Federal Hükümet, “Genting Hongkong” isimli konsorsiyuma ait MV Werften GmbH’yı iflas başvurusu yapmaya zorlayarak Almanya’daki tersaneler için yeniden “ulusal çözüm” yolunu seçti. Toplam dört tersanenin, tur ve emlak şirketlerinin çatı şirketi konumunda olan MV Werften’in Bremerhaven’daki bölümü kısa bir süre sonra el değiştirecek. “Ulusal çözüm” gibi “ihtiraslı” denebilecek planın hayat bulup bulmayacağı henüz net değil.
Malezya merkezli “Genting” konsorsiyumuna ait olan Mecklenburg-Vorpommern Werften GmbH (MV Weften) iflas başvurusu yaptı. Wismar İdari Mahkemesinin kararı üzerine şirkete iflas müdürü atandı ve önümüzdeki mart ayına kadar iflas işlemlerinin ve gelecek planlarının hazırlanması için süreç başlatıldı.
GENTİNG’İN ALMANYA MACERASI
Genting Almanya macerası görece kısa sürdü; Eylül 2015’te Genting HK, Lloyd Werft Bremerhaven’ın çoğunluk hissesini 17,5 milyon Euro karşılığında satın alarak Almanya’ya ilk adımını atmıştı. Asya’nın değişik ülkelerinde bahis oyunları, kumar gazinoları işleten Genting aynı zamanda turistik alanda tur gemileriyle faaliyet gösteriyordu.
Ocak 2016 da “Lloyd Werft Bremerhaven AG” ve “Lloyd Investitions- und Verwaltungs GmbH’nin” kalan tüm hisselerini de satın alan Genting, Mart 2016’da ise, Nordic Yards şirketini ve buna bağlı tersaneleri 230 milyon Euro karşılığında satın aldı. O dönem toplam 1.700 çalışanı olan Bremerhaven, Wismar, Rostock, Warnemünde ve Stralsund tersanelerine bir milyar Euro dolayında yatırım yapan konsorsiyum, bin kadar yeni iş sahası açmıştı.
Daha sonra MV Weften’i kurarak Wismar, Rostock ve Stralsund’daki tersaneleri birleştiren Genting, konsorsiyumun ihtiyaç duyduğu gemilerin yanı sıra dünya piyasalarına da gemi yapmayı hedefliyordu. Biten gemiler arasında lüks “araştırma gemileri” bulunduğu gibi “yüzen kumarhane” olarak kullanılan gemiler de bulunuyordu. Yapımının yüzde 75’i bitmiş ve şimdiye kadar 1,5 milyar Euro’ya mal olan “Global Dream” isimli gemi 9 bin 500 yolcu kapasitesiyle dünyanın en büyük tur gemisi olacaktı.
KORONA KRİZİ FIRSATA ÇEVRİLİYOR
Korona salgınıyla birlikte gemi turlarının sekteye uğraması, kumarhanelerin geçici olarak olsa da kapatılması Genting’i bir bütün olarak krize soktu. Devlet yardımı için başvuran şirkete Federal Hükümetten 600 milyon ve Mecklenburg-Vorpommern (MV) Eyalet Hükümetinden ise 78 milyon Euro kredi yardımı sözü verilmişti.
Fakat hem federal hem de eyalet hükümeti verdikleri sözü sürekli ertelemeye ve Genting’den daha fazla ek katkı (60 milyon Euro) istemeye başladılar. Bu ise Genting’in bankalardan aldığı ve alacağı kredileri de olumsuz etkiledi. Alınan kredilerin vadeleri düşürülüp şirkete yeni sözleşmeler dayatılırken sözleşmesi yapılmış kredilerin ödenmesi de şirket güvence veremediği için askıya alındı.
Genting, Aralık 2021’in son haftalarında, federal hükümetin “katkıyı artırma” talebine ancak 30 milyon Euro karşılık verebileceğini açıklamıştı. Bu yılın ilk günlerinde bunun üstüne 11 milyon Euro daha ekleyebileceğini ama fazlasını yapamayacağını ilan eden şirket, “aksi takdirde iflas başvurusu yapmak zorundayız” dedi.
Bu arada Genting, MV hükümetini de 78 milyonluk kredi sözünü tutmadığı için mahkemeye verdi. Görülen davada, beklendiği gibi MV hükümeti haklı bulundu; Mahkeme, Genting Konsorsiyumunun bütün defterlerini ortaya koymadığı ve bu yardıma neden ihtiyaç duyduğunu kanıtlayamadığı için Asyalı şirketin başvurusunu geri çevirdi.
