SERDAR DERVENTLİ
Hükümet, “korona krizi” nedeniyle çalışma yasalarını esnekleştirmek istiyor. Federal Çalışma Bakanlığı, “istisnai uygulama” olarak hazırladığı taslakta günlük çalışma sürelerinin 12 saate uzatılması, molaların ve iki vardiya arası dinlenme sürelerinin kısaltılması, Pazar ve tatil günlerinde çalışmaya izin verilmesi gündemde. Yasa taslağında “süreli uygulamadan” söz ediliyor. Uygulama Bavyera eyaletinde yürürlüğe girdi bile.
Federal hükümet, çalışma sürelerini belirleyen yasaları sermaye lehine değiştirmek için hazırlıklara girdi. Federal Çalışma ve Federal Sağlık bakanlıkları tarafından hazırlanan bir yasa taslağına göre, “sistem için önem arz eden mesleklerde” çalışma sürelerinin Haziran 2020 sonuna kadar uzatılması öneriliyor.
HAFTADA 60 SAAT!
Hazırlanan taslağın gerekçelendirme bölümünde “ülke çapında etkileri olan bu olağanüstü acil durumla başa çıkmak için çalışanların istihdamı belirli faaliyetler için sınırlı bir süre için daha uzun çalışma ve daha kısa dinlenme sürelerini içerebilir, pazar günleri ve resmî tatil günlerinde de çalışmak gerekli olabilir” deniliyor.
Haberi ilk yapan Handelsblatt (HB) gazetesi, ele geçirdiği taslağa dayanarak yayınladığı yazıda, “Covid-19 Çalışma Süreleri Yönetmeliği, Federal Çalışma ve Federal Sağlık bakanlıkları tarafından ortak hazırlandı denildi.
Yönetmeliğe göre, belirli mesleklerdeki çalışma süreleri on iki saate kadar uzatılabilecek, günlük dinlenme süresi ise on bir saatten dokuz saate indirilebilecek. Hazırlanan taslakta, “Ancak çalışma sürelerinin uzatılması yönetmeliği, gerekli olan çalışma süresini, işe alma veya diğer insan kaynakları yöntemleri dahil olmak üzere ileriye dönük tedbirlerle sağlanamaması durumunda geçerlidir” deniliyor. Yani çalışma süreleri uzatılmadan önce işletme yönetiminin yeni işçi alımı veya işyerinde bugünde mümkün olan farklı yöntemleri yürürlüğe koymaları öneriliyor.
Fakat geçtiğimiz dönem yaşanan tartışmalara bakıldığında, işletmelerin çoğunluğunun taslaktaki öneriye uymak yerine, yönetmeliğin sunduğu yeni olanakları değerlendirerek haftalık çalışma sürelerini 48-60 saat arası uzatmayı tercih etmeleri muhtemel görünüyor.
“İSTİSNAİ VE GEÇİCİ UYGULAMA”
Yönetmelikte “istisnai uygulama” üzerine şunlar deniliyor: “Kamu güvenliği ve düzeni, sağlık ve bakım hizmetleri, genel hizmetler ve vatandaşların temel gereksinimi olan malların tedarikinin sağlanmasını güvenceye almaya yardımcı olmaya yöneliktir.”
HB haberinde, “Yönetmelikte ilk etapta böyle tarif edilmesine karşın, tarım, enerji ve su işleri, eczaneler ve tıbbi malzeme depoları, para ve değerli eşya taşıma şirketleri, veri ve veri ağı yönetiminden de bahsedilmekte. Yönetmeliğe göre bu işçiler de pazar günleri ve resmî tatillerde de istihdam edilebilecekler” denildi.
Görüldüğü gibi hazırlanan yönetmeliğin kapsamı daha yürürlüğe girmeden genişletiliyor. Dolayısıyla uygulamanın “istisnai ve geçici” olmayacağı yönünde kuşkulanmak işten bile değil.
BU “CÖMERT UYGULAMA” GEREKLİ Mİ?
