Opel’in PSA tarafından devralma işlemleri devam ederken şirketin şefi Neumann’ın yönetim kurulu başkanlığından istifa ettiği açıklandı. Yönetimde kalarak süreci takip edeceğini açıklayan Neumann’ın iki haneli milyon düzeyinde tazminat alacağı da açıklandı. Hissedarlar ve tekel yöneticileri geleceklerini güvenceye alırken Opel ve PSA işçileri geleceğe kaygıyla bakıyorlar. PSA şefi Tavares göreve geldikten sonra Peugot-Citroen fabrikalarında 30 binden fazla işçi çıkardı ve bunların yerine taşeron firmaları ve kiralık işçileri yerleştirdi. PSA her yıl 2 bin işçi çıkartıyor.
14 Şubat 2017’de, Opel’in PSA tarafından devralınacağının açıklanmasıyla birlikte Opel/Vauxhall (yazının devamında sadece Opel olarak yazılacak) işçileri gelecekle ilgili kaygıları arttı. 88 yıldır Amerikan General Motors (GM) tekelinin bir parçası olan Opel’de son 20 yıldır sürekli işten atmalar, fabrika kapanmalarıyla gündemde.
2008/09 krizi döneminde ABD’de iflas başvurusunda bulunan ve devletin 70 milyar dolarlık desteğiyle ayakta kalan GM tekeli, Opel’i en kısa zamanda satacağını, alacak bir şirket bulunmazsa ise kapayacağını açıklamıştı. VW tekelinin kamuoyundan gizli sunduğu teklifi reddeden GM patronları, Avusturya/Kanada ortaklığı olan otomobil yan sanayi şirketlerinden Magna ile bir süre görüşmüş ancak sonunda bundan da vazgeçmişti.
EN DEĞERLİ PARÇALAR ANA ŞİRKETE GEÇTİ
“Opel sürekli zarar eden bir şirket. Dipsiz bir kuyu gibi, yaptığımız yatırımların karşılığını hiç alamıyoruz” diye yakınan GM patronları, kısa bir süre sonra ise “Opel şirketimizin stratejik konumu açısından çok önemli. Sahip olduğu teknolojik olanaklar (lisanslar), bulunduğu pazarlar açısından GM’in vazgeçemeyeceği bir şirket” diyerek herkesi şaşırtmışlardı.
Opel’in Genel İşyeri Temsilciliği (GBR) eski başkanı Klaus Franz, bir süre önce aylık “Manager Magazin” (MM) dergisine yazdığı bir yazıda, “Opel’in satılmasından vazgeçilmesiyle bugün arasında geçen süreçte şirketin tüm patentleri, AR-GE çalışmaları GM merkezinin zimmetine geçirildi. Hidrojen motor, elektro motor vb geleceğe yönelik çalışmalar bugün GM araçlarında kullanılıyor” diyerek kendince satışın neden durdurulduğunu açıkladı.
GM, OPEL/VAUXHALL’I ÜSTÜNE PARA VEREREK SATIYOR
PSA‘nın, Opel/Vauxhall’ı neden satın almak istediği üzerine bir sürü spekülasyon yapıldı. İlk bakışta her iki otomobil şirketinin piyasaya sunduğu araç modellerinin örtüştüğü ve piyasada rekabet içinde oldukları görülüyor. PSA Şefi Carlos Tavares, benzer modeller için AR-GE çalışmalarının yanı sıra yan sanayiden tedarik edilen parçaların fiyatının da, üretim hacmi büyüdüğü için çok daha fazla düşürülebileceğine dikkat çekti.
Ayrıca şimdiye kadar PSA’nın çok güçlü olmadığı ulusal pazarlardaki pay oranı da Opel sayesinde büyüyecek.
Kamuoyunda en çok tartışılan konuların başında ise Opel‘in satış fiyatı geliyor. Tarafların açıklamasına göre Opel fabrikaları için 1,3 milyar Euro, şirketin Almanya ve Büyük Britanya’da finans işlerini yapan banka bölümleri için ise 900 milyon Euro (toplam 2,2 milyar Euro) karşılığında PSA’ya satılacak.
GM bunun yanı sıra Opel çalışanlarının şirket emekliliği (“Betriebsrente”) haklarını kapsayan 3 milyar Euro’yu karşılayacağı gibi geçmiş yıllarda yapılan yatırımlardan dolayı 4,5 milyar Euro düzeyinde sürece yayılmış vergi denkleştirme hakkını da PSA devredeceğini açıkladı. Ayrıca Opel modellerinde kullanılan GM parçaları için ilk iki yıl lisans harcı alınmayacak. Bütün bunlara bakıldığında GM’in üstüne para koyarak Opel’i elden çıkardığı görülüyor.
TAVARES, CİDDİ KÂR MARJI BEKLİYOR
GM ve PSA arasında devam eden müzakerelere göre 2017 sonuna kadar bütün işlemlerin bitirilmesi ve 2018 başından itibaren Opel’in PSA’ya devredilmesi planlanıyor. 31 Temmuz 2017’de o güne yapılan görüşmelerin bilançosu çıkartılacak ve görüşmelerin sürdürülmesi konusunda nihai karar verilecek. O tarihe kadar AB ve dünyanın diğer bölgelerinde rekabeti denetleme dairelerinin de devralma konusunda son kararlarını vermesi de bekleniyor.