Bu kadar detaylı bilgi vererek Genting’i “mağdur” pozisyonuna sokmuş izlenimi doğabilir. Genting bütün kapitalist şirketler gibi piyasa kuralları doğrultusunda Almanya’ya hamle yaptı ve değişik nedenlerle şu an iflasla karşı karşıya – dolayısıyla mağdur falan değil. Ancak 2020 ve 2021’de aralarında Lufthansa, Knor Bremse gibi Alman sermayesine ait dev şirketlerin de bulunduğu birçok şirket milyarlar harcanarak (güvencelerin yanı sıra toplam 136 milyar Euro nakit kredi yardımı verildi) kurtarıldı. Genting’de ise federal hükümet, korana krizini fırsata çevirmeye ve tersaneleri yeniden Alman sermayesine sunmak için kolları sıvadı.
“ULUSAL VEYA AB MENŞELİ, KÜRESEL ŞAMPİYON …”
Almanya’nın askeri ve sivil alanda gemi ve denizaltı yapımı, tamiri konusunda ileri teknolojiye sahip olduğu biliniyor. 1990’lı yılların sonunda ve 2000’li yılların başında dönemin hükümetleri ülke genelindeki tersaneleri tek bir çatı altında toplamak için bir dizi girişimlerde bulunmuşlardı.
Özellikle Gerhard Schröder (SPD) döneminde, “ulusal veya AB menşeli, küresel şampiyonlara ihtiyacımız var” sloganı ortaya atılmış “tersaneler birliği” projesi başlatılmıştı. Bu amaçla Birleşik Krallık ve Fransa’nın da katılımıyla “AB içinde çözüm” aranmıştı. Amaç bir yanda bu alanda faaliyete gösteren irili ufaklı onlarca şirketi tek bir çatı altında toplayarak hassas teknolojiyi korumak iken diğer yanda AB veya ulusal olarak deniz silah sanayisini korumaktı. Bundan başarılı olamayan Schröder hükümeti, özel bir yasa çıkartarak bütün tersaneleri “ulusal güvenlik” kapsamına almış ve şirketlerin yüzde 25’inden fazlası satışa sunulması durumunda hükümetin iznini şart koymuştu.
Federal hükümetin bugün aldığı tutuma bakıldığında, “tersaneler birliği” projesinin iptal edilmediği sadece ertelendiği görülmekte.
Basına yansıyan en son bilgilere Genting şirketinin hisseleri Malezya ve Hong Kong borsalarından çekildi ve önümüzdeki günlerde iflas başvurusu yapması bekleniyor. Federal Maliye Bakanı Christian Lindner şirketin İşyeri Temsilciliğine gönderdiği bir mektupta Genting yönetimini eleştirirken, “MV Werften’i ayakta tutmak ve 1900 işyerini korumak için her türlü yardıma hazırız” demesi bile Alman hükümetinin niyetini gösteriyor.
Diğer yanda ise iflası yürütmekle görevli Avukat Christoph Morgen, Asyalı şirketin “Lloyd Werft Bremerhaven AG” ve “Lloyd Investitions- und Verwaltungs GmbH’nin” üzerinde hiçbir söz hakkı olmadığını belirttiği bir açıklamada, “Muhtemelen Bremerhavenli çelik konstrüksiyon ve gemi yapımı şirketi Rönner Grubu’na satılacak” dedi. Morgen ayrıca, “Global Dream” isimli geminin yapımının sona erdireceklerini ve muhtemelen bu tersanelerde denizlerde kullanmak üzere rüzgâr değirmenleri üretileceğini sözlerine ekledi.
Şirketin iflas başvurusunu ve federal hükümetin yardım vermeme kararını “Sanayi politikaları açısından bir felaket” olarak değerlendiren IG Metall sendikası, son gelişmeleri olumlu karşıladıklarını açıkladı. (YH/Köln)
Almanya’da tersaneler
Almanya genelinde 103 tersane şirketi var. Bunlardan 62’si küçük (10-49 çalışanı), 23’ü orta boy (50-250 çalışan) ve 18 büyük şirket (250 ve üstü çalışan) bulunuyor. Aşağıda ilk 18 büyük şirketin isimleri görülmekte. Genelde aile şirketleri olan tersanelerin bazılarının arkasında “ThyssenKrupp” gibi tekeller veya “Star Capital Partners” yatırım fonları da bulunuyor.
Meyer Werft (Papenburg), MV Werften (Wismar), HDW (Kiel), Blohm + Voss (Hamburg), Lürssen Gruppe (Bremen), German Naval Yards (Kiel), HanseYachts (Greifswald), Flensburger Schiffbau (Flensburg), Bavaria Yachts (Giebelstadt), Abeking & Rasmussen (Lemwerder), Neptun Werft (Rostock), Bredo Dry Docks (Bremerhaven), Peene-Werft (Wolgast), Theodor Buschmann (Hamburg), Fr. Fassmer (Berne), Lloyd Werft (Bremerhaven), Nobiskrug Yachts (Rendsburg), Metrica (Senden)
