SERDAR DERVENTLİ
Geçtiğimiz haftalarda IG BAU, IG Metall ve Ver.di sendikaları değişik işkolları ve branşlarda toplu sözleşme imzaladı. Resmi enflasyon oranı ortalaması yüzde 4,1 olarak yaşanırken sendikalar 7 aya kadar varan “sıfır” ve ardından enflasyon artışının altında kalan bir ücret zammına imza attılar. En uzun sözleşme rekor süresini 33 ay ile IG BAU kırarken en uzun “sıfır” zam rekoru IG Metall’de kaldı! Sendika yönetimleri “uzlaşmayla yaşayabiliriz” diyorlar… önemli olan işçilerin bu uzlaşmalarla nasıl yaşayacakları.
Alman Sendikalar Birliği DGB’ye bağlı işkolu sendikaları 2021 yılında 12 milyondan fazla emekçi için ücret toplu sözleşme görüşmelerini bağıtlayacağı için bu yılın önemli bir TİS dönemi olacağı biliniyordu. Bunların başında 4 milyon civarında işçiyi kapsayan metal sözleşmesi ilkbaharda imzalandı.
Perakende satış, dış ticaret/toptancılık gibi işkollarında Ver.di sendikasının ilkbaharın sonlarına doğru başlattığı sözleşme görüşmeleri sonbahar aylarına kadar sürmesi de işçi ve emekçilerin sabırlarını son haddine kadar zorladı denebilir. Ver.di adına görüşmeleri sürdüren sendikacılardan yorum istendiğinde son yıllarda artık ağızlarına pelesenk ettikleri “iyi yanları da olumsuz yanları da var” (“Es hat Licht- und Schattenseiten”) yorumundan başka bir şey duymak mümkün değil.
Bu yılın dikkat çeken ve önümüzdeki dönem de tartışmaların devam edeceği bir diğer ücret sözleşme görüşmesi de IG BAU tarafından inşaat işkolunda yapıldı. İşverenler ve sendika yöneticilerinin “grev aşamasından son anda dönüldüğü” ve “kabul edilebilecek bir uzlaşma” ortaya çıkardıklarını söylemeleri işin cabasıydı. Birçok küçük branşta ve işkolunda TİS görüşmeleri devam ediyor.
IG BAU uzlaşmayla yaşayabilir
890 bir işçinin çalıştığı inşaat sektöründe beş tur görüşmeden sonra IG BAU Büyük TİS Komisyonu, işveren tarafının uzlaşma yanlısı olmadığını tespit ederek görüşmelerin “çıkmaza” girdiğini ilan etti. İnşaat sektöründe TİS tarafları daha önceden bu tür durumlar için “zorunlu uzlaşma görüşmeleri” opsiyonu hazır tuttukları için Ekim ayında iki tur “uzlaşma görüşmesi” yapıldı. Uzlaşma görüşmelerinin ikinci turunda yakınlaşan taraflar 15 Ekim günü arabulucu olmadan, yani normal TİS görüşmelerine devam ederek anlaştılar.
BU KEZ MATEMATİK OYUNU YOK
Diğer sendikalarda olduğu gibi IG BAU sendikası geçmiş yıllarda imzaladığı uzun süreli sözleşmeleri matematik oyunlarıyla sunmayı tercih ediyordu. Her yıl için imzalanan düşük yüzde rakamlarını toplayarak sanki baştan itibaren elde edilen buymuş gibi davranıyorlardı. Sendika yönetiminin bu kez böyle bir hesabı yapmaması daha samimi oldu.
Diğer yanda ise Kasım 2021 ve Nisan 2022’de alınacak ücret zamlarının arasının fazla uzun olmaması durumu biraz hafifletiyor denebilir. Ama buna rağmen kalıcı olarak ücretlere yansıyacak olan ne yazık ki yine reel ücret düşüşü olacak.
DGB’ye bağlı Hans Böckler Vakfı (HBS) Haziran 2021’de yaptığı bir açıklamada enflasyon artışından dolayı reel ücretlerin erimeye başladığına dikkat çekiyordu. İlerleyen aylarda enflasyon oranı katlanarak yüzde 4,1’e (Eylül) çıktı ve dolayısıyla reel ücretlerde daha hazlı düştü. Tabi bu arada gıda maddelerinin ortalama yüzde 4,9 ve enerji fiyatlarının ise yüzde 14,3 arttığını belirtmekte fayda var. Daha öncede gazetemizde belirtildiği gibi işçi ve emekçilere yansıyan enflasyon ortalama enflasyondan çok daha yüksek.
Diğer yanda ise inşaat işkolu gerçekten altın çağını yaşıyor. İnşaat işverenler birliklerinin verdikleri bilgilere göre 2020 yılında 143 milyar eurodan fazla ciro yapılan bu kilit sanayide irili ufaklı tüm inşaat şirketlerinde siparişler ortalama yedi yıl(!) yetecek düzeyde.
