VW ve döngüsel krizleri

VW geçtiğimiz günlerde bilançoların iyileştirilmesi gerektiğini açıklamıştı. İyileştirilme için önceki yıllarda işyeri işçi temsilciliğiyle (BR) anlaşmalara varılmıştı. Amaç, “dolaylı alanların” %30’a kadar tasarruf etmesini sağlamaktı ve şimdi de öyle. Bu durumda dolaylı alanlar, üretimle doğrudan ilgili olmayan tüm alanları ifade ediyor. Bu alanlarda çalışanlar, kısmi emeklilik veya emekli maaşı alan meslektaşlarının ayrılmasından sonra onların yerine işçi alınmadığını deneyimlediler. Böylece BR, toplu sözleşmelerin izin vermediği iş yükünün artırılmasını dolaylı olarak kabul etti. Bir diğer önlem ise sınırlı ölçüde kabul edilen kıdem tazminatı teklifiydi.
VW geçmişte de iki kriz nedeniyle maaşları radikal bir şekilde düşürmüştü. İlk kesinti 1994 yılında 30.000 kişinin işten çıkarılmasını önlemek için yaklaşık %20 oranında yapıldı. Çözüm haftada dört gündü. Ancak buna rağmen 1995’in sonunda 12.000 kişi işten çıkarıldı. İkinci radikal kesinti ise 2008’de çalışma saatlerinin tekrar haftada 5 güne uzatılmasıydı. Bu toplu pazarlık görüşmelerinde, tek seferlik bir ödeme söz konusuydu. Daha da önemlisi o dönemde istihdamı güvence altına alacak bir toplu sözleşme vardı. İstihdam güvencesi yeniden kabul edildi ve çalışma saatleri 30 saatten 35 saate çıkarıldı. Bugün iş güvencesinin ancak hissedarların çok kazanması halinde geçerli olduğunu görüyoruz.
VW Grubu’ndaki mevcut kriz çok daha ilginç ve radikal. Burada bahsettiğimiz şey sipariş veya satış eksikliği değil, sonuçlardaki iyileşme. 2024 yılının ilk altı ayına baktığımızda vergi öncesi 10 milyar doların üzerinde kâr elde edildiğini görüyoruz. Üretim hatları tüm hızıyla çalışmayı sürdürürken özel vardiyalar da devam ediyor. Şirketin kar maksimizasyonu talebi başarılı olursa bu, işçiler açısından düzenli olarak sorun haline gelebilir. Birim işçilik maliyetleri de son yıllarda önemli ölçüde düştü.
Şirket toplantılarında meslektaşlarımızın mücadeleye hazır olduğunu ve artık hissedarların menfaati için feragat etmek istemediğini gördük. Kassel’deki işyeri toplantısında bazen inanılmaz sayıda işçi salonu ve salona gidiş yollarını doldurduğu için toplantıyı takip etmek mümkün olmuyordu.
2008 yılında yapılan toplu sözleşmede gerekirse çalışma saatlerinin 26 saate indirilebileceği kabul edilmişti. İşçilerin aleyhine müzakerelere ve ortak çözümlere son verilmelidir. Toplu sözleşmeler feshedildiği için işyeri toplantısında açıklanan eylemler yapılmadı, bunun yerine yalnızca şirketle yapılan görüşmeler sırasında eylem yapılacak. VW’da IG Metall sendikasının örgütlenme düzeyi %90’ın üzerinde, işçilerin mücadele isteği yüksek. Feragat etmek istemiyorlar ve bu amaçla mücadele edecekler. Bu, şirketin taleplerini engellemek ve gerekli %7 ücret artışını dayatmak için çok iyi bir temel.
Kassel VW fabrikasından bir işçi