Tesla’ın Avrupa’daki tek üretim merkezi olan Berlin yakınlarındaki Grünheide’deki fabrikasında işyeri temsilciliği seçimleri yapıldı. Gazetemizin yayına hazırlandığı günlerde yapılan seçimlerde 9 listede 234 aday yarıştı. Temsilciliğe aday olanlar işçilerden oy istemelerine karşın, “işçilere hizmet” verme yanlısı değiller. Şu an görevde olan temsilcilerin ezici çoğunluğu açık sendika düşmanı ve patron dostu. ABD elektro otomobil üreticisi Tesla’nın, Almanya’da kurduğu “giga fabrikası” sürekli gündemde kalıyor. Tesla şefi Elon Musk’ın 2019 yılında Almanya’da fabrika kuracağını açıklamasıyla birlikte gündeme giren şirket, fabrikanın kurulma aşamasındaki 92 hektarlık (130 futbol sahası büyüklüğünde) bir ormanı tamamen yok edilmesi, özellikle otomobiller için aynı fabrikada üretilecek büyük akülerle ilgili yıllık yaklaşık 1,5 milyon metreküp su miktarına ihtiyaç duyulması ve bunun açılacak kuyularla karşılanması planları hala protestolara neden olduğu gibi mahkemelere de konu oluyor.
2020’nin ilk çeyreğinde ağaçların kesimiyle başlayan inşaat süreci rekor sürede tamamlanarak deneme üretimine geçilmiş ve ilk araçlar Mart 2022’de sahiplerine teslim edilmişti. Bugün 12 bin 500 dolayında kişinin çalıştığı fabrikanın tam kapasiteli çalışması durumunda 40 bin kişiyi istihdam edecek şekilde planlanmış olması uzmanlar tarafından “önemli bir özellik” olarak değerlendiriliyor. Buda, bugün yıllık 300 bin otomobil olan üretim kapasitesinin 1 milyon adete kadar yükseltilebileceği anlamına geliyor.
FABRİKA AÇILMADAN BR SEÇİMİ YAPILDI!
Elektro araç üretiminde Çinli BYD ile liderlik yarışını sürdüren Tesla’nın Almanya’da fabrika açmasını IG Metall sendikası şu sözlerle selamlamıştı: “Tesla’nın, ABD’de olduğundan farklı olarak burada sendikal örgütlenmeye saygı göstermesini, toplu sözleşmelere bağlanması ve işyeri işçi temsilciliği seçimlerinin örgütlenmesinin yolunu açmasını bekliyoruz.”
Musk, sendikal örgütlenme yanlısı olmadığını, toplu sözleşmeleri “gereksiz ve dışarıdan müdahale” olarak gördüğünü söylediği bir açıklamasında, “tabi ki bulunduğumuz ülkenin yasalarına uygun davranacağız” demişti. Musk’ın “yasalara uyacaklarını” açıklaması bir şey ifade etmiyor. Almanya’da her ne kadar her fırsatta “sosyal partnerlikten” dem vurulsa da binlerce işletmede işyeri temsilciliği olmadığı gibi toplu sözleşme kapsamındaki işçilerin oranı sadece yüzde 41 dolayında!
Dolayısıyla Tesla yönetimi, Grünheide’deki fabrikasına sendikanın girmesine karşı her türlü yol ve yöntemi deniyor. IG Metall’in işyeri temsilciliği seçimlerinin örgütlenmesinin yolunu açma talebine Tesla, daha fabrika açılmadan işyeri temsilciliği seçimleri (BR) yaparak yanıt verdi. Üretimi hazırlamakla görevli olan 2 bin 300 yönetici ve teknik personel Şubat 2022’de temsilciliklerini seçtiler! 19 kişilik BR’de sadece iki IG Metall üyesi var.