Bu ayın başında Berlin’de yapılan inşaat işçilerinin gösterisinde konuşma yapan genç bir duvarcı ustası şöyle diyordu; “Enflasyon dördü geçti, her şeyin fiyatı artıyor – pardon bir şeyin değil fiyatı aynı kaldı – bizim işgücümüzün fiyatı! 12 aylık süre için yüzde 5,3 – aşağısı kurtarmaz!”
ALAN MEMNUN, VEREN MEMNUN…
IG BAU tarafından “İnşaat grevi şimdilik önlendi” başlığıyla yayınlanan ilk açıklamada, sendikanın genel Başkanı Robert Feiger’in şu sözlerine yer veriliyor: “Çalışanlar için daha adil ücretler bakış açımıza göre kesinlikle daha yüksekti, ancak bu uzlaşmayla yaşayabiliriz.”
Alman İnşaat Endüstrisi Birliği Başkan Yardımcısı Jutta Beeke ise sözleşmeyi “Çok kapsamlı olan bir paketi böyle bir sonuçla bağıtlamayı başardık. Sözleşmenin uzun süreli olması şirketlere uzun bir süre boyunca
planlama güvenliğini sağlayabilecek düzeyde olması da iyi” diye değerlendirdi. Belirtmekte fayda var: Bu kez en uzun sözleşme rekor süresini 33 ay ile IG BAU kırmayı başardı.
Yani neredeyse “alan da memnun veren de” diyeceğiz… İnşaat işverenleri için gerçekten çok iyi bir sözleşme. Yukarıda belirtilen enflasyon artışının yanında inşaat işkolundaki ciro ve karların yanı sıra üretkenliğin artmasına karşın inşaat patronlarının paçayı böyle ucuza kurtarmaları onlar için sevindirici olduğu ortada.
“İnşaat grevi şimdilik önlendi” başlıklı açıklamanın altında bir de “…bu uzlaşmayla yaşayabiliriz” sözleri eklendiğinde tablo farklılaşıyor. Grevden “öcü” gibi bahseden bürokrasi imzalanan uzlaşmayla yaşayabilir, ama inşaat işçileri yaşayabilir mi orası başka bir şey.
IG BAU’un talepleri:
12 ay için %5,3 ücret artışı (1. 7. 2021 – 30. 6. 2022)
Doğu-Batı denkleştirilmesi
Yol parasının artırılması (şu anda her saat başına 10 Cent!)
Asgari ücretin yeniden yapılandırılması
Asgari tatil hakkının ücretlendirilmesi ve zorluk ek ödemeleri.
Elde edilen
KORONA İKRAMİYESİ:
İlk dört ay için 500/220 € (Batı/Doğu) Temmuz-Ekim 2021
ÜCRETLER
1 Kasım 2021: %2,0/3,0 (Batı/Doğu)
1 Nisan 2022: %2,2/2,8
1 Nisan 2023: %2,0/2,7
İKRAMİYE
1 Mayıs 2022: 400 € ikramiye, sadece Batı
1 Mayıs 2023: 450 € ikramiye, sadece Batı
YOL PARASI
Eve gidip gelenler için:
2023: Günlük 6/7/8 € (50 km kadar/51-75 km arası/75 km üzeri)
2024: Günlük 7/8/9 € (50 km kadar/51-75 km arası/75 km üzeri)
Şantiye yakınında kalanlar için:
2023: Günlük 9/18/27/39 € (75-200 km arası/300 km kadar/400 km kadar/ 400 km üzeri)
Ücret sözleşme süresi 33 ay olup, 31 Mart 2024’de sona eriyor. İlk dört ay için “sıfır zam” uygulanacak, bunu telafi etmek için Korona ikramiyesi ödenecek.
Yol Parasını düzenleyen anlaşma 31 Aralık 2025’de sona erecek.
Taraflar, Doğu ve Batı arasındaki ücret farkı en geç 2026 başında ortadan kaldırılmasına karar verdiler. Ücret farkının azalması için ücret artışlarında Doğu Almanya’da çalışanlara daha yüksek yüzdesel zam verildi. Batı Almanya’da çalışanlara haksızlık olmaması için ise 2022 ve 2023 yıllarında birer kez özel ek ikramiye ödeniyor.
Sözleşme, 29 Ekim gününe kadar taraflardan itiraz gelmezse yürürlüğe girecek.
Kaynak: IG BAU, WSI. Derleme ve açıklamalar YH
IG Metall göz boyuyor
Almanya genelinde 180 bine yakın işçinin çalıştığı ağaç ve sert plastik (Holz und Kunststoff) işkolunda ilk sözleşmeler imzalandı. Aynı anda sekiz TİS bölgesinde başlayan ücret pazarlıkları 19/20 Ekim günlerinde Aşağı Saksonya/Bremen ve Baden-Württemberg’de bağıtlandı.