Şimdilik Opel’i devralmanın önünde bir engel görmeyen tekel yönetimi, gelecek için planlarını ortaya koyuyor. Opel işçileri için iş güvencesi konusunda kendine sorulan soruya, “Eğer Opel kârlı çalışırsa o zaman kimsenin korkmasına gerek yok” diye yanıt vermişti. Şuan araba başına 200 Euro zarar eden Opel’in 2017
sonunda PSA’ya kâr marjını nasıl artıracağına yönelik bir plan sunması bekleyen Tavares, 2020 yılında yeniden kâr edilmesini, 2026’da ise kâr marjının %6 olmasını istiyor.
TEKEL İÇİ REKABET…
Kâr marjı konusunda ne kadar ciddi olduğunu Tavares, PSA’nın başına geldikten sonra gösterdi. 2014 – 2016 arası 30 bin işçiyi işten çıkartan, iki fabrika kapayan Tavares, tasarruf hedefine ulaşmak için –değişik yöntemlerle- her yıl 2 bin işçi çıkarmayı sürdürecek.
PSA ve Opel modellerinin benzer olması sadece tedarik açısından tekelin işine gelmiyor. Aynı zamanda fabrikalar arası rekabeti artırmanın da bir aracı olarak kullanılacak. Örneğin bugün Eisenach ve Zaragoza’da (İspanya) üretilen Corsa’nın yeni modeli PSA platformu üzerinde üretileceği için bu modeli üretmek için dört fabrika daha var. Veya İnsignia platformu üzerinden üretilecek yeni SUV modelinin PSA’nın Citroen modellerinin üretildiği fabrikalarda da üretmek mümkün olacak. Peugeot 3008 modeliyle aynı platformda üretilmesi çoktan kararlaştırılan Opel Grandland X modeli Fransa’daki Sochaux fabrikasında üretilecekb Diğer modellerin üretiminde aynı platformlar kullanılacağı için tekel içi rekabet daha da artacak. Kim daha ucuza ve kaliteli üretim yapabilirse üretim oraya kaydırılacak.
Aynısı ARGE için de geçerli. Bugün Rüsselsheim’de 7 bin ve Turin’de (İtalya) 650 mühendis Opel bünyesinde ARGE çalışmaları sürdürüyor. PSA’nın değişik tesislerinde 13 bin mühendis ARGE çalışmaları sürdürüyor. Kısacası bu alanda da rekabet son derece artacak.
TAŞERON FİRMALAR VE KİRALIK İŞÇİLER ARTACAK
Opel’de 33 bin 10 emekçi çalışırken PSA otomobil bölümünde 53 bin 733 emekçi çalışmakta. Rekabetin artmasıyla kadrolu işçi sayısında süreç içinde ciddi bir gerileme olacağı şimdiden söylenebilir. PSA, üretimin ihtiyacına göre tekele ait olan “Faurecia” firması üzerinden kiralık işçi aldığı gibi yine üretimin bazı bölümlerini taşeron üretim için bu firmaya devrediyor.
Biraz önce adı geçen PSA’nın Sochaux fabrikasında 2 bin 500 kiralık işçi çalışmakta. Bu da tüm çalışanların %22’sine tekabül ediyor. Bu işçiler sadece Cuma-Pazar arası 29 saat çalışmaktalar.
Dünya genelinde 330 üretim tesisi olan Faurecia bünyesinde 100 bine yakın emekçi çalışıyor. Yaklaşık 7 bin emekçi Almanya’da VW, Ford, Daimler, Audi gibi otomobil tekelleri için “Just in Time” (“tam zamanında”) üretim yapıyorlar. Bu şirket Opel içinde çok rahat devreye girebilecek kapasite ve potansiyele sahip.
Opel işçilerinin işyeri sözleşmesi aracılığıyla 2018 sonuna kadar işlerinin güvenceye alınmış olması gerçekte bir şey ifade etmiyor. Zaten PSA’nın Opel ile ilgili planları da asıl olarak 2020 yılında başlayacak.
Yönetime 30 milyon tazminat…
Opel şefi Karl Thomas Neumann, 14 Şubat günü PSA’nın Opel’i devralacağı duyulmasından sonra, “benim de haberim yoktu. GM merkezi görüşmeleri bize bilgi vermeden başlatmış” diye “bende mağdurum” pozuna bürünmüştü.
Ancak daha sonra WSJ gazetesine yansıyan bilgilere göre Neumann, 10 Şubat gününden itibaren elindeki GM/Opel hisselerini satmaya başlamış. 21 Şubat gününe kadar toplam 4,15 milyon dolarlık hisse satan Neumann’ın çok önceden Opel’in satılma işleminden haberdar olduğu tahmin ediliyor.
Neumann’ın yanı sıra Opel GBR Başkanı Dr. Wolfgang Schäfer-Klug’un da bütün bu gelişmelerden haberdar olduğu tahmin ediliyor. Nitekim Corsa modelini en son versiyonunun nasıl olacağı konusunda son karar Kasım 2016’da verilecekti ve bu belirsiz bir süre ertelenmişti. Ki buda devralma işlemlerinin önüne engel olmamak için atılmış bir adımdı.
İŞÇİLER İÇİN BELİRSİZLİK ŞEFLER İÇİN MİLYONLAR
Avrupa’nın yedi ülkesinde 10 üretim ve ARGE tesisinde çalışan on binlerce emekçi geleceğe kaygıyla bakarlarken Opel’in şefleri 2017 sonunu sabırsızlıkla bekliyorlar. GM tekeli tarafından yapılan açıklamada başarılı bir devralma gerçekleşmesi durumunda şirket yöneticilerine toplam 30 milyon Euro tazminat verileceği bildirilmişti.