HB gazetesine demeç veren CDU Meclis Grubu, İş ve Sosyal Politikalar Çalışma Grubu Başkanı Peter Weiß, “Hazırlanan taslak, kriz dönemine uygun, cömert ve çeşitlendirilmiş çözümleri içeriyor” dedi. Ancak bu “cömert uygulamanın” gerekli olup olmadığı da sorgulanmak zorunda.
Hatırlanacağı gibi 2015 yılından bu yana Almanya’da çalışma sürelerinin daha esnekleştirilmesi yönünde tartışmalar devam ediyor. Dönemin (2013-2017) çalışma bakanı olan Andrea Nahles, çalışma sürelerini düzenleyen koruma yasasının bir süreliğine yürürlükten kaldırarak, günlük çalışma sürelerinin 10 saate kadar uzatılmasına, haftalık çalışma günlerinin ise işletmenin ihtiyacına göre 7 güne çıkarılmasına olanak sunulmasını önermişti. Nahles, “Bakalım yasayı uygulamadan kaldırınca ne olacak? Ondan sonra bir daha tartışıp, karar veririz” demişti.
Bugün, “istisnai ve geçici uygulama” olarak işçi ve emekçilere dayatılan 30 Haziran’dan sonra yeniden tartışmaya açılıp kalıcı uygulamaya dönüştürülebilir. Almanya’nın güneydeki komşusu Avusturya’da yapılan bir yasa değişikliği ile günlük 12 saat ve haftalık 60 saatlik çalışma süreleri mümkün kılındı.
SERMAYEYE PASKALYA HEDİYESİ
Gazetemiz hazırlandığı saat kadar, hazırlanan yönetmeliğe marşı sendikalardan bir tepki gelmezken Sol Parti ve Yeşiller Partisi eleştiri geldi. “Şimdi en önemli şey sağlığın korunması” diyen Yeşiller Partisi İş Piyasası uzmanı Beate Müller-Gemmeke, “güçlerinin son haddine kadar çalışanların ihtiyaçları olan dinlenme süreleri hükümet tarafından engelleniyor” dedi. “İşin daha fazla kişi tarafından omuzlanmasını sağlamalıyız” diyen Müller-Gemmeke, kısa çalışmaya çıkanların ve üniversite öğrencilerinin süpermarketlerde rafları doldurabileceklerini söyledi.
Sol Parti Meclis Grubu Başkanvekili Susanne Ferschl ise HB’ye verdiği demeçte yönetmeliği, “çalışanların suratına atılmış bir tokat” olarak değerlendirdi. “Sistem için önemli mesleklerde çalışan kahramanların çalışma koşullarını daha fazla personel ve toplu sözleşmelerle iyileştirmek yerine hükümet, aşırı yük altında ezilen çalışanları limon gibi sıkmayı planlıyor” diye konuşan Ferschl, “Anlaşılan hükümet için, çalışanların korunması yerine işverenlere öne çekilmiş Paskalya hediyesi vermek daha önemli” dedi.
Bavyera uyguluyor
Federal Hükümet çalışma sürelerini esnekleştirmek için yönetmelik hazırlarken Bavyera yönetmelik uygulamaya geçti bile. Bavyera hükümeti 17 Mart günü, 18 Mart-30 Haziran arası geçerli olmak üzere çalışma ve dinlenme süreleri uygulamasında istisnalara izin verme kararı aldı.
Buna göre hayati öneme sahip mamullerin üretiminde ve hizmetlerde toplumsal tedarikinin sağlanmasını güvenceye almak üzere günlük çalışma süreleri 10 saatten uzun olabilecek, Pazar ve tatil günleri işgünü sayılabilecek. Dinlenme süreleri ise günlük 6-9 saat arası çalışanlar için 15 dakikaya, 9 saatten fazla çalışanlar için ise 30 dakikaya düşürülebilecek. İki vardiya arası günlük dinlenme süresi ise iki saat kısaltılarak 9 saate düşürülebilecek.
Bavyera’daki yönetmelikte, “Bu uygulamalar sonucu 6 ay veya 24 hafta içinde haftalık çalışma süreleri ortalama olarak 48 saat ile sınırlı kalmalı. Bu uygulama İşyeri ve Personel temsilciliklerinin ortak karar alma haklarının yerine geçemez” diye madde de bulunuyor.