IG Metall, IG BAU’un vazgeçtiği matematik oyunlarını oynamayı sürdürdüğü gibi sözleşmenin sadece iyi yanlarını öne çıkararak işçilerin gözünü boyamayı tercih ediyor. Hatırlanacağı gibi IG Metall 12 aylık bir süre
için yüzde 4,5 ücret zammı ve Demografi Fonu’na yapılan yıllık ödemelerin 300 eurodan 750 euroya çıkarılmasını talep ederek pazarlık masasına oturmuştu.
ÜCRETLER NE KADAR ARTTI?
İki TİS bölgesinde imzalanan sözleşmeleri “başarı” olarak ilan eden IG Metall’e göre ücretler yüzde 4,9(!) arttı (Bkz.:www.igmetall.de/tarif/tarifrunden/holz-und-kunststoff/holz-tarifrunde-2021), Demografi Fonu’na yapılan yıllık ödemeler ise ikiye katlandı.
İnsan önce şaşırıyor: IG Metall yüzde 4,5 istiyor, işverenler yüzde 4,9 veriyor!
Sözleşme biraz daha yakından incelendiğinde ilk göze batan yedi aylık “sıfır zam” dönemi oluyor. Ancak ondan sonra, 1 Nisan 2022’den itibaren iki kademede ücretlerin yüzde 2,7 yüzde 2,2 artacağı görünüyor. Ayrıca, “en geç Şubat 2022’de ödemek üzere” işçilere 385 € Korona ek yardımı (“Corona-Beihilfe”) verilmesi üzerine de anlaşma sağlanmış.
Pratik uygulaması ve denetlenmesi işçiler açısından zor olan Demografi Fonu’na yapılan ödemeler önümüzdeki iki yıl içinde yıllık 150’şer € artırılacak. Bugün 300 € olan yıllık ödeme Aşağı Saksonya/Bremen bölgelerinde 2023 yılında 600 euroya çıkacak. Baden-Württemberg’de ise miktar 2024 yılında 600 euroya çıkacak.
IG Metall’in talepleri
ÜCRETLER
12 aylık süre için %4,5 zam
(1.9.2021 – 31.8.2022)
DEMOGRAFİ FONU
Yıllık ödemeler 450 € artarak 750 € çıkmalı
Elde edilen
ÜCRET ZAMMI:
İlk yedi ay (Eylül 21-Mart 2022) sıfır zam
1 Nisan 2022: %2,7
1 Nisan 2023: %2,2
DEMOGRAFİ FONU:
2022’de yıllık ödeme 150 € artarak 450’e çıkacak
2023’de yıllık ödeme 150 € artarak 600’e çıkacak
Baden-Württemberg’de ödemeler 2024’de birden 600’e çıkacak.
KORONA EK YARDIMI:
Şubat 2022: 385 € ödenecek
Sözleşme, 16 Kasım gününe kadar taraflardan itiraz gelmezse 30.11.2023’e kadar (27 ay) yürürlükte kalacak.
Kaynak: IG Metall, WSI. Derleme ve açıklamalar YH
Ver.di hem nalına hem mıhına!
Almanya’nın “en renkli” sendikası olan Birleşik Hizmet Sendikası Ver.di, bu yılda (2020’den bu yıla sarkanlarla birlikte) 30 civarında değişik işkolu ve branş ve dallarda sözleşme imzalayacak. Bazı dallarda 5 bin civarında emekçi için sözleşme imzalanırken bazılarında ise 2,3 milyonu aşkın emekçiyi kapsayan sözleşmeler gündemde.
PERAKENDE SATIŞ
Almanya’nın 16 eyaletinde birkaç ay arayla başlayan perakende alanındaki TİS görüşmeleri toplam 2,35 milyon emekçiyi kapsıyor. Bu TİS görüşmelerin bazıları geçtiğimiz günlerde bağıtlanırken diğerleri devam ediyor. Ver.di, perakende işkolunun tüm TİS bölgelerinde benzer talepleri ileri sürmüştü. Değişik şeylerin yanı sıra, ücretlere 12 aylık bir süre için %4,5 zam artı 45 € talep etti. (Saksonya-Anhalt, Thüringen, Saksonya’da 10 ay, Berlin, Brandenburg’de ise sözleşmelerin 9 ay olması talep edildi!). Bu talepler aynı zamanda meslek eğitim ödenekleri için de geçerlidir. Ayrıca sendika, yaşlılıkta güvenli bir emekli maaşına sahip olmak için asgari olarak 12,50 € saat ücret talep ediyor ve ücret dampingini önlemek için işverenlerin, toplu sözleşmelerin genel bağlayıcı ilan edilmesi için bakanlığa ortak başvurma talebini yenildi.
