Sistem gastronomisinde TİS tarafları taban ücretinin kademeli olarak yükseltilmesi konusunda anlaştılar. “12 euro taban ücretini hemen istiyoruz” diyen NGG, bu hedefine 2023 sonunda da ulaşamadı. İşçiler, “iyi ücreti” elde etmek için dört seneden fazla bekleyecekler. NGG sözleşmeyi, “doğru yolda atılan adım” olarak değerlendirirken BdS ise, “sosyal partnerler olarak sistem gastronomisine güvence verdik” diye yorumladı.
UMUT YAŞAR
Aralarında McDonald’s, Burger King, KFC ve Starbucks gibi milyarlarca euro ciro yapan tekellerin de bulunduğu sistem gastronomisi alanında işçiler karın tokluğuna çalışmayı sürdürecekler. Aralık ayından Şubat sonuna kadar üç kez bir masaya oturan TİS tarafları anlaşamayınca “gönüllü” olarak uzlaşmayı sağlamak için “dışarıdan yardım” istedi! 3 Mart günü Bavyera Eyalet İş Mahkemesi Başkanı Dr. Harald Wanhöfer başkanlığında masaya oturan taraflar uzlaşma sağladılar.
ÜCRET ARTIŞI İÇİN 5 KADEMELİ PLAN
Şu an sistem gastronomisinde işe başlayanlar ancak yasal asgari ücreti alabiliyorlar. Saatte 9,35 euro olan taban ücreti 1 Temmuz 2020’de 49 cent artarak 9,84 euroya çıkacak. NGG tarafından yapılan açıklamada, “McDonald’s, Burger King, Starbucks ve diğerleri 1 Temmuz 2020’den 30 Haziran 2024’a kadar ücretleri toplamında yüzde 27,7 artıracaklar” denildi.
Saat ücretlerinin kademeli olarak artması sonuç itibariyle alt ücret grubundaki işçilerin 4,5 yıl sonra aylıklarının 431,20 euro artmasını sağlayacak. Tabi bu süreçteki enflasyon artışı da düşünüldüğünde reel ücretlerin yeterli olmayacağı söylenebilir.
NGG, NE İÇİN YOLA ÇIKMIŞTI?
Aralık ayında TİS görüşmelerinin başlamasından bir gün önce NGG İkinci Başkanı Freddy Adjan, “McDonald’s, Burger King ya da Starbucks’da çok ağır koşullarda çalışan emekçiler, aldıkları ücret ile yaşayabilmeliler. Sistem gastronomisinde emekçileri yoksulluğa iten bu ücretleri değiştirmek için yola çıktık” demişti. Tarafların anlaşamaması üzerine uzlaşmayı sağlamak için Dr. Wanhöfer’e başvurmadan önce ise Adjan şöyle demişti: “Uzlaşma görüşmeleri yapılıncaya kadar eylemlerimiz ve uyarı grevlerimiz devam edecek, 12,00 euro istiyoruz ve beş yıl sonra değil, şimdi.”
Sistem gastronomisinde çalışan işçilerin geçinmek için sosyal yardıma başvurmak zorunda kaldıklarını da belirten Adjan, “Dev tekeller işletme planlarını toplumun sırtına yıkarak gerçekleştiriyorlar. Düşük ücret sektöründe çalışan emekçiler geçinemedikleri için bugün sosyal yardım almak zorundalar ve yaşlılıkta da emekli maaşları düşük olacağı için yine devlet yardımı almak zorunda kalacaklar. Biz insanların çalıştıkları işten aldıkları ücretle geçinmeleri istiyoruz, yaşlılıkta ise alacakları emekli maaşıyla geçinmelerini istiyoruz” demişti.
BDS NE İSTİYORDU?
Almanya genelinde 120 bin emekçi sistem gastronomisinde çalışıyor. Toplam 830 işletmenin üye olduğu Sistem Gastronomisi Birliği (BdS) bu işkolunda ödenen taban ücretinin (işe başlarken alınan ilk ücret) kesinlik asgari ücretin üstüne çıkmasını istemiyordu. “Piyasadaki belirsizlikler ve sertleşen rekabet nedeniyle ücretler uzun vadeli öngörülür olmalı” görüşünü savunan BdS ayrıca 12 euroyu kesinlikle kabul etmek istemiyordu.