IG Metall’in tüm itirazları, açtığı iki dava da bu gidişatı engellemedi. Tesla “bulunduğu ülkenin yasalarına uyarak” hedefine ulaşmıştı. Aynı durum geride bıraktığımız haftalarda da yaşandı. Sabotaj sonrası fabrikanın iki hafta kapalı kalması nedeniyle seçimlerin mart ortasında sağlıklı bir şekilde yapmanın koşulları olmadığı gerekçesiyle Frankfurt a.d. Oder İş Mahkemesi’ne başvuran IG Metall haklı bulunmuştu. Tesla, Berlin-Brandenburg Eyalet İş Mahkemesi’ni yaptığı temyiz başvurusunda başarılı oldu. Mahkeme, yasal süre sınırının ihlal edildiğini kabul etmesine ve sendika tarafından belirtilen diğer kural hatalarına karşın “seçimin hükümsüz ve geçersiz olduğuna karar vermek için yeterli değil” görüşünde.
„GİGA’YA EVET, SENDİKAYA HAYIR“
IG Metall Berlin-Brandenburg-Saksonya Bölge Başkanı Dirk Schulze, BR seçimlerine ilişkin yaptığı bir açıklamada, “daha iyi bir Tesla Grünheide için” IG Metall BR listesine destek istedi. Schulze, açıklamasına göre 18-20 Mart günleri yapılması planlanan seçimlerde 9 listede 234 aday 39 BR yeri için yarışacaktı.
Yıllık izin günlerinin en azından 20 gününün ne zaman kullanılacağına işçilerin karar vermesi, iş güvenliğinin üretim hızından daha önemli olması, ayrımcılık yapılmaması, ücretlerin yükseltilmesi gibi taleplerin de yer aldığı 10 maddelik bir programla (bkz.: www.igmetall-bbs.de) seçimlere katılan sendikanın, “IG Metall Tesla Workers GFBB” isimli “2” numaralı listesinde 106 aday bulunuyor.
BR seçimlerinin asıl olarak IG Metall ve şuan BR’de çoğunluğa sahip olan “6” numaralı “Giga United” isimli Tesla yanlısı liste arasında belirlenmesi bekleniyor. Listenin başı olan BR Başkanı Michaela Schmitz, Elon Musk’un da katıldığı işyeri toplantısında yaptığı konuşmada, “İhtiyacımız olan şey bizi yavaşlatmaya çalışan, sırf diğer tüm otomobil üreticileri gibi olalım diye üzerimize bir şablon koymaya çalışan bir sendika değil, biz bunu istemiyoruz” dedi. Konuşmasında sendikanın, “fabrikaya sınıf mücadelesini taşımaya ve bu yoldan siyaset yapmayı amaçladığını” ileri süren Schmitz, “buna izin vermeyelim, fabrika içi barışı bozmayalım” dedi.
Çok sayıda proje menajerinin ve tim liderinin bulunduğu “Giga United” listesinin talepleri de çok ilginç. Çalışma sürelerinin daha fazla esnek olmasını talep eden Schmitz, “Bu daha fazla kısa süreli iş anlamına gelebilir. Ama bu fabrikada haftada hafta da 50 ya da 60 saat çalışmak isteyenlerde var, bunların talepleri de göz ardı edilemez” dedi. Ayrıca fabrika da kurulması planlanan “Rave Cave” kulübünde üç ayda bir “başarı eğlencesi” düzenlenmesini talep eden Schmitz konuşmasında bütün işçilere, “eski duvarları ve önyargıları yıkma” ve “çalışanlara zarar veren, siyasi oyunlara yol açan cepheleşmeye ve sınıf savaşına hayır deme” çağrısı yaptı.
Toplantıda Tesla şefi olarak işçilere seslenen Musk ise, “Benim bütün işletmecilik hayatımda toplu sözleşmelerle iyi tecrübelerim olmadı. Bu sadece dışarıdan birilerinin bizim işimize karışmak istediği anlamına geliyor” dedi. Grünheide’de işlerin iyi gitmesi durumunda Tesla’nın burada ağır vasıta üretimine de geçeceğini söyleyen Musk, “Bence bu güzel bir haber” dedi.
Musk’un işyeri toplantısında “Giga United” listesine destek vermesi, sendikanın listesine ve sendikal örgütlenmeye (IG Metall’in adını anmadan) karşı çıkması hiç kimseyi şaşırtmadı şüphesiz. Ama bakalım Tesla şefinin ve işbirlikçilerinin bu tutumları seçim sonuçlarına ne denli yansıyacak. (YH Berlin)