Altı aydan fazla süren TİS döneminde birçok bölgede 6. Tur görüşmeler yapıldı ve ilk sonuç Hessen’de alındı. Buna göre 1 Ağustos 2021’den itibaren maaş ve ücretler %3 artırılacak (en fazla aylık 81,12 €!), 1 Nisan
2022’den itibaren %1,7’lik bir artış daha olacak. Çırak maaşları meslek eğitim yılının başında, 1 Ağustos 2021’de 30 € ve 1 Ağustos 2022’de 30 € artırılacak. Toplam 24 aylık sözleşme süresinin (1 Nisan 2021-31 Mart 2023) ilk dört ayı “sıfır zam” olacak. Sözleşme daha sonra Saksonya-Anhalt, Thüringen, Kuzey Ren Vestfalya, Hamburg ve Baden-Württemberg eyaletlerinde aynen devralındı. Diğer eyaletlerde görüşmeler devam ediyordu.
TOPTANCILIK / DIŞ TİCARET
Almanya’nın 16 eyaletinde birkaç ay arayla başlayan toptancılık ve dış ticaret alanındaki TİS görüşmeleri toplam 1,2 milyon emekçiyi kapsıyor. İleri sürülen ücret talepleri yüzde 4,5 ila 6,0 arası değişirken bunlara bağlı olarak asgari asgari ücret artışının 145 – 155 € olması isteniyor. Salt yüzde zamları alınması durumunda ise aylık ek olarak 45 € talep ediliyor. Ayrıca bölgelere özgü taleplerde ileri sürüldü. Örneğin Hamburg’da ücret artışı yerine ek tatil günü alınabilmesi talep ediliyor. Veya Baden-Württemberg ve birkaç bölgede daha asgari saat ücretlerinin 12,50 € isteniyor.
BAWÜ REDDETTİ BAVYERA İMZALADI
Baden-Württemberg’de 20 Eylül günü yapılan 5. tur görüşmelerde işveren tarafı ilk 7 ayın ücretlerin dondurulduğu 24 aylık bir sözleşme önermişti. Buna göre ücretler Kasım 2021’de yüzde 2 ve Temmuz 2022’de yüzde 2 daha ücret artışı daha önermişti. Ver.di sendikası bunu, “aktüel enflasyon artışını olduğu gibi önümüzdeki yılın enflasyon artışını dahi karşılamıyor” diye reddetmişti.
Bavyera’da 4 Ekim günü yapılan 5. Tur görüşmelerde kısmen iyileştirilmiş olarak sunulan teklif ise şöyleydi: İlk 5 ayda ücretler dondurulduğu 24 aylık bir sözleşme. 1 Ekim’den itibaren yüzde 3 zam, 1 Nisan 2022’de yüzde 1,7 ücret artışı daha verilecek.
Bunun ardından Baden-Württemberg’de aynı anlaşmayı imzaladı. BAWÜ’deki fark şöyle: Sözleşme süresi 25 ay olacak, ücretler ilk 6 ay dondurulacak. 1 Ekim’den itibaren yüzde 3 zam, 1 Mart 2022’de yüzde 1,7 ücret artışı daha verilecek. BAWÜ’de ayrıca bir kereliğe mahsus olarak Ocak 2022’de 84 € ikramiye ödenecek. Buda bir aylık daha uzun sözleşme ve sıfır zam için olsa gerek.
Diğer eyaletlerinde Bavyera’da imzalanan sözleşme temelinde sözleşmeleri imzalamaları bekleniyor.
KAMU EYALET
Yılın en son büyük TİS görüşmesi kamu işkolunun eyaletler düzeyinde 1,1 milyon sözleşmeli personeli kapsayan ücret pazarlığı olacak. Bu görüşmelerin bir özelliği de imzalanan sözleşmenin 1,2 milyon devlet memurunu ve 900 bine yakın emekli, dul ve yetimi de etkileyecek olması. Görüşmeler her zaman olduğu gibi DGB’ye bağlı Ver.di, IG BAU, GEW ve GdP’nin yanı sıra DBB’ye bağlı branş ve meslek sendikaları “TİS Birliği” (“Tarifunion”) ortak sürdürüyorlar.
İleri sürülen talepler şöyle: Aylıklar en az 150 € olmak üzere yüzde 5 artmalı. Kamu eyalet düzeyinde sağlık alanında çalışan personel için ise aylık 300 € artış talep ediliyor. Tüm alanlarda çalışan çırakların maaşları her eğitim yılı için 100 € artmalı. Sözleşme süresi ise 12 ay olmalı.
İlk tur görüşmeler 8 Ekim günü Berlin’de yapıldı. Taraflar görüşmelerin 1/2 Kasım ve 27/28 Kasım günlerinde Potsdam’da devam etmesine karar verdiler.
