AB Komisyonu, ABD’li teknoloji tekelleri Apple, Meta ve Alphabet’e karşı soruşturma başlattı. AB, üç teknoloji tekelinin, Dijital Piyasalar Yasası’nın gerekliliklerini yerine getirmemekle suçluyor. İhlaller, yıllık küresel cironun yüzde onuna varan cezalarla sonuçlanabilir.
AB Komisyonu Apple, Google’ın ana şirketi Alphabet ve Facebook grubu Meta hakkında soruşturma başlattı. Yetkili makamın Pazartesi günü yaptığı açıklamaya göre amaç, şirketlerin yeni Dijital Piyasalar Yasasını (DMA) ihlal edip etmediklerini araştırmak.
Komisyon, bu soruşturmayla bütün büyük teknoloji şirketlerine bir sinyal göndermek istiyor. AB Komisyonu Başkan Yardımcısı Margrethe Vestager, “soruşturmayla DMA’ya uyumu ciddiye aldığımızı gösterdik” dedi. Yeni yasa geçen ayında ilk haftasında, 7 Mart’ta yürürlüğe girmişti.
“EŞİK BEKÇİLERİNE” YAKIN TAKİP
Yasa, altı şirketin 22 internet hizmetini özellikle yüksek pazar gücüne sahip „eşik bekçileri“ olarak sınıflandırıyor. Bunlar arasında ABD şirketleri Apple, Alphabet, Meta, Microsoft ve Amazon’un yanı sıra Tiktok’un ana şirketi Çinli Bytedance da bulunuyor. DMA yasasına göre söz konusu şirketler, tüketicilere daha fazla seçenek sunmak için platformlarını rakiplerine açmak ve veri paylaşmak zorundalar.
VESTAGER: ŞİRKETLER DMA’YI YETERİNCE UYGULAMADI
Geçtiğimiz haftalarda Komisyon, eşik bekçileri ve yazılım geliştiricileri ile birkaç günlük çalıştay düzenledi. Vestager’e göre, şirketlerin DMA’nın gerekliliklerini yeterince uygulamadıkları açıkça ortaya çıktı.
Komisyon Başkanı, „Bunlar ciddi vakalar. Bunları sadece tartışmalar yoluyla çözebilseydik, çoktan çözmüş olurduk. Örneğin, platformlar kişisel verilerini farklı merkezi platform hizmetleri arasında birleştirmek istiyorlarsa kullanıcıların onayını almalıdır” dedi.
Komisyon, Meta’nın buna yeterince uymadığından endişe duyuyor. Grubun, kullanıcıların Facebook ve Instagram çevrimiçi ağlarının reklamsız bir sürümü için ödeme yapmalarını gerektiren yeni abonelik modelini eleştiriyor.
İç Pazar Komiseri Thierry Breton, grubun kişiselleştirilmiş reklam görmek istemeyen kullanıcılardan para talep ettiğini söyledi. Ancak DMA’ya göre bunun ücretsiz olması gerekiyor.
Online devler ayrıca uygulama geliştiricilerin tüketicileri uygulama mağazaları dışındaki tekliflere yönlendirmesini de ücretsiz olarak mümkün kılmalıdır. Geliştiriciler bunun için ücret ödemeleri gerektiğinden şikayetçi. Vestager, „Apple ve Alphabet’in bunu uygulama şekli yasalara aykırı görünüyor“ dedi.
Bir başka tartışmalı konu da özel tekliflerin tercih edilmesi. Vestager, Apple kullanıcılarının fotoğraflar uygulaması gibi şirketin bazı uygulamalarını telefon ve diğer araçlarından silememelerini de eleştirdi. Komisyon ayrıca Apple kullanıcılarının varsayılan ayarlarını kolayca değiştirip değiştiremediklerini ve böylece örneğin farklı bir tarayıcı veya arama motoru kullanıp kullanamadıklarını da kontrol etmek istiyor.
Apple’ın kendi hizmetlerinin arama sonuçlarında daha üst sıralarda gösterilmesi de yasalara aykırı. Komisyon bu sorunu Google Shopping ve Google Flights gibi hizmetlerde de görüyor.
SORUŞTURMALAR SÜRPRİZ DEĞİL
İç Pazar Komiseri Breton, “Olanları düzeltmek zorundayız çünkü bu olanlar kamu yararına değil. Şirketler geçen yıldan beri kendilerinden ne beklendiğini biliyorlar. Bu nedenle soruşturmalar onlar için sürpriz olmayabilir” dedi. Komisyon, 25 Mart günü açılan soruşturmayı bir yıl içinde sonuçlandırmak istiyor. Soruşturmanın sonucuna bağlı olarak, ilgili şirketler, komisyonun endişelerini gidermek için önlemler almak zorunda kalacaklar. Sorunları gideremeyenler, toplam küresel cirolarının yüzde onuna kadar para cezasına çarptırılabilir. Tekrar eden suçlular ise küresel cirolarının yüzde 20’si oranında para cezasına çarptırılabilirler.
“SİYASALLAŞMA RİSKİ…”
Sektör temsilcileri Komisyon’un yaklaşımını eleştirdi. Teknoloji derneği CCIA Europe’dan Daniel Friedlaender, son tarih olan 7 Mart’tan sadece birkaç gün sonra yapılan açıklamanın, şirketlerin ve düzenleyicilerin DMA’yı uygulamak için birlikte çalışma fikrini baltaladığını söyledi. Friedlaender’e göre sürecin „siyasallaşması“ riski söz konusu. „AB’nin neyi soruşturduğunu bilmeden soruşturmaları başlatmak için acele ettiğine dair endişe verici bir işarettir“ diye konuşan Friedlaender, “Çalıştaylar, çeşitli grupların kolayca uyumlaştırılamayacak çatışan çıkarlara sahip olduğunu göstermişti” dedi.
Apple, son düzenlemenin ardından App Store’un artık DMA uyumlu olarak kabul edildiğini vurguladı. Meta, Google ve Amazon Komisyon ile yapıcı bir şekilde çalıştıklarını açıkladılar.
Ancak rakipler birbirlerini, kuralları ihlal ederek kendi platformlarını mühürlemekle de suçluyor. Örneğin Meta CEO’su Mark Zuckerberg geçtiğimiz günlerde, geliştiricilerin alternatif uygulama mağazalarını kullanmaları halinde „çok şaşıracağını“ çünkü Apple’ın bu yolu „hantal“ hale getirdiğini söyledi. iPhone üreticisinin eylemleri AB düzenlemelerinin amaçlarıyla çelişiyor. Apple’ın rakibi Microsoft da benzer eleştirilerde bulundu.
