Dünyanın en büyük işkolu sendikası IG Metall’den kiralık işçilere 1 Mayıs hediyesi! İşçi kiralamaya 18 ay sınır getiren yasanın yürürlüğe girdiği ay IG Metall, kiralık işçiliği 48 ay uzatan sözleşmeyi imzaladı!
IG Metall ve Gesamtmetall kiralık işçiliğin 48 aya kadar uzaması üstünde prensipte anlaştılar. HNA gazetesinin bir haberine göre taraflar arasında taslak üzerine anlaşmaya varılmasına karşın sözleşme henüz imzalanmadı.
Uzun süre “kiralık ve taşeron işçiliğin kötüye kullanılması engellenmeli” şeklinde kampanya sürdüren sendikalar daha sonra hükümet ile yeni bir yasal düzenleme konusunda anlaştılar. Bir seneye yakın devam eden hazırlık çalışmaları ardından karar altına alınan ve 1 Nisan günü yürürlüğe konulan yeni yasal düzenleme son haliyle değişik çevrelerin eleştirisine neden (kutuya bkz.) olmuştu.
DAHA ÖNCE 24 AYDI
IG Metall ve Gesamtmetall arasında daha önce imzalanan ve hala geçerli olan sözleşmede kiralık işçilerin aynı işyerinde çalışma süresi 24 ay ile sınırlıydı. Sözleşmeye göre aynı işyerinde 24 aydan uzun süre çalışanlar söz konusu işyerinin kadrosuna alınmak zorundalar.
Yürürlüğe giren yeni yasada bu durum (sözde) iyileştirilerek 18 aya çekilmişti. Normal koşullarda IG Metall’in yeni imzalayacağı sözleşmede yasal 18 ay sınırını 12 aya çekmek için çaba harcaması beklenirdi. Ancak IG Metall bir ilke imza atıp yasal uygulamadan daha kötü bir sözleşme taslağı hazırladı.
“SOSYAL PARTNERLER SORUNLARI ÇÖZER”
IG Metall TİS Dairesi sorumlularından Juan-Carlos Rio Antas, HNA gazetesine verdiği demeçte, “Henüz sözleşme imzalanmadı. Sözleşmenin bu haliyle imzalanması için kiralık işçilere ödenen branşa özgü zam üzerine anlaşmamız gerekiyor. Ayrıca kiralık işçilerin daha uzun süre aynı işletmede çalıştırabilmesi için işverenin, işyeri temsilciliğiyle özel bir anlaşma imzalaması gerekiyor” dedi.
Sözleşme taslağını Aşağı Saksonya Metal İşverenleri Birliği adına değerlendiren Volker Schmidt, “Bu sözleşme sayesinde üretimde ihtiyaç duyulan esneklik yasaya rağmen korunmuş olacak. Hükümet sürekli yeni yasal düzenlemelerle esnek çalışma koşullarına engel çıkarıyor. Sosyal partnerler kendi alanlarında çıkan sorunları çözüyorlar, yasal düzenlemelere gerek yok” dedi.
Yeni yasada neler var?
1 Nisan 2017’den itibaren kiralık ve taşeron işçiliği yeniden düzenleyen yasalar yürürlüğe girdi. 1 Haziran 2016’da Federal Bakanlar Kurulu tarafından karar altına alınan yeni yasal değişiklikler Ekim ayı sonunda Federal Parlamento, Kasım ayı sonunda ise Federal Konsey tarafından onaylanmıştı.
Asıl olarak İşçi Kiralama Yasası (Arbeitnehmerüberlassungsgesetz – AÜG) değiştirilirken kiralık işçiliğin yanı sıra taşeron işletme uygulamasını da netleştirmek, işyeri temsilciliğinin bilgilendirilme hakkını geliştirme gibi değişik yasaların bazı maddeleri de değiştirildi. Değişiklikler olduğu gibi yeni yasanın metni www.bmas.de adresinden incelenebilir.
YASA “İSTİSNA UYGULAMA” DOLU!
Hükümet tarafından, “artık kiralık ve taşeron işçiliğin kötüye kullanılmasına son veren yasa” diye propagandası yapılan, sendikalar tarafından selamlanan ve sermaye örgütleri tarafından “bu yasayla yaşayabiliriz” şeklinde yorumlanan yasanın işçilerin lehine düzenleyeceği vaat edilmesi gerçekleri yansıtmıyor. Aşağıda ileri sürülen olumlulukların gerçekte neyi ifade ettiğini okurlarımız için derledik;
İŞÇİ KİRALAMADA ÜST SINIR
Kamuoyunda en çok tartışılanların başında “işçi kiralamada üst süre sınırı” geliyordu. Yeni yasada “Aynı işletmede işçi kiralama süresi 18 ayı geçemez” deniliyor. Buna göne 18 ay sonra ya işçi kadroya alınacak veya artık o işletmede çalışamayacak. Bu uygulama kiralık işçi olarak çalışanların sadece yüzde 14’ünü etkileyecek. Nitekim kiralık işçilerin yüzde 74 gibi ezici çoğunluğu aynı yerde sadece 6 ay çalışıyorlar.
Diğer yandan bu alana ilişkin işveren ve sendika tarafından bir sözleşme imzalanırsa ve bu sözleşme kiralık işçi çalıştırma süresini daha farklı düzenliyorsa yasa geçerli olmayacak. Her hangi bir sendikayla sözleşmesi olmayan işçi kiralama firmaları da başkaları tarafından imzalanan sözleşmeleri gerekçe gösterip 24 aya kadar işçi kiralayabilecekler.
EŞİT İŞE EŞİT ÜCRET
“Eşit işe eşit ücret” konusu doğal olarak en çok tartışma konusu olan meseleydi. Hükümet yetkilileri yeni yasayla birlikte “kiralık işçiler 9 ay sonra aynı ücret ödenecek” diyorlar. Eşit ücret konusu da aynı işçi kiralama süresinde olduğu gibi “eğer işçinin kiralandığı branşta ücretlerin eşitlenmesini hedefleyen branşa özgü bir sözleşme var ise yasa yerine bu uygulama öncelik kazanır” deniyor. Kimya, metal vb branşlarda imzalanan sözleşmelerde kiralık işçilerin 15 ay sonra aynı ücreti almalarını içeriyor.
Dolayısıyla yasadaki “eşit işe eşit ücret uygulanmasını” içeren madde de istisna uygulamalar nedeniyle işçiler için bir anlam ifade etmiyor.
ROTASYON PRENSİBİ
İster ücret konusunda ister kiralama süresi konusunda olsun; her iki konuda yasa, işverenleri olumsuz etkilemeyecek, işçiler için daha öncesinden hiçbir faydası olmayacak.
İşçi kiralayan ve kiralık işçi çalıştıran firmalar daha önceki yıllarda (geçmiş yıllarda işçi kiralama süresi 2 x 6 ay gibi sınırlamalar vardı) uyguladıkları “rotasyon prensibini” yeniden daha planlı bir şekilde uygulayarak bu yasayı boşa çıkartabilecekler.