Bu işkolunda taban ücreti asgari ücret düzeyindeydi, yani 9,35 euro. Bunun 12 euroya çıkması için BdS’in bir kerede yüzde 28 ücret zammı vermesi gerekirdi. Bu zammı yukarıda adı geçer tekellerin veremeyecekleri anlamına gelmiyor tabi ki. Ama bunun vereceği sinyal tüm sermaye sınıfı için çok sıkıntılı sonuçlara yol açma potansiyeline sahipti. Düşünün ki metal işçileri veya kamu emekçileri bırakın yüzde 28’i, yüzde 10 veya 15 gibi bir ücret zammı talep etseler bu ne anlama gelir…
Diğer yandan 12 euro saat ücreti talebi aynı zamanda kamuoyunda devam eden yasal asgari ücret tartışmalarında da gündemde. Sol Parti’den Yeşiller ve SPD’ye kadar mecliste üç parti asgari saat ücreti olarak bu rakamı ileri sürüyorlar. NGG gibi küçük bir sendikanın bir hamleyle, iş koşullarının ağır ve ücretlerin düşük olduğu bir işkolunda bunu elde etmesi, 12 euronun yeterli olup olması bir yana, işçi sınıfı açısından bir moral üstünlüğe neden olacaktı. Bu nedenle de BDA, BDI ve DIHK gibi sermeye örgütleri bu alanda devam eden TİS görüşmelerinde “ölçülü davranma” açıklamalarını sıkça dile getirdiler.
BdS adına görüşmeleri sürdüren Andrea Belegante’nin sözleşmeyi “sosyal partnerler olarak sistem gastronomisine güvence verdik” diye yorumlaması da “12 euroyu engelledik” diye okunmalı.
NGG’NİN 12 EURO HEDEFİ GERÇEKÇİ MİYDİ?
Almanya’nın en eski sendikası olan Gıda, Otel ve Lokanta çalışanları sendikası NGG’nin örgütlendiği işkollarında 2 milyona yakın emekçi çalışmakta. Olağanüstü sayıda küçük işletmelerin olduğu bu işkollarında NGG’nin üye sayısı ancak 206 bin dolayında.
120 bin emekçinin çalıştığı sistem gastronomisindeki üye sayısı da çok sınırlı bir düzeyde. Dolayısıyla NGG’nin yüzde 28 anlamına gelen “12 euro taban ücreti” talebi elde etmesi çok zor olacağı baştan belliydi. 12 euronun elde edilmesi için diğer tüm DGB sendikalarının bu mücadeleyi desteklemeleri gerekiyordu. Uyarı grevine çıkılan yerlerin bazılarında diğer sendikalardan birkaç kişinin görünmesiyle olacak bir iş olmadığı ortadaydı. Sendikaların genel merkezlerinden bu yönde hiçbir açıklama yapılmaması, sadece DGB’nin gönülsüz bir destek açıklaması yayınlaması işin zor olacağını gösterdi.
Diğer yandan her fırsatta sendika bürokrasisini güya yerden yere vuran, maskelerini aşağı indirerek işbirlikçi yüzlerini ortaya koyan birçok “sol” örgütte ortada görünmedi bu mücadele verilirken.
NGG daha kararlı davranabilir ve kademeli planın daha kısa vadeli ve iyi olmasını sağlayabilirdi. Süresiz grev kararı alıp, örgütlülük düzeyinin yüksek olduğu işletmelerde süresiz greve çıkarak kamuoyundaki baskıyı artırabilirdi.
Bu TİS sürecinden çıkarılması gereken önemli bir ders de şudur: Önümüzdeki süreçte yapılması gerekenlerin başında göçmen emekçilerin çok yoğun olarak çalıştıkları sistem gastronomisinde örgütlülük düzeyinin yükseltilmesi için ciddi bir çaba içine girmek gerekiyor.
Ücret ve maaş artışı takvimi
İşçiler ÜG 1 ÜG 2
1 Temmuz 2020 9,84 10,00
1 Ocak 2021 10,33 10.50
1 Ocak 2022 10,82 11,00
1 Ocak 2023 11,31 11,50
1 Aralık 2023 11,80 12,00
Çıraklar 1.7.2020 1.1.2021 1.1.2022 1.1.2023 1.12.2023
- Eğitim yılı 819,- 860,- 901,- 942,- 983,-
- Eğitim yılı 915,- 961,- 1006,- 1052,- 1098,-
- Eğitim yılı 1021,- 1072,- 1123,- 1174,- 1226,-
Sözleşme süresi 30 Haziran 2024’e kadar geçerli. Yukarıdaki çizelge TİS sözleşmesi kapsamında birinci ve ikinci ücret grubundakilerin alacakları ücreti gösteriyor. Böylece NGG gerçekte 12 euro ile başlama hedefine de ulaşamadı.
Sözleşmeye göre aynı işyerinde birinci yıllarını dolduranlar otomatik olarak 2. ücret grubuna geçiyorlar. İşçilerin saat ücretleri ve çırakları aylık maaşları euro olarak okunacak.
Daha geniş bilgi için bkz.: https://www.ngg.net/artikel/2020/systemgastronomie-deutlich-mehr-geld-bei-mcdonalds-und-co/
