Son yıllarda Almanya’ya gelen göçmenlerin önemli bir kesimi istihdam edildiği açıklandı. IAB tarafından yapılan araştırmada uzun süredir vasıflı işgücü sıkıntısından yakınan ve daha fazla göçmen işçi talep eden sermayenin, gelen göçmenleri ucuz işgücü olarak sömürdüğü de görülüyor.
İş Piyasası ve Meslek Araştırmaları Enstitüsü IAB, Almanya’ya gelen göçmenlerin çalışma yaşamına entegrelerini mercek altına alan bir araştırma yayınladı. 2015’te yaşanan kitlesel mülteci göçü ve 2022 ilkbaharından itibaren Ukrayna savaşından kaçanların Almanya’daki iş piyasasına hangi ölçüde entegre olduklarını, meslekleri doğrultusunda istihdam edilip edilmedikleri, aldıkları ücret ve bütün bu alanlarda kadın ve erkek göçmenler arasındaki farklar da incelendi.
IAB’nin “Göç, Entegrasyon ve Uluslararası İşgücü Piyasası Araştırmaları” dairesi tarafından yapılan araştırma aynı zamanda ülkeye gelen göçmen emekçilerin ucuz işgücü olarak sömürüldüklerini ortaya koyuyor.
ÇOĞUNLUĞU İSTİHDAM ALTINDA
Araştırmaya göre 2015 yılında Almanya’ya göç edenlerin yüzde 54’ü 2021 yılında istihdam edilmişti. Araştırmaya göre istihdamın yanı sıra eğitim seviyesi de yükselmekte ve giderek daha fazla mülteci nitelikli bir meslek edinmektedir. Yetişkin mültecilerin yüzde 33’ünün Almanya’ya geldikten altı yıl sonra okullara ve üniversitelere gitmiş, eğitim ve ileri eğitim tedbirlerini tamamlamıştır. Çalışan mültecilerin yüzde 70’i, meslek ya da üniversite diploması gerektiren nitelikli bir işte çalışmaktadır.
Altı yıldır Almanya’da bulunanların yüzde 41’inin göç öncesi seviyelerinin altında, yüzde 12’si ise üstünde bir işte çalışmakta olduğu da araştırmada yer aldı. Altı yıldır Almanya’da bulunan ve çalışan mültecilerin yüzde 65’i tam zamanlı olarak çalışmaktadır; Almanya’daki bütün çalışanlar arasında bu oran yüzde 62’sine tekabül etmekte olduğuna dikkat çekilen araştırmada, “Mültecilerdeki oran biraz daha yüksek” denildi.
2022 yılında Ukrayna savaşından kaçanlar arasındaki istihdam oranı da artıyor. Araştırmaya göre 12 aydan fazla Almanya’da yaşayan Ukraynalı mülteciler arasındaki istihdam yüzde 28’e çıkıyor.
ÜCRETLERİ DÜŞÜK
Tam zamanlı işlerde çalışmalarına karşın mülteciler düşük ücretli olarak çalışmaktalar. IAB raporunda çalışan mültecilerin ortalama brüt aylık ücretleri, gelişlerinden sonraki ilk iki yılda 1.660 eurodan altıncı yılda 2.037 euroya yükselmiş bulunuyor. Mültecilerin haftalık çalışma saatleri artmasına karşın ücretleri aynı hızda yükselmiyor.
Altı yıldır istihdam edilmelerine ve tam zamanlı çalışmalarına karşın 2015’te gelen mültecilerin ortalama brüt aylık kazançları, Almanya’da tam zamanlı çalışan kişilerin ortalama brüt aylık kazançlarının yüzde 60’ı kadar. Burada mültecilerin yaş ortalamasının düşük olması rol oynamaktadır. Yaşları 18 ila 25 arasında değişen mülteciler, kendi yaş gruplarının nüfus içindeki ortalama kazancının yüzde 74’ünü elde etmektedir.
Cinsiyetler arasında hala önemli bir fark var. Erkek mültecilerin yüzde 67’si varışlarından altı yıl sonra istihdam edilirken, kadınlar için bu rakam yüzde 23’tür. Burada çocukların bakımının yanı sıra menşe ülkedeki eğitim ve iş deneyimi ile Almanya’daki dil ve iş piyasası programlarına katılım da rol oynamaktadır. Ancak gelişten sekiz yıl sonra kadınların istihdam oranı yüzde 39’a yükseliyor.
İstihdam edilen Ukraynalı mültecilerin neredeyse yarısı, iş piyasasında istihdam edildikleri işler için fazla kalifiyeler. Buna karşın Ukraynalı mülteciler de Suriyeliler gibi ortalamanın altında ücret almaktalar. Tam zamanlı çalışan Ukraynalı mülteciler 2.550 euroluk aylık brüt ücretle Suriyelilerin üzerinde ücret alırken, Almanya’daki tüm tam zamanlı çalışanların ortalama kazancı olan 3.516 eurodan neredeyse bin euro daha az ücret almaktalar.
IAB’nin „Göç, Entegrasyon ve Uluslararası İşgücü Piyasası Araştırmaları” dairesinin başkanı Yuliya Kosyakova, Ukraynalı mültecilerin işgücü piyasasına entegrasyonu kadınlar ve özellikle de küçük çocuklu anneler için erkeklere kıyasla daha zor olduğuna dikkat çekti. “Kadınların işgücü piyasasına dahil olmama ve vasıf düzeylerinin altında istihdam edilme riski çok daha yüksek. Ayrıca daha az kazanmaktalar” diye konuşan Kosyakova “Çocuk bakımı yapısal bir sorundur. Erken ve kapsamlı çocuk bakımı sadece mülteci kadınların işgücü piyasasındaki fırsatlarını doğrudan arttırmakla kalmaz. Aynı zamanda Alman ailelerle daha fazla sosyal temas etmelerine yol açar, sosyal katılımı teşvik eder ve böylece dolaylı olarak işgücü piyasasına erişimi de kolaylaştırır” dedi. (YH)
