katıldıklarını açıklayan metal patronları, “doğru bir analizden sonra toplamında yüzde 4 hacimli bir sonuç beklemenin hiçbir anlaşılır yanı yok” görüşünü savundular.
Gesamtmetall Başkanı Rainer Dulger, 9 Kasım günü Mannheimer Morgenpost gazetesiyle yaptığı söyleşide, sendikanın “kısmi ücret denkleştirmesiyle çalışma sürelerinin kısaltılması talebini, “Ekonomide demirden bir prensip var: Kim çok çalışırsa fazla kazanır, az çalışanlar az kazanır. Bunu şimdi neden değiştirelim” diyerek reddetti.
2020 yılında ücretlerin artırılmamasını, “doğru bir adım” olarak değerlendiren Dulger, “2021 yılında da ekonomi iyiye gitmeyeceğine göre ücretlerin artmaması gerekir” dedi. Süddeutsche Zeitung, Dulger’in bu sözlerini, “Almanya tarihinde iki kez üst üste sıfır zam hiç olmamıştı. Gesamtmetall bir ilke imza atmak istiyor” diye yorumladı.
“FERAGATE HAYIR” ÖRGÜTLENMELİ!
IG Metall yürütmesinin TİS dönemine yaklaşımı olduğu gibi metal patronlarının ileri sürdüğü taleplere bakıldığında 2021 yılının emekçiler açısından kötü başlama ihtimalinin yüksek olduğu görülüyor. Ücretlerin tekrar dondurulmasının, dolayısıyla reel ücret kaybının devam etmesinin önüne geçmek için sendika yönetimine “çağrı” yapmanın pek bir anlam ifade etmeyeceği ortada.
Bu tür çağrılar yapmak yerine bu gidişattan memnun olmayan dürüst sendikacılar “feragate hayır” demekle kalmamalı, bunu örgütlemeli. Görüldüğü kadarıyla bu TİS döneminde sendika bürokrasisi ve metal patronları asıl sözleşmeleri tek tek işletmelerde bağıtlamaya çalışacaklar. Bu da mücadeleci sendikacılara daha farklı olanaklar sunuyor. İş şimdi bunu değerlendirmek için adımları atmaya kalıyor.
IG Metall’in TİS Teklifi:
İstihdamı güvence altına almak için çalışma sürelerinin kısmi ücret denkleştirilmesi ile kısaltılması.
Belirli düzeyde yatırımları içeren işyeri gelecek toplu sözleşmeleri için çerçeve hazırlanması.
Ücretleri ve eğitim ödeneklerini güçlendirmek için yüzde 4’e varan hacimde, 12 ay vadeli sözleşme. Bu hacim aynı zamanda, istihdamı korumaya yönelik tedbir olarak çalışma sürelerinin düşürülmesinde kısmi tazminatı da içerir
IG Metall TİS dönemi
IG Metall Sendikası Aralık 2020’den itibaren 2021’in ikinci yarısına kadar yetkili olduğu bütün sanayi alanlarında TİS görüşmelerine başlıyor:
31 Aralık günü bütün METAL VE ELEKTRONİK sektöründe sözleşmelerin geçerliliği sona eriyor. Aynı gün VOLKSWAGEN tekelinde de işyeri TİS’leri sona eriyor. Genelde Volkswagen bir, iki ay sonra bu sürece giriyordu.
31 Ocak 2021 Tekstil ve Giyim sanayisinde sözleşmeleri bitiyor
28. Şubat 2021 Demir/Çelik işkolunda sözleşmeleri bitiyor
31 Mayıs 2021 Saarland eyaletinde Demir/Çelik işkolunda sözleşmeleri bitiyor
31 Ağustos 2021’de ise Ağaç ve Sert plastik sanayisinde sözleşmeler bitiyor
2020 TİS’ine neden ara verilmişti?
2019 Kasım-Aralık aylarında başlayan 2020 TİS dönemine hazırlık tartışmalarında işyerlerinde 12 aylık bir süre için yüzde 4,5 ila 6,5 ücret zammı gündemdeydi. IG Metall yönetimi bu tartışmalara destek verir görünüyordu.
Fakat IG Metall Yürütme Kurulu 24 Ocak günü düzenlediği “Yeni Yıl Resepsiyonunda”, ekonomik krizin belirtilerini gerekçe göstererek, 2020 TİS dönemini “adil bir dönüşüm için moratoryum” başlığı altında sürdüreceğini açıklamıştı. Metal işletmelerine 3 Şubat gününe kadar süre tanıyan IG Metall Genel Başkanı Jörg Hofmann, “Eğer evet derlerse o zaman toplu sözleşmede belirlenmiş olan barış dönemi sona ermeden işyerlerine özgü gelecek sözleşmeleri (“betriebliche Zukunftsverträge”) imzalayacağız” demişti.
MORATORYUM & KORONA
IG Metall metal işverenlerini moratoryuma ikna etmeye çalışırken koronavirüs salgını Avrupa’ya kadar yayılmış ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO), salgını “pandemi” kategorisine çıkararak özel önlemler alınmasını tüm ülkelere önermişti. Mart ayından itibaren birçok ülkede olduğu gibi Almanya’da da sokağa çıkma yasağı gündeme gelmişti. Ayrıca temel gıda malzemelerinin satıldığı marketlerin dışındaki tüm mağazalar, lokantalar ve oteller kapatılmıştı.
Zor bir dönemden geçildiğini ve dolayısıyla normal bir TİS döneminin gündem dışı kaldığını açıklayan IG Metall yönetimi bölgelere, TİS dönemine pratik olarak ara verilmesini ve sözleşmelerin yasal işlerliğini güvenceye almak için “Dayanışma Sözleşmesi” (“Tarifvertrag der Solidarität”) imzalanmasını önerdi. İlk “Dayanışma Sözleşmesi” pilot sözleşme olarak NRW eyaletinde imzalandı.
Dayanışma sözleşmesinde yer alan ana maddeler (daha ayrıntılı bilgi için www.igmetall.de sitesine bkz.) şunlardı:
Kısa çalışma ile ilgili düzenlemelerde çalışanların net ücretlerinin yüzde 80 civarında olmasının güvenceye alınması. Bunun için İzin ve Noel paraları 12’ye bölünerek kısa çalışma parasının üzerine eklenecek. Ayrıca kurulacak bir fona işveren, her tam zamanlı çalışan için 350 Euro ödeyecek. Bu para da kısa çalışma için kullanılabilecek. Fonda kullanılmaya para 1 Aralık 2020’de işçiler arasında eşit oranda dağıtılacak.
Kreşler ve okullar kapalı olduğunda on iki yaşından küçük çocuk sahibi ebeveynler, T-Zug ödemesi yerine çocuk bakımı için sekiz gün evde kalabilirler.
Ayrıca, çalışanlar çocuk bakımı için 2020 yılında en az beş gün izin alabilecekler – bu süre içinde ücret ödenmeye devam edecektir.
*Moratoryum nedir?
Sözlükte moratoryum şöyle açıklanıyor: 1- bir ülkede, savaş durumu ya da benzeri olağanüstü dönemlerde, devletin ödeme süresi gelmiş borçlarını yasayla ertelemesi. 2- borçlunun, borcunu ödeyemeyecek durumda olduğunu bildirerek, alacaklıya ödeme planı önermesi.
(Foto: Pixabay)
